Kentsel Alanda Yaşayan Yaşlı Kadınlarda Yalnızlık Sıklığı ve Etkileyen Faktörler

Giriş: Yaşlı nüfus oranının artması ile birlikte kentsel alanda yaşayan yaşlı sayısı da artmıştır. Kentsel alanda aile yapısının değişmesi, eş ve arkadaş kaybı gibi nedenlerle yaşlıların sosyal destek ağları azalmakta, yalnızlık duygusu artmaktadır. Kadınların erkeklere göre daha uzun yaşaması ile yaşlı kadınlar yalnızlığı daha çok deneyimlemektedir. Amaç: Bu çalışmada, kentsel alanda yaşayan yaşlı kadınların yalnızlık sıklığı ve etkileyen faktörleri belirlemek amaçlanmıştır.Yöntem: Tanımlayıcı tipteki bu araştırmada, katılımcılar bir Aile Sağlığı Merkezi’ne gelen 296 yaşlı kadından oluşmaktadır. Yaşlı kadınlardan veriler tanımlayıcı özellikler formu ve Yaşlılar için Yalnızlık Ölçeği ile toplanmıştır. Bulgular: Yaşlı kadınların %73.3’ünün 65-74 yaş grubunda olduğu, %19.3’ünün tek başına yaşadığı, %45.9’unun yakınında bir akrabasının olduğu belirlenmiştir. Günlük yaşam aktivitelerine göre %97.3’ü bağımsız ve enstrümental günlük yaşam aktivitelerine göre %84.8’i bağımsızdır. Yaşlı kadınların %25’inin “çok yalnızlık hissediyor”, %8.8’inin “çok yoğun yalnızlık hissediyor” olduğu belirlenmiştir. Tek başına yaşayan ve yakınında oturan akraba olmayan yaşlı kadınların yalnızlık düzeyleri yüksek bulunmuştur (p = .048 ve p = .003). Yalnızlık tek başına yaşayan yaşlılarda 2 kat, yakınında akrabası olmayan yaşlılarda 2.3 kat daha fazla bulunmuştur (p = .038 ve p = .002). Sonuç: Kentsel alanda yaşayan yaşlılarda yalnızlık yaygın bir sorundur. Yalnızlığı etkileyen en önemli değişkenler kadınların tek başına yaşaması ve yakınında bir akrabasının olmamasıdır. Yaşlı kadınların yalnızlığını gidermek için multidisipliner girişimlerin başlatılmasına gereksinim vardır.

Anahtar Kelimeler:

Yaşlı, Kadın, Yalnızlık, Sıklık

The Frequency of Loneliness in Elderly Women Living in Urban Areas and Affecting Factors

Background: With the increase in the rate of elderly population, the number of elderly living in urban areas has increased. Social support network of elderly decreases and loneliness increases due to changes in family structure and loss of spouses and friends in urban areas. As women live longer than men, older women experience loneliness more often Objectives: The aim of this study was to determine the frequency of loneliness and the factors affecting loneliness of elderly women living in urban areas. Methods: In this cross-sectional study, participants consisted of 296 elderly women who came to a Family Health Center. Data were collected from elderly women with descriptive characteristics form and Loneliness Scale for the Elderly. Results: It was determined that 73.3% of the elderly women were in the 65-74 age group, 19.3% lived alone and 45.9% had a relative. According to daily living activities, 97.3% of them are independent and according to instrumental daily living activities, 84.8% of them are independent. It was determined that 25% of older women "feel very lonely" and 8.8% of them "feel very lonely". Loneliness levels of elderly women living alone and without relatives were found to be high (p = .048 and p = .003). Elderly women living alone and having no relatives are 2 and 2.3 times loneliness (p = .038 and p = .002). Conclusion: Loneliness is a common problem in the elderly living in urban areas. The most important variables affecting loneliness are women live alone and have no relatives. Multidisciplinary interventions are needed to decrease loneliness of elderly women.

Keywords:

Aged, Female, Loneliness, Prevalence,

PDF

___

1. Kalınkara V. Yaşlanan kentler: Kentsel alanda aktif yaşlanmayı destekleyecek kapsayıcı tasarım ve ergonomi. Toplum ve Demokrasi. 2017;11(24):229-48.
2. Kapıkıran Ş. Yaşlılarda yalnızlık ile yaşam doyumu arasındaki ilişki: Sosyal desteğin aracılık rolünün sınanması. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi. 2016;9(1):13-25.
3. Ozvurmaz S. Yaşlı Bireylerin Yalnızlık Düzeyleri ve Sosyal Destek Algıları Arasındaki İlişki. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2018;2(3):118-25.
4. Meltzer H, Bebbington P, Dennis MS, Jenkins R, McManus S, Brugha TS. Feelings of loneliness among adults with mental disorder. Social psychiatry and psychiatric epidemiology. 2013;48(1):5-13.
5. Phaswana-Mafuya N, Peltzer K. Prevalence of loneliness and associated factors among older adults in South Africa. Global journal of health science. 2017;9(12):1.
6. Steptoe A, Shankar A, Demakakos P, Wardle J. Social isolation, loneliness, and all-cause mortality in older men and women. Proc Natl Acad Sci USA. 2013;110(15):5797-801.
7. Stephens C, Alpass F, Towers A, Stevenson B. The effects of types of social networks, perceived social support, and loneliness on the health of older people: accounting for the social context. Journal of aging and health. 2011;23(6):887-911.
8. La Grow S, Neville S, Alpass F, Rodgers V. Loneliness and self-reported health among older persons in New Zealand. Australasian journal on ageing. 2012;31(2):121-3.
9. Dahlberg L, McKee KJ. Correlates of social and emotional loneliness in older people: evidence from an English community study. Aging & mental health. 2014;18(4):504-14.
10. Jylh M, Saarenheimo M. Loneliness and ageing: Comparative perspectives. Dannefer D, Phillipson C, editors. London: SAGE Publications; 2010. p. 317-20.
11. Buz S, Beydili E. Ankara örneğinde yalnız yaşayan yaşlı kadınların gereksinimleri. The Journal of International Social Research. 2015;8(37):557-70.
12. Victor CR, Bowling A. A longitudinal analysis of loneliness among older people in Great Britain. The Journal of Psychology. 2012;146(3):313-31.
13. Gilmour H. Social participation and the health and well-being of Canadian seniors. . Health reports. 2012;23(4):23-32.
14. Simon MA, Li Y, Dong X. Levels of health literacy in a community-dwelling population of Chinese older adults. Journals of Gerontology Series A: Biomedical Sciences and Medical Sciences. 2014;69(2):S54-S60.
15. Anil R, Prasad KN, Puttaswamy M. The prevalence of loneliness and its determinants among geriatric population in Bengaluru City, Karnataka, India. International Journal of Community Medicine and Public Health. 2016;3(11):3246-51.
16. Tabue Teguo M, Simo-Tabue N, Stoykova R, Meillon C, Cogne M, Amieva H, et al. Feelings of loneliness and living alone as predictors of mortality in the elderly: The paquid study. Psychosomatic Medicine. 2016;78(8):904-9.
17. Dong X, Chen R. Gender differences in the experience of loneliness in U.S. Chinese older adults. Journal of women & aging. 2017;29(2):115-25.
18. Kaçan Softa H, Öztürk A, Dindaş İ, Göçmen M. Kastamonu 1 no'lu Aile Sağlığı Merkezine başvuran yaşlıların yalnızlık düzeyini etkileyen bazı faktörlerin incelenmesi. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi. 2015;2:88-97.
19. Ilgaz A, Akgoz A, Gozum S. Validity and reliability of the Turkish version of the social inclusion scale. The Turkish Journal of Geriatrics. 2019;22:150-62.
20. Doman LCH, le Roux A. The causes of loneliness and the factors that contribute towards it - A literature review. The Journal of Humanities. 2010;50(2):216-28.
21. İçli G. Yaşlılar ve yaşlılığın değerlendirilmesi: Denizli ili üzerine niteliksel bir araştırma. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi. 2010;3(1):1-13.
22. Bilgili N, Kitiş Y, Ayaz S. Yaşlılarda yalnızlık, uyku kalitesi ve etkileyen faktörlerin degerlendirilmesi. Türk Geriatri Dergisi. 2012;15(1):81-8.
23. Arslantaş H, Adana F, Abacigil Ergin F, Kayar D, Acar G. Loneliness in Elderly People, Associated Factors and Its Correlation with Quality of Life: A Field Study from Western Turkey. Iranian journal of public health. 2015;44(1):43-50.
24. Sümbüloğlu K, Sümbüloğlu K. Biyoistatistik. Ankara: Hatiboğlu Yayınevi; 2006. p. 260-8.
25. Katz S, Ford AB, Moskowitz RW, Jackson BA, Jaffe MW. Studies of illness in the aged. the index of adl: A standardized measure of biological and psychosocial function. Jama. 1963;185:914-9.
26. Özkan Pehlivanoğlu E, Özkan M, Balcıoğlu H, Bilge U, Ünlüoğlu İ. Yaşlılar için Katz günlük yaşam aktiviteleri ölçeğinin Türkçe’ ye uyarlanması ve güvenilirliği. Ankara Med J. 2018;18(2):219-23.
27. Lawton M, Brody E. Assessment of older people: self-maintaining and instrumental activities of daily living. The Gerontologist. 1969;9(3):179-86.
28. de Jong Gierveld J, Van Tilburg T. Manual of the loneliness scale. Department of Social Research Methodology. VU University Hospital, Amsterdam the Netherlands: Vrije Universiteit 1999 [cited 2018 30 January]. Available from: https://research.vu.nl/ws/portalfiles/portal/1092113.
29. Akgül H, Yeşilyaprak B. Adaption of loneliness scale for elderly into Turkish culture: Validity and reliability study. Older Research Journal. 2015;8(1):34-45.
30. Hayran M, Hayran M. Sağlık araştırmaları için temel istatistik: Omega Araştırma; 2011. p.50-105
31. Ağırman E, Gençer M. Huzurevinde, evde ailesiyle ve yalnız yaşayan yaşlı bireylerde depresyon, yalnızlık hissi düzeylerinin karşılaştırılması. Çağdaş Tıp Dergisi. 2017;7(3):234-40.
32. Perissinotto CM, Stijacic Cenzer I, Covinsky KE. Loneliness in older persons: a predictor of functional decline and death. Archives of internal medicine. 2012;172(14):1078-83.
33. Yang K, Victor C. Age and loneliness in 25 European nations. Aging and Society. 2011;31(8):1368-88.
34. Stickley A, Koyanagi A, Roberts B, Richardson E, Abbott P, Tumanov S, et al. Loneliness: its correlates and association with health behaviours and outcomes in nine countries of the former Soviet Union. PloS One. 2013;8(7):e67978-e.
35. Nicolaisen M, Thorsen K. Who are lonely? Loneliness in different age groups (18-81 years old), using two measures of loneliness. International journal of aging & human development. 2014;78(3):229-57.
36. Erol S, Sezer A, Şişman FN, Öztürk S. Yaşlilarda yalnızlık algısı ve yaşam doyumu. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2016;5(3):60-9.
37. Danış M. Türkiye’de yaşlı nüfusun yalnızlık ve yoksulluk durumları ve sosyal hizmet uygulamaları açısınından bazı çıkarımlar. Toplum ve Sosyal Hizmet. 2009;20(1):67-83.
38. Yan Z, Yang X, Wang L, Zhao Y, Yu L. Social change and birth cohort increase in loneliness among Chinese older adults: a cross-temporal meta-analysis, 1995-2011. International psychogeriatrics. 2014;26(11):1773-81.
39. Meawad Elsayed E, El- Etreby R, Ibrahim A. Relationship between social support, loneliness, and depression among elderly people. International Journal of Nursing Didactics. 2019;9(01):39-47.
40. Aung K, Nurumal M, Wan N, Syakirah N, Bukhari W. Loneliness among elderly in Nursing homes. International Journal for Studies on Children, Women, Elderly And Disabled. 2018;2:72-8.