Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) Olan Bireylerin Bakım Bağımlılığının Belirlenmesi

Giriş: Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH), progresif seyir gösteren tüm dünyada en sık görülen kronik solunum yolu hastalıklarından biridir. Hemşirelerin KOAH’lı hastalara bakım verirken hastaların bakım gereksinimlerini ve bağımlılık düzeylerini saptayarak bakımı planlaması önemlidir Amaç: Bu araştırma “Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı olan bireylerin bakım bağımlılığının belirlenmesi amacıyla yapılmış tanımlayıcı tipte bir araştırmadır. Yöntem: Araştırmanın örneklemini bir üniversite hastanesinin Göğüs Hastalıkları Kliniğinde yatan üçüncü ve dördüncü evre 110 KOAH hastası oluşturmuştur. Araştırma verileri “Hasta Tanıtım Formu” ve Bakım Bağımlılığı Ölçeği kullanılarak elde edilmiştir. Veriler hastalar ile yüz yüze görüşülerek toplanmıştır. Bulgular: Araştırmaya dahil olan hastaların yaş ortalaması 61.55 ± 9.15 olup, %87.3’ü erkektir. Hastaların %55.5’i üçüncü evre KOAH hastasıdır. Bakım Bağımlılığı Ölçeği toplam puan ortalaması 48.80 ± 9.48’dir. Hastaların Bakım Bağımlılığı Ölçeğinin hareketlilik, gece/gündüz döngüsü, vücut temizliği, günlük aktiviteler ve eğlence aktiviteleri alanlarında oldukça bağımlı; beslenme, beden duruşu, giyinme-soyunma, vücut sıcaklığı, tehlikelerden kaçınma, iletişim, ibadet yapma, kurallara uyma ve öğrenme yeteneği alanlarında kısmen bağımlı olduğu saptandı. Yaş grubu (p = .002), cinsiyet (p = .002), eğitim durumu (p = .002), meslek (p = .001), KOAH’ın evresi ve KOAH’a ek kronik hastalık varlığı (p = .001) değişkenlerine göre Bakım Bağımlılığı Ölçeği puan ortalaması arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulundu. Sonuç: Hastaların Bakım Bağımlılığı Ölçeği’nden ortalama bir puan aldıkları ve bakım gereksinimlerini karşılamada genel olarak kısmen bağımlı oldukları sonucuna varılmıştır. Hastaların bakım gereksinimlerini karşılamadaki bağımlılık düzeylerine göre hemşirelik bakımının planlanması önerilmektedir

Anahtar Kelimeler:

Bakım Bağımlılığı, Hemşirelik, Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı.

Determination of the Care Dependency of Individuals with Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD)

Background: Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD) is one of the most common progressive chronic respiratory diseases worldwide. It is important for nurses to plan the nursing interventions by determining the care needs and care dependency of during care of the patients with COPD. Aim: This is a descriptive research that has been made with the objective of determining the care dependency of individuals with COPD. Method: The sample of the research was consisted of 110 3rd and 4th phase COPD patients who were treated at Pulmonary Diseases Clinic of a university hospital. A “Patient Identifying Form” which includes socio-demographical features of patients, a “Care Dependency Scale” was used to gather the data that was required for research. Data were collected face to face with patients. Results: The patients who were attended to the research had an age average of 61.55 ± 9.15 and 87.3% of them were male; 55.5% of them are at the third phase, 44.5% of them were at the fourth phase of the COPD. Total average score of Care Dependency Scale was 48.80 ± 9.48. Care Dependency Scale of the patients has been determined as strictly dependent in domains of mobility, day/night pattern, body hygiene, daily activities, recreactional activities; and partly dependent in domains of eating/drinking, body posture, getting (un)dressing, body temperature, avoidance of danger, communication, praying, sense of rules and learning ability. There was significant difference between the Care Dependency Scale average score and age (p = .002), gender (p = .002), education (p = .002), occupation (p = .001), phase (p = .001), and additional chronic diseases of COPD(p = .001). Conclusion: It concluded that patients had taken average scores in Care Dependency Scale and that patients have partly dependent to meet of the care needs. It is recommended to plan nursing care according to their dependency levels of patients in their care needs.

Keywords:

Care Dependency, Nursing, Chronic Obstructive Pulmonary Disease,

___

Akın Korhan, E., Hakverdioğlu Yönt, G., Tokem, Y., Karadağ, Ö., Sarıoğlu, E., & Yıldız, K. (2013). Dahiliye ve cerrahi kliniklerde yatan hastaların bakım bağımlılığı düzeylerinin belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 16 (4), 199-204.
Aksu, T. & Fadıloğlu, Ç. (2010). Solunum sistemi hastalıklarında evde bakım yönetimi. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 2 (3), 127-132.
Baker, E. & Fatoye, F. (2017). Clinical and cost effectiveness of nurse-led self-management interventions for patients with copd in primary care: A systematic review. International Journal of Nursing Studies, 71, 125-138.
Barriga, S., Rodrigues, F. & Barbara, C. (2013). Factors that influence physical activity in the daily life of male patients with chronic obstructive pulmonary disease. Portuguese Journal of Pulmonology, 192, 1-7.
Cho, H.L., Tung, H.H., Lin, M.S., Hsu, W.C. & Lee, C.P. (2017). Self determined motivation and exercise behavior in COPD patients. International Journal of Nursing Practice, 23 (3), 1-9
Dijkstra, A., Buist, G., Moorer, P., & Dassen, T. (1999). Construct validity of the nursing care dependency scale. Journal of Clinial Nursing, 8 (4), 380-388
Dijkstra, A., Hakverdioğlu Yönt, G., Akın Korhan, E., Muszalik, M., Kedziora-Kornatowska, K. & Suzuki, M. (2011). The care dependency scale for measuring basic human needs: An international comparison. Journal of Advanced Nursing, 68 (10), 2341-2348.
Fabricus, P., Lokke, A., Louis, M.J., Vestbo, J. & Lange, P. (2011). Prevalence of COPD in Copenhagen. Respiratory Medicine, 105, 410- 417.
Göksel, T., Çok, G., Karakuş, H., Güzelant, A. & Bayındır, Ü. (2002). Diabetes mellitusun kronik obstrüktif akciğer hastalığı ataklarının seyri üzerindeki etkisi. Toraks Dergisi, 3 (1), 26-30.
Hakverdioğlu Yönt, G., Akın Korhan, E., Khorshid, L., Eşer, İ. & Dijkstra, A. (2010). Bakım bağımlılığı ölçeğinin (care dependency scale) yaşlı bireylerde geçerlik ve güvenirliğinin incelenmesi. Turkish Journal of Geriatrics, 13 (Özel Sayı), 12.
İnal İnce, D., Savcı, S., Çöplü, L. & Arıkan, H. (2005). Kronik obstrüktif akciğer hastalığında günlük yaşam aktivitelerinin değerlendirilmesi. Toraks Dergisi, 6 (1), 31-36.
Jarab, A.S., AlQudah, S.G., Khdour, M., Shamssain, M. & Mukattash, T.L. (2012). Impact of pharmaceutical care on health outcomes in patients with COPD. International Journal of Clinical Pharmacy, 34 (1), 53–62.
Kara, M. & Aşti, T. (2002). Kronik obstrüktif akciğer hastalığının evde bakımı. Atatürk Üniversitesi Tıp Dergisi, 34, 75-81.
Kaya, E., Özbek, S., Tekin, A., Ergin, S. & Yaman, A. (2010). KOAH’lı yaşlı hastalarda günlük yaşam aktivitelerinin değerlendirilmesi. Turkish Journal of Geriatrics, 13(2), 111-116.
Korkmaz, T. & Tel, H. (2010). KOAH’lı hastalarda anksiyete depresyon ve sosyal destek durumunun belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 13 (2), 79-86.
Köberich, S., Lohrmann, C. & Dassen, T. (2013). Care dependency in patients with chronic obstructive pulmonary disease and heart failure - a secondary data analysis of German prevalence studies. Scand Journal Caring Science, 28 (4), 665-674.
Lohrmann, C., Dijkstra, A. & Dassen, T. (2003). The care dependency scale/an assessment instrument for elderly patients in Germen Hospitals. Geriatric Nursing, 1 (24), 40-43.
Luk, E. K., Hutchinson, A.F., Tacey, M., Irving, L. & Khan, F. (2017). COPD: Health Care Utilisation Patterns with Different Disease Management Interventions. Lung, 195 (4), 455-461.
McKay, A., Mahesh, P.A., Fordham, J.Z. & Majeed, A. (2012). Prevalence of COPD in India: a systematic review. Primary Care Respiratory Journal, 21 (3), 313-321.
Miravitlles, M., Anzueto, A., Legnani, D., Forstmeier, L. & Fargel, M. (2007). Patient’s perception of exacerbations of COPD—the perceive study. Respiratory Medicine, 101, 453-460.
Miravitlles, M., Pena-Longobardo, L.M., Oliva-Moreno, J. & Hidalgo-Vega, A. (2016). Caregivers’ burden in patients with COPD. International Journal of COPD, 10, 347-356.
Moy, M.L., Danilack, V.A., Veston, N.A. & Garshick, E. (2012). Daily step counts in a US cohort with COPD. Respiratory Medicine, 106, 962-969.
Padilha, J.M., Sousa, P.A.F. & Pereira F.M.S. (2017). Nursing clinical practice changes to improve self management in chronic obstructive pulmonary disease. International Nursing Review, March 13, 1-9.
Reardon, J.Z. (2007). COPD and exercise: what’s really important? a nursing perspective. Journal of Chronic Obstructive Pulmonary Disease, 4 (3), 283-287.
Scullion, J. & Holmes, S. (2011). Palliative care in patients with chronic obstructive pulmonary disease. Nursing Older People, 23 (4), 32-39.
Taşçı, C., Arık, D., Uçar, E., Özkan, M., Tozkoparan, E. & Bilgiç, H. (2011). Yatarak tedavi gören KOAH’lı hastaların retrospektif olarak değerlendirilmesi (bir yıllık izlem). Jourbal of Clinical and Analytical Medicine, 2 (2), 4-6.
Türk Toraks Derneği (2017). Türk Toraks Derneği'nin GOLD 2017 kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) raporuna bakışı. Erişim: 08.11.2017. http://toraks.org.tr/uploadFiles/book/file/1042017161917-tumu.pdf
Ünsal, A. & Yetkin, A. (2005). Kronik obstrüktif akciğer hastalığı olan bireylerin günlük yaşam aktivitelerinin etkilenme durumunun incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 8 (1), 42-53.
WHO (2017). Chronic respiratory diseases, burden of COPD. Erişim: 08.11.2017. http://www.who.int/respiratory/copd/burden/en/