Nazmiye ÇIRAY GÜNDÜZOĞLU, Hakan ÖZER, Fatoş ÇELİK, Esra GÖKTAŞ

Obez Bireylerin Uyku Kalitesinin Belirlenmesi

Giriş: Uyku süresi ve kalitesinin hafızayı, öğrenmeyi, performansı, metabolik ve endokrin sistemi etkilediği, uyku süresinde azalmanın nörohormonal dengeyi bozarak kilo alımında artışa, obeziteye neden olduğu tespit edilmiştir. Literatürde özellikle uyku bozukluğu sonucu görülen en önemli hastalık obezitedir.Amaç: Bu çalışma obez bireylerin uyku kalitesini belirlemek ve bu konuda hemşirelerin farkındalıklarını arttırmak amacıyla tanımlayıcı kesitsel olarak yapılmıştır.Yöntem: Tanımlayıcı türdeki araştırmanın örneklemine, Ödemiş İlçesi Sağlık Grup Başkanlığına bağlı olan (1, 2, 3, 4, 5, 6 no’lu) Aile Sağlığı Merkezleri’ne gelen ve örneklem özelliklerine uyan 134 kişi alınmıştır. Verileri toplamak amacıyla iki form kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde, sayı ve yüzde hesaplamaları, PUKİ puanı ile obez bireylerin tanıtıcı özellikleri arasındaki ilişkinin saptanmasında Indepented Sample t Testi, Mann Whitmey U ve Kruskall Wallis testleri kullanılmıştır.Bulgular: Yapılan analiz sonucunda hastaların global uyku kalitesi puan ortalaması 1.81 ± 0.39 olup, hastaların %81.3’ünde global uyku kalitesi kötü bulunmuştur. Obez bireylerin beden kitle indekslerine göre global uyku kalitesi puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuştur (KW= 7.81, p < .05). Sonuç: Obez bireylerin uyku kalitelerinin kötü olduğu söylenebilmektedir. Hemşirelerin, bireylerin uyku düzeni alışkanlıkları ve uyku sorununa neden olabilecek fiziksel ve psikososyal sorunları değerlendirmeleri ve buna yönelik girişimlerde bulunulması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

obezite, uyku kalitesi, hemşirelik

The Determination of the Quality of Sleep of the Obese Individuals

Introduction: It was determined that sleep durationand quality affects memory, learning, performance, metabolic and endocrine system, and the decrease in sleep duration disturbs the neurohormonal balance, increases the weight gainand causes obesity. In the literature, the most important disease that is especially caused by sleep disorder is obesity. Objective:This study was performed in a definitiveway in order to determinethe sleep quality of obese individualsand increase the awareness of nurses regarding this subject. Method: 134 people, who come to Family Health Centers of Ödemiş Health General Office (Numbered 1, 2, 3, 4, 5, 6) and are convenient for the sample features, were involved in the sample of this definitive cross-sectional study. Two forms were used for the collection of the data. While number and percent age calculations were used for the data assessment; Independent sample t Test, Mann Whitney U and Kruskall Wallis tests were used for the determination of the relation between the PUKI score and defining features of obese individuals. Findings: As a result of the analysis, it was observed that the global sleep quality score average of patients is 1.81 ± 0.39 and 81.3% of patient shave a bad global sleep quality. According to the body massindex of obese individuals, a statistically significant difference was found between the global sleep quality score averages (KW = 7.81, p < .05). Conclusion: It could be asserted that obese individual shave a bad sleep quality. It is suggested that nurses assess the physical and psychosocial problems that might cause problems about sleep and sleep order habits of individuals, and make relevant at tempts

Keywords:

obesity, sleep quality, nursing,

___

Ağargün M. Y., Kara H., Anlar O. (1996). Pittsburgh uyku kalitesi indeksinin geçerliği ve güvenirliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 7: 107-15.
Altın M. (2011). Erciyes Üniversitesi Araştırma Görevlilerinde Uyku Sorunları ve Uyku Kalitesinin Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Tez, Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı. Kayseri, Türkiye.
Balcı E., Günay O., Akpınar Ş.,Şarlı Ş. (2011). Sleep quality of the residances working at Erciyes University Medical Facult. XIX. World Congress on Safety and Health Work. İstanbul, Turkey, Semptember. p:11-15 (Sözel bildiri)
Başoğlu Ö. K.,Yürekli B. S.,Taşkıranlar P., Tunçel Ş., Yılmaz C. (2011). Ege Obez hasta okulu anket çalışması: Obezite ile obstrüktif uyku apnesendromu semptomları ve gündüz uykululuk ilişkisi. Ege Tıp Dergisi / Ege Journal of Medicine, 50 (2): 111-117.
Bayram D. (2010). Tip 2 diyabetli hastalarda uyku kalitesi ve yorgunluk düzeyinin yaşam kalitesi üzerine etkisi. Hemşirelik Programı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Bolu, Türkiye.
Bixler EO, Vgontzas AN, Lin HM, Calhoun SL, Vela-Bueno A, Kales A.(2005). Excessive day time sleepiness in a general population sample: The role of sleep apnea, age, obesity, diabetes and depression. TheJournal of Clinical Endocrinology&Metabolism, 90: 4510-4515.
Cappuccio F. P.,Currie A., Kandala N. K., Peile E., Stranges S., Taggart F. M., Michelle M. A.(2008). Meta-Analysis of shortsleepdurationandobesity in childrenandadults. Sleep,31(5):619-626.
Demir K.,Kaya Z., Kayrak M., Bacaksız A., Duman Ç.(2011). Orta yaş hipertansif bireylerde kan basıncı kontrolü ve uyku kalitesi arasındaki ilişkinin analizi. Selçuk Üniversitesi Tıp Dergisi,27(2):83-87.
Gangwisch J. E.,Malaspina D.,Boden-Albala B., Heymsfield S. B. (2005).Inadequatesleep as a risk factorforobesity: Analyses of the NHANES I. Sleep,28(10): 1289-1296.
Gökçe S. (2008). Kalp yetmezliği olan hastaların uyku kalitesinin ve etkileyen etmenlerin incelenmesi. Hemşirelik Programı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İzmir, Türkiye.
Güneş Z.,Körükcü Ö., Özdemir G. (2009). Diyabetli hastalarda uyku kalitesinin belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, (12): 2,10-17.
Jennings R. J.,Muldoon M. F.,Hall M., Buysse D. J., Manuck S. B. (2007). Self-reportedsleepquality is associatedwiththemetabolicsyndrome.Sleep, 30(2):219-223.
Karagözoğlu Ş., Çabuk S., Tahta Y., Temel F. (2007) Hastanede yatan yetişkin hastaların uykusunu etkileyen bazı faktörler, Toraks Dergisi, 8(4): 234-240.
Lafçı D. (2009). Müziğin kanser hastalarının uyku kalitesi üzerine etkisi. Hemşirelik Programı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Adana, Türkiye.
Lopes L. A.,Lins C. D. M. M., Adeodato V. G., Quental D. P., Bruin P. F. C. D., Montenegro R. M., ve ark. (2005). Restless legs syndrome and quality of sleep in type 2 diabetes. Diabetes Care, 28: 2633–2636.
Patel R. S.,Ayas N. T.,Malhotra M. R., White D. P., Schernhammer E. S.,Speizer F. E., ve ark. (2004). A Prospctivestudy of sleepdurationandmortality risk in women. Sleep, 27(3)
Resta O.,Foschino-Barbaro M. P., Bonfitto P.,Giliberti T., Depalo A.,Pannacciulli N., ve ark. (2003). Low sleep quality and day time sleepiness in obese patients without obstructive sleep apnoea syndrome. Journal of InternalMedicine, 253: 536–543
Taheri S., Lin L., Austin D., Young T.,Mignot E.(2004). Short sleep duration is associated with reduced leptin, elevated ghrelin, and increased body mass index-A population-based study. PLOS Medicine, 3: e62.
Taheria S.,Thomasa G. N. (2008). Is sleep duration associated with obesity—Where do you stand? SleepMedicine, 12, 299– 302
Ursavaş A., Ege E. (2004). Uyku apnesendromu ve trafik kazaları. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 30 (1) 37- 41.
Vgontzas A. N., Tan T. L., Bixler E. O., Martin L. F., Shubert D., Kales A., (1994). Sleep apnea and sleep disruption in obese patients. Archives of InternalMedicine, 154:1705-11.