Hastanede Yatan Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı Olan Bireylerde Dispne Şiddeti ve Genel Konfor Düzeyi Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi

Giriş: Kronik obstrüktif akciğer hastalığı olan bireylerde en sık görülen semptom dispnedir. Şiddeti giderek artan dispne önemli fonksiyonel kısıtlılıklara yol açarak hastanın konforunu olumsuz yönde etkilemektedir. Amaç: Bu çalışma, hastanede yatan kronik obstrüktif akciğer hastalığı olan bireylerde dispne şiddeti ve genel konfor düzeyi arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacı ile yapılmıştır. Yöntem: Tanımlayıcı – ilişki arayıcı nitelikteki bu araştırma 20 Nisan – 20 Temmuz 2019 tarihleri arasında bir eğitim araştırma hastanesinin göğüs hastalıkları kliniklerinde yatan 158 hasta ile yapılmıştır. Araştırmanın verilerinin toplanmasında tanıtıcı bilgi formu, İngiliz Tıbbi Araştırma Konseyi Dispne Skalası, Dispne 12 Ölçeği ve Genel Konfor Ölçeği kullanılmıştır. İstatistiksel değerlendirmede sayı, yüzde, ortalama, standart sapma, Kruskall Wallis analizi, Spearman korelasyon testi kullanılmıştır. Bulgular: Çalışmada hastaların Dispne 12 Ölçeği ve Genel Konfor Ölçeği toplam puan ortalamalarının sırasıyla 25.91 ± 8.63 ve 2.59 ± 0.36 olduğu belirlenmiştir. Hastaların %29.7’sinin orta şiddette, %37.4’ünün şiddetli ve %23.4’ünün çok şiddetli dispne yaşadığı saptanmıştır. Çalışmada, Genel Konfor Ölçeği toplam puan ortalamasına göre; hastaların medeni durumu, gelir durumu, evde oksijen kullanımı, hastaneye yatış̧ sıklığı, kullanılan ilaç̧ sayısı ve dispne şiddeti değişkenleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu belirlenmiştir (p<0.05). Çalışmada, Dispne-12 Ölçeği ve Genel Konfor Ölçeği puan ortalamaları arasında negatif yönde zayıf yönde ve anlamlı bir korelasyon olduğu saptanmıştır (r =-.38; p =.000). Sonuç: Çalışmada dispne şiddeti arttıkça genel konfor düzeyinin azaldığı belirlenmiştir. Kronik obstrüktif akciğer hastalığı olan bireylere yönelik bütüncül bakım hizmeti sunumunda, dispne şiddetinin ve konforun değerlendirilerek dispnenin etkin yönetimine ve konforu arttırmaya yönelik hemşirelik girişimlerinin bakım planına eklenmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Dispne, Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı, Konfor, Korelasyon

Determination of Correlation between the Severity of Dyspnea and General Comfort Level in Hospitalized COPD Patients

Background: Dyspnea is the most common symptom of COPD. Increasing severity of dyspnea causes significant functional limitations and negatively affects patient comfort. Objectives: The aim of study is to determine the correlation between the severity of dyspnea and general comfort level in hospitalized COPD patients. Methods: This descriptive, correlational study was conducted with 158 patients recruited in the chest diseases clinics of a training and research hospital between 20 April and 20 July 2019. Study data were collected by using an introductory information form, Medical Research Council Dyspnea Scale (MRC-DS), Dyspnea-12 Scale and General Comfort Questionnaire (GCQ). Data were analyzed using number, percentage, mean, standard deviation, Kruskall Wallis analysis, and Spearman correlation test. Results: Our study found that the total mean scores of patients were 25.91 ± 8.63 and 2.59 ± 0.36 for Dyspnea-12 Scale and GCQ respectively. 29.7% of patients had moderate dyspnea, 37.4% had severe dyspnea and 23.4% had very severe dyspnea. According to the total mean scores from GCQ; there was a statistically significant difference between the variables of patients’ marital status, income level, use of oxygen at home, hospitalization frequency, number of medication and the severity of dyspnea (p<0.05). Our study also found that there was a negative, weak and significant correlation between Dispne-12 Scale and GCQ mean scores (r =-.38; p =.000). Conclusion: This study found that general comfort level decreased as the severity of dyspnea increased. Our suggestion is evaluating the severity of dyspnea and comfort and adding nursing interventions to the care plan in order to manage dyspnea effectively and increase comfort while providing holistic care service for COPD patients.

Keywords:

Dyspnea, Comfort, Chronic Obstructive Pulmonary Disease, Correlation,

PDF

___

1. Global Strategy For The Dıagnosıs, Management And Preventıon Of Chronıc Obstructıve Pulmonary Dısease 2016. http://goldcopd.org/global-strategy-diagnosis-management-prevention-copd-2016/ Erişim:12.06.2019.
2. Sharma S, Sharma P. Prevalence of dyspnea and its associated factors in patients with chronic obstructive pulmonary disease. Indian Journal of Respiratory Care 2019;8:36‑41.
3. Tel Aydın H, Tok Yıldız F, Karagözoğlu Ş, Özden D. Hastaların bakış açısıyla kronik obstrüktif akciğer hastalığı ile yaşamak: Fenomenolojik çalışma. İstanbul Üniversitesi FNJN 2012:20:177-183.
4. Çalık Kütükçü E, Arıkan H, Sağlam M, Vardar Yağlı N, İnal İnce D, Öksüz Ç ve ark. Kronik obstrüktif akciğer hastalarında çok boyutlu hastalık şiddeti ve günlük yaşam aktiviteleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Journal of Exercise Therapy and Rehabilitation 2015;2(2):53-60.
5. Kuzulu A, Bilgin G, Arslan İ, Öznur H, Kızıltaş Ö, Tekin O ve ark. KOAH hastalarında sosyal ilişkilerin değerlendirilmesi. Ankara Medical Journal 2017;(4):204‐215.
6. Türk G, Üstün R. Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) olan bireylerin bakım bağımlılığının belirlenmesi. DEUHFED 2018;11(1):19-25.
7. Gökçek Ö, Hüzmeli ED, Katayıfçı N. Kronik obstrüktif akciğer hastalarında dispnenin yaşam kalitesi ve depresyona etkisi. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2019;10(1):84-88.
8. Chen Z, Fan VS, Belza B, Pike K, Nguyen HQ. Association between social support and self-care behaviors in adults with chronic obstructive pulmonary disease. Ann Am Thorac Soc 2017;14(9):1419-1427.
9. Kırhan İ, Üzer F. Bir üniversite hastanesine KOAH alevlenme ile yatan hastaların genel özelliklerinin incelenmesi. Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2018;15(3):230-235.
10. Wensley C, Botti M, McKillop A, et al. Maximising comfort: how do patients describe the care that matters? A two-stage qualitative descriptive study to develop a quality improvement framework for comfort-related care in inpatient settings. BMJ Open 2020;10:e033336. doi:10.1136/bmjopen-2019-033336
11. Zengin N. Konfor Kuramı ve Yoğun Bakım Ünitesinin Hasta Konforuna Etkisi. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi 2010;14(2):61-6.
12. Nural A, Alkan S. Identifying the factors affecting comfort and the comfort levels of patients hospitalized in the coronary care unit. Holist Nurs Pract 2018;32(1):35-42.
13. Kolcaba K. Holistic comfort: Operationalizing the construct as a nurse-sensitive outcome. ANS Adv Nurs Sci 1992;15(1):1-10.
14. Büyükünal Şahin P, Rızalar S. Ameliyat geçiren hastalarda konfor düzeyi ve etkileyen faktörlerin incelenmesi. HSP 2018;5(3):404-413.
15. Williams AM, Irurita VF. Emotional comfort: the patient’s perspective of a therapeutic context. Int J Nurs Stud 2006;43:405-415.
16. Fletcher C. The Clinical Diagnosisof Pulmonary Emphysema: An Experimental Study. Proceedings of the Royal Society of Medicine 1952; 45 (9): 577-584.
17. Güneş ÜY, Kara D, Erbağcı A. Dispne yakınması olan hastalarda farklı dispne ölçeklerinin karşılaştırılması. DEUHFED 2012;(2): 65-71.
18. Kara D, Yıldız H. Dispne semptomunun değerlendirilmesinde dispne ölçeklerinin etkinlikleri ve kullanım sıklıkları. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2013;2(1).
19. Yürüktümen A, Karcıoğlu Ö, Topacoğlu H, Karbek F. Dispne ile başvuran geriatrik olgularda yakınma şiddeti ile klinik ve laboratuvar verilerinin değerlendirilmesi. Türkiye Acil Tıp Dergisi 2009;9(4):163-168.
20. Yorke J, Moosavi SH, ShuldhamC, Jones PW. Quantification of dyspnoea using descriptors: Development and initial testing of the Dyspnoea-12. Thorax. 2010;65:21-26.
21. Gök Metin Z, Helvacı A. Dispne-12 Ölçeğinin Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması. HUHEMFAD 2018;5(2):102-115. 22. Kuğuoğlu S, Karabacak Ü. Genel Konfor Ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması. İstanbul Üniversitesi FNJN 2008;61(16):16-23.
23. Al-Gamal E, Yorke J. Perceived breathlessness and psychological distress among patients with chronic obstructive pulmonary disease and their spouses. Nurs Health Sci. 2014;16(1):103-111.
24. Helvacı A, Gök Metin Z, Özdemir L, Ergün P. The Effects of a nurse-led education and counseling program on dyspnea, health status, and care dependency in patients with chronic obstructive pulmonary disease: A feasibility study. Home Health Care Management & Practice 2019:1–8. https://doi.org/10.1177/1084822319850819.
25. Tan JY, Yorke J, Harle A, Smith J, Blackhall F, Pilling M et al. Assessment of breathlessness in lung cancer: psychometric properties of the Dyspnea-12 Questionnaire. J Pain Symptom Manage 2017;53(2):208-215.
26. Miravitlles M, Ribera A. Understanding the impact of symptoms on the burden of COPD. Respiratory Research 2017;18:1-11.
27. Yarkın T, Ağca M, Acar G, Göl G, Tokgöz F, Baran R. Sık hastane yatışı olan KOAH hastalarında, komorbid faktörler ve aşırı dinamik hava yolu kollapsının yatış sıklığı ile ilgisinin araştırılması. Eurasian J Pulmonol 2014;16:169-174.
28. Ören B. Göğüs cerrahisi uygulanan hastaların konfor ve anksiyete düzeyini etkileyen faktörler. HSP 2018;5(3):324-332.
29. Dinicola G, Julian L, Gregorich SE, Blanc PD, Katz PP. The role of social support in anxiety for persons with COPD. J Psychosom Res 2013;74 (2):110–115.
30. Cheng F, Wang W. Factors influencing comfort level in head and neck neoplasm patients receiving radiotherapy. Int J Nurs Sci 2014;1(4):394-399.
31. Çapık A, Özkan H, Ejder Apay S. Loğusaların doğum sonu konfor düzeyleri ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. DEUHFED 2014;7(3):186-192.
32. Kütmeç Yılmaz C, Duru Aşiret G, Çetinkaya F, Kapucu S. Kronik obstrüktif akciğer hastalarında yorgunluğun günlük ve enstrümental yaşam aktiviteleri üzerine etkisi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2017;20:2.
33. Dural G, Sarıtaş SÇ. Kronik obstrüktif akciğer hastalığı olan bireylerde uyku kalitesi ile anksiyete ve depresyon arasındaki ilişki. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2019;10(2):247-252.
34. Janssen DJ, Wouters EF, Spruit MA. Psychosocial consequences of living with breathlessness due to advanced disease. Curr Opin Support Palliat Care. 2015;9(3):232-237. doi:10.1097/SPC.0000000000000146.
35. Kapısız Ö, Eker F. Evaluation of the relationshipbetween the levels and perceptions of dyspnea and the levels of anxiety and depression in chronic obstructive pulmonary disease (COPD) patients. J Psychiatric Nurs 2018;9(2):88-95. DOI: 10.14744/phd.2018.53244