TUĞBA YARDIMCI GÜREL, CANAN DEMİR BARUTCU, HATİCE MERT

Hemşirelik Doktora Öğrencilerinin Araştırma Etiği Hakkındaki Görüşlerinin İncelenmesi

Giriş: Etik değerler yaşamın her alanında olduğu gibi bilimsel araştırma sürecinde de hayati öneme sahiptir. Yapılan araştırmalarda etik ihlallerin arttığı belirtilmektedir. Amaç: Bu çalışmanın amacı hemşirelik doktora öğrencilerinin araştırma etiği hakkındaki görüşlerinin incelenmesidir. Yöntem: Tanımlayıcı nitelikteki araştırmanın verileri iki ayrı üniversitede hemşirelik doktora programına kayıtlı toplam 57 öğrenciden toplanmıştır. Veri toplama aracı olarak Kişisel Bilgi Formu ve Araştırma Etiği Anketi kullanılmıştır. Veriler tanımlayıcı istatistik ve ki kare testi kullanılarak analiz edilmiştir. Bulgular: Katılımcıların %98.2’si kadın, %47.4’ü 25-29 yaş aralığında, %70.2’si akademisyen ve %54.4’ü yeterlilik öncesi dönemdedir. Katılımcılar en fazla aynı araştırmayı birden fazla toplantıda sunmayı etik bulurken (%29.8), kişileri katılıma zorlama (%47.4) en çok sergilenen davranış, bulguları rapor etmede yanlı davranma (%64.9) ise en sık gözlemlenen davranış olmuştur. Katılımcıların klinisyen ve akademisyen olma durumları ile maddeler arasında yapılan analiz sonucuna göre davranışı etik bulma, davranışı gösterme ve davranışın gösterildiğine şahit olma alanlarında klinisyen doktora öğrencilerinin oranları akademisyen doktora öğrencilerinden yüksektir ve fark istatistiksel olarak anlamlıdır (p < .05). Sonuç: Araştırmada öne çıkan en önemli husus etik olmayan davranışların fazlaca gözlemlenmiş olmasıdır. Özellikle klinisyen öğrencilerin tüm alanlarda yüksek oranlara sahip olması düşündürücüdür. Hemşirelik lisansüstü programlarında araştırma etiğine yönelik ders sayılarının arttırılması ve öğrencilere araştırma yapma deneyimi kazandıracak müfredat düzenlemelerinin yapılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Hemşirelik, Lisansüstü Hemşirelik Eğitimi, Araştırma Etiği

Examination of Nursing Doctor of Philosophy Students' Opinions about Research Ethics

Background: Ethical values are vital in the scientific research process as well as in every field of life. In the studies conducted, it is stated that ethical violations have increased. Objectives: The aim of this study is to examine the views of nursing doctoral students on research ethics. Methods: The data of the descriptive study were collected from 57 students enrolled in the nursing doctorate program at two different universities. The Personal Information Form and the Research Ethics Questionnaire were used as data collection tools. The data were analyzed using descriptive statistics and chi-square test. Results: 98.2% of the participants were women, 47.4% were in the age range 25-29, 70.2% were academicians and 54.4% were in the pre-qualification period. To present the same research in more than one meeting (29.8%), force people to participate (47.4%) and biased to report the findings (64.9%) had the highest percentage. According to the analysis made between clinicians and academicians, in thinking the behavior is ethical, do the behavior and see the behavior is done by colleagues’ fields, the clinician doctoral students' rates are higher than the academic doctoral students and the difference is statistically significant (p < .05). Conclusion: The most important issue in the study is that unethical behaviors are observed too much. Particularly, clinician students have high rates in all areas. In nursing graduate programs, it is recommended to increase the number of courses related to research ethics and to make curriculum arrangements that will provide students gain research experience.

Keywords:

Nursing, Postgraduate Nursing Education, Research Ethics,

PDF

___

1. Resnik DB. 2015. What is ethics in research and why is it important? Erişim adresi: https://www.niehs.nih.gov/research/resources/bioethics/whatis/ Erişim tarihi: 18.03.2019
2. Köklü N. Akademisyenlerin araştırma etiği konusundaki görüşleri. Eğitim Bilimleri ve Uygulama 2003;2(4),137-151.
3. Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TUBİTAK). 2010. TUBİTAK Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu Yönetmeliği 2010. Erişim adresi: http://www.tubitak.gov.tr/tubitak_content_files/mevzuat/yonetmelik/YONETMELIK_III_9.pdf Erişim tarihi: 16.01.18.
4. Türk Dil Kurumu. 2018. Erişim adresi: http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5a5375e8aa5519.12630910 Erişim tarihi: 08/01/2018.
5. Türkiye Bilimler Akademisi. Bilimsel araştırmada etik ve sorunları. Ankara: Türkiye Bilimler Aka-demisi Yayınları TÜBİTAK Matbaası. 2002: 11-67.
6. İnci O. Bilimsel yayın ilkeleri, yanıltmalar, yanıltmaları önlemeye yönelik öneriler, araştırma ve yayın etiği. ULAKBİM Sağlık Bilimlerinde Süreli Yayıncılık 7. Ulusal Sempozyum; 20 Kasım 2009, Ankara, 69-89.
7. Yılmaz K. Etik dışı davranış olarak haksız yazarlık. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi 2012; 2(1): 1-3. 8. Honig B, Bedi A. The fox in the hen house: A critical examination of plagiarism among members of the academy of management. Academy of Management Learning & Education 2012;11(1):101–123.
9. Khoshsaligheh M, Mehdizadkhani M, Keyvan S. Severity of types of violations of research ethics: Perception of Iranian master’s students of translation. J Acad Ethics 2017;15:125–140.
10. Kumar SA, Wechsler A, Beecroft I. Ethical issues in publication and research. Indian J Thorac Cardiovasc Surg 2010;26:117–118
11. Löfströ, E, Huotari E, Kupila P.Conceptions of plagiarism and problems in academic writing in a changing landscape of external regulation. J Acad Ethics 2017;15:277–292.
12. Özcan M, Balcı Y. Akademisyenlerin araştırma ve yayın etiğine ilişkin düşünceleri. İş Ahlakı Dergisi 2016;9:93-115.
13. Thomas A, Zyl AV. Understanding of and attitudes to academic ethics among first‑year university students. AJoBE 2012;6(2):143-155.
14. Ruacan Ş. 2001. ULAKBİM Bilimsel Araştırma ve Yayınlarda Etik İlkeler. Erişim adresi: http://etik.gov.tr/Portals/0/meslek_etigi/sruacan2.pdf Erişim tarihi: 08.01.2018.
15. Erdem A R. Bilim insanı yetiştirmede etik eğitimi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi 2012; 2(1): 25-32.
16. Üniversitelerarası Kurul (ÜAK). 2015. ÜAK Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi. Erişim: 10.01.2019. http://www.uak.gov.tr/yonetmelikler/Yay%C4%B1nEti%C4%9FiY%C3%B6nergesi_140318.pdf
17. Yüksek Öğretim Kurulu (YÖK). 2012. Yüksek Öğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi. Erişim adresi: https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Kurumsal/mevzuat/bilimsel-arastirma-ve-etik-yonetmeligi.aspx Erişim tarihi: 13.01.2019.
18. Günbayı İ, Kasalak G, Özçetin S. Bilimsel araştırmalarda etik dışı davranışlar: Bir durum çalışması. Yükseköğretim Dergisi 2013;3(2): 97-108.
19. Yağmur Şahin E, Kana F, Varışoğlu B. Türkçe eğitimi bölümlerinde yapılan lisansüstü tezlerin araştırma eğilimleri. International Journal of Human Sciences 2013; 10(2): 356-378.
20. Limon İ, Durnalı M. Doktora öğrencilerinin doktora eğitimi ve öğretim üyelerine yönelik metaforik algıları. Sakarya University Journal of Education 2018;8(1): 26-40.
21. Aslan C. Türkçe eğitimi programlarında lisansüstü öğrenim gören öğrencilerin akademik özyeterliklerine ilişkin görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2010; 10(19): 87-115.
22. Ergöl Ş. Türkiye’de yükseköğretimde hemşirelik eğitimi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi 2011;1(3):152-155.
23. YÖK. 2011. Türkiye Yükseköğretim Yeterlilikler Çerçevesi (TYÇÇ). Erişim adresi: http://www.tyyc.yok.gov.tr/?pid=20 Erişim tarihi: 21.12.2018
24. Aydın İ, Alkın-Şahin S, Demirkasımoğlu N. Üniversitelerde karşılaşılan etik dışı davranışlara ilişkin akademisyen görüşleri. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi 2014;43:00.
25. Büken NÖ. Türkiye örneğinde akademik dünya ve akademik etik. Hacettepe Tıp Dergisi 2006;37:164-170.
26. Gu C, Ye M, Wang X, Yang M, Wang H. Nurse researchers’ perspectives on research ethics in China. Nursing Ethics 2017, 1–11.
27. Bayar SA, Kayır G, Eğmir E, Ödemiş İS, Bayar V. Lisansüstü öğrenim gören öğrencilerin araştırma etiği hakkındaki görüşleri. VI. Ulusal Lisansüstü Eğitim Sempozyumu; 10-11 Mayıs 2013; Sakarya. 118-123.
28. Çetinkaya E, Kirman Çetinkaya E, Yıldırım M, Kabapınar F. Eğitim araştırmacılarının bilim etiğine ilişkin görüşleri. ALEG 2017; 3(2): 84-100.
29. Kırkkılıç HA, Sevim O, Söylemez Y. Akademisyenlerin bilimsel araştırma tutumlarının akademik etik değerler açısından incelenmesi. ERZSOSDER 2015; ÖS-II: 375-390.