Okul Çocuklarına Yönelik Yaralanma Tutum Ölçeği’nin Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirliği

Giriş: Kazalar her yaş grubunda, özellikle çocukluk çağında önlenebilir sağlık sorunlarının başında gelmektedir. Amaç: Çalışmada okul çocuklarına yönelik Yaralanma Tutum Ölçeği’nin (YTÖ) Türk diline kazandırılması amaçlanmıştır. Yöntem: Metodolojik bir çalışma olup, örnekleme 8-12 yaş grubu 400 öğrenci alınmıştır. Ölçek için çeviri geri çeviri yöntemi kullanılmış, içerik geçerliği için kapsam geçerlik indeksi, yapı geçerliği için açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Ölçek güvenirliğini test edebilmek için Cronbach alfa değeri, madde toplam korelasyonu kullanılmıştır. Bulgular: YTÖ için kapsam geçerlik indeksi 1.00’dır. Açımlayıcı faktör analizi sonuçlarına göre ölçeğin üç boyutlu bir yapıyı ölçtüğü belirlenmiş, güvenirlik katsayıları ve madde test korelasyonları kader alt boyutunda .75, kırılganlık/ciddiyet alt boyutunda .90, önlenebilirlik alt boyutunda .66 olarak belirlenmiştir. Doğrulayıcı faktör analizi uyum indeksi değerleri ölçeğin yeterli bir yapıya sahip olduğunu göstermektedir. Sonuç: Yaralanma tutum ölçeği, çocukların oyun alanı yaralanmaları ile ilgili tutumlarının belirlenmesi için güvenilir ve geçerli bir ölçme aracıdır.

The Validity and Reliability Analyses of the Turkish form of Injury Attitudes Questionnaire for School Children

Background: Accidents are among the preventable health issues in each age group, particularly in childhood. Objectives: This study aims to translate for school children the Injury Attitude Questionnaire (IAQ) into Turkish and adapt it to the Turkish academia. Methods: Type of research is methodologically and the sample consists of 400 students at the age of 8-12. Translation and back-translation were used for the adaptation of the scale. Content validity index was employed for content validity, while exploratory and confirmatory factor analyses for construct validity. Cronbach's alpha coefficient and item-total correlation coefficient were used to test the reliability of the scale. Results: The content validity index for the IAQ was calculated to be 1.00. The results of the exploratory factor analysis revealed that the scale was capable of assessing a three-domain construct and the item-test correlation coefficients were found to be .75 for "fate", .90 for "susceptibility/severity", and .66 for "preventability" subdomains. The fit index values of the confirmatory factor analysis indicated that the scale had a satisfactory construct. Conclusion: Injury Attitude Questionnaire is a reliable and valid measurement tool for determining the attitudes of children about playground injuries.

___

  • Başara, B. B., Dirimeşe, V., Özkan, E., & Varol, Ö. (2004). Türkiye Sağlık Bakanlığı Hastalık Yükü Çalışması. Ankara.
  • Bombacı, H., Ülkü, K., Adıyeke, L., Kara, S., & Görgeç, M. (2008). Çocuk yaralanmaları, nedenleri ve önlemler. Acta Orthopaedica et Traumatologica Turcica, 42 (3), 166-173.
  • Büyüköztürk, Ş. (Ed.). (2005). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. (5. Baskı, sy. 167-182). Ankara: Pegem Yayıncılık.
  • Büyüköztürk, Ş. (Ed.). (2011). Testlerin geçerlik ve güvenirlik analizlerinde kullanılan bazı istatistikler. Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (15. Baskı, sy. 82-167). Ankara. Pegem Akademi.
  • Büyüköztürk, Ş., Kılıç, Ç.E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. (15. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
  • Cao, B. L., Shi, X. Q., Qi, Y. H., Hui, Y., Yang, H. J., Shi, S. P., et.al. (2015). Effect of a multi-level education intervention model on knowledge and attitudes of accidental injuries in rural children in zunyi, southwest china. Int. J. Environ. Res. Public Health, 12, 3903-3914.
  • Centers for Disease Control and Prevention. (10.01.2012). National action plan for child injury prevention. An agenda to prevent injuries and promote the safety of children and adolescents in the United States. Erişim: 05.04.2014. www. cdc.gov/safechild/pdf/National action Plan for Child Injury Prevention.pdf
  • Ellsasser, G. (2006). Epidemiological analysis of injuries among children under 15 years of age in Germany- The Starting Point for Injury Prevention.Gesundheitswesen, 68 (7), 8-421.
  • Eraslan, R. (2007). Bir ilköğretim okulu ikinci kademe öğrencilerinde okul kazası görülme sıklığının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Ankara, Türkiye.
  • Ercan, İ., & Kan, İ. (2004). Ölçeklerde güvenirlik ve geçerlik. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 30 (3), 211-216.
  • Erefe, İ. (Ed.). (2002). Veri toplama araçlarının niteliği. Hemşirelikte araştırma ilke süreç ve yöntemleri. (1. Baskı, sy. 169-188). İstanbul: Odak Ofset.
  • Ergün, S., Kalkım, A., & Dolgun, E. (2012). Child-to-child training for prevention of school injuries in Odemis, Turkey. The Journal of School Nursing, 29 (5), 337-342.
  • Erkuş, A. (2003). Psikometri üzerine yazılar. (1. Baskı, sy. 36-42). Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
  • Fiissel, D., Pattison, G., & Howard, A. (2005). Severity of playground fractures: Play equipment versus standing height falls. Injury Prevention, 11, 337–339.
  • Forjuoh, S. N. (2015). Protecting children from injury. International Journal of Injury Control and Safety Promotion, 22 (1), 1-2.
  • Gözüm, S., & Aksayan, S. (2003). Kültürlerarası ölçek uyarlaması için rehber II: psikometrik özellikler ve kültürlerarası karşılaştırma. Hemşirelikte Araştırma ve Geliştirme Dergisi, 5 (1), 3-14.
  • Güney, S. (2008). Davranış bilimleri. (4. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • Gür K., & Yıldız A. (2007). Epidemiology of Unintentional Injuries in The Elementary Schools of Istanbul. Turkısh Journal of Public Health, 5, 49-52.
  • Gür, K., & Yıldız, A. (2009). Öğrencilerin okul kazalarında güvenlik önlemlerine yönelik bilgi ve davranış ölçeklerinin geçerlik ve güvenirliği. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 2, 10-21.
  • Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü (Eylül, 2015). Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (Yayın no: NEE-HÜ. 15.01). Ankara, T.C. Kalkınma Bakanlığı ve TÜBİTAK.
  • Harrington, D. (2009). Confirmatory factor analysis. (pp. 21-35). New York, USA: Oxford University Press.
  • Hyder, A. A., Sugerman, D. E., Puvanachandra, P., Razzak, J., El-Sayed, H., Isaza, A., et.al. (2009). Global Childhood unintentional injury surveillance in four cities in developing countries: A Pilot Study. Bulletin World Health Organization, 87 (5), 345-352.
  • Kane, A., & Morrongiello, B. (2012). Evaluation of Cool 2 Be Safe: A Community-Based Intervention Program to Promote Positive Attitudes Towards Less Risky Play on Playgrounds in School-Age Children. A Thesis presented to The University of Guelph, Canada.
  • Kochanek, K. D., Kirmeyer, S. E., Martin, J. A., Strobino, D. M., & Guyer, B. (2012). Annual summary of vital statistics: 2009. Pediatrics, 129, 338–348.
  • Laflamme, L., & Menckel, E. (2001). Pupil injury risk as a function of physical and physhosocial envrimental problems experienced at school. Injury Prevention, 7, 146-149.
  • Linnan, M., Anh, L. V., Cuong, P. V., Rahman, F., Rahman, A., Shafinaz, S., et.al. (2007). Child mortality and injury in Asia: Special Series on Child Injury.
  • MacCallum, R. C., Widaman, K. F., Preacher, K. J., & Hong, S. (2001). Sample size in factor analysis: The role of model error. Multivariate Behavioral Research, 36 (4), 611–637. https://doi.org/10.1207/S15327906MBR3604_06
  • Morrongiello, B. A., Cusimano, M., Orr, E., Barton, B., Chipman, M., Tyberg, J., et.al. (2009). School-age children’s safety attitudes, cognitions, knowledge, and injury experiences: how do these relate to their safety practices. Injury Prevention, 14, 176–179.
  • Morrongiello, B.A, & Kane, A. (2015). An evaluation of the cool 2 be safe program: an evidence-based community-disseminated program to positively impact children’s beliefs about injury risk on playgrounds. Prevention Science, 16, 61–69.
  • Mutto, M., Lawok, Stephen., Ovuga, Emilio., & Svanstrom, L. (2012). Childhood and adolescent injuries in elementary schools in north-western uganda: Extent, risk and associated factors. International Journal of Injury Control and Safety Promotion, 19 (4), 357-367.
  • Özdamar, K. (2004). Paket programlar istatistiksel veri analizi. (5.Baskı, sy. 3, 98-104, 196, 235-268). Eskişehir: Kaan Kitapevi.
  • Özgüven, E. (2000). Psikolojik testler. (4.Baskı, sy. 83-107). Ankara: PDREM Yayınları.
  • Peden, M., Oyegbite, K., Ozanne-Smith, J., Hyder, A.A., Branche, C., Rahman, AKMF., et.al. (Eds.). (2008). World Report On Child Injury Prevention. Geneva: WHO.
  • Stanhope, M., & Lancester, J. (2012). Community Public Health Nursing (8 th ed.). Toronto, New-York: Mossby Com.
  • Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. (1.Baskı, sy. 45- 61). Ankara: Nobel Yayın.
  • Türkiye İstatistik Kurumu (2015). Erişim tarihi:12.11.2015. http://www.tuik.gov.tr/
  • Watson, R., & Thompson, D. R. (2006). Use of factor analysis in Journal of advanced nursing: literature review. Journal of Advanced Nursing, 55 (3), 330-341.
  • Wolf, E. J., Harrington, K. M., Clark, S. L. & Miller, M. W. (2013). Sample size requirements for structural equation models: An evaluation of power, bias, and solution propriety. National Institutes of Health, 76 (6), 913–934. https://doi.org/10.1177/0013164413495237. Sample
  • World Health Organization. World Health Statistics 2012. Erişim tarihi: 12.09.2016. http://www.who.int/gho/publications/world_health_statistics/WHS2012_Indica tor Compendium.pdf?ua=1
  • Worthington, R. L. & Whittaker, T. A. (2006). Scale development research: A content analysis and recommendations for best practices. The Counseling Psychologist, 34 (6), 806–838. https://doi.org/10.1177/0011000006288127
  • Yurdugül, H. (2007). Çoktan seçmeli test sonuçlarından elde edilen farklı korelasyon türlerinin birinci ve ikinci sıralı faktör analizlerindeki uyum indekslerine etkisi. İlköğretim Online, 6 (1), 160-185.
  • Zamanzadeh, V., Rassouli, M., Abbaszadeh, A., AlaviMajd, H., Nikanfar, AR., & Ghahramanian, A. (2014). Details of content validity and objectifying it in instrument development. Nursing Practice Today, 1 (3), 163-71.
Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi-Cover
  • ISSN: 2149-0333
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 2008
  • Yayıncı: Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi
Sayıdaki Diğer Makaleler

Acil Serviste Çalışan Hemşirelerin Travma Sonrası Stres Belirtilerini Etkileyen Faktörler ve Hemşirelerin Başetme Yollarının İncelenmesi

Deniz YASAL, Neslihan PARTLAK GÜNÜŞEN

Hemşirelik Öğrencileri İçin Kişisel Sağlık Verilerinin Kayıt ve Korunması Tutum Ölçeği Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Selma BEZİRGAN GÖZMENER, SELMİN ŞENOL, ŞEYDA SEREN İNTEPELER

Hemşirelerin Bakım Verirken Hemşirelik Sürecini Bilme ve Uygulama Durumları

Dilek OLMAZ, PAPATYA KARAKURT

Hastanede Yatan Okul Çağı Çocukların Hemşireyi ve Hastaneyi Algılama Durumlarının İncelenmesi

Dürdane TAŞDEMİR AKKAVAK, SEHER SARIKAYA KARABUDAK

Okul Çocuklarına Yönelik Yaralanma Tutum Ölçeği’nin Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirliği

Bennur KOCA, AYNUR UYSAL TORAMAN

Annelerin Hastanede Yatan Çocuklarında Ateş Deneyimleri: Niteliksel Bir Çalışma

EMEL SEZİCİ

Yoğun Bakım Hastalarına Verilen Pozisyonların Hemodinamik Ölçümlere Etkisi

Özden TOR, Gülçay MERT, BETÜL TOSUN

Ortopedi Servisinde Yatan Çocuk Hastalarda Ameliyat Sonrası Ağrı Yönetiminde Müziğin Etkisinin İncelenmesi

SERAP SAYAR, DİLEK ERGİN

Annelerin Sağlık Okuryazarlığı Düzeyleri ile Emzirme Öz-Yeterlilik Algıları Arasındaki İlişki

Diler AYDIN, YILDA ARZU ABA

Doğum Korkusu Yaşayan Kadınlarda Psiko-Eğitim Obstetrik ve Maternal Sonuçları İyileştirir mi? Sistematik İnceleme

NURSEN BOLSOY, NURCAN ÇELİK ODABAŞI, HANİFE NURSEVEN ŞİMŞEK