FULYA GÖKDEMİR, TÜLAY YILMAZ, Hüsniye DİNÇ, Sevda KORKUT ÖKSÜZ

Gebelerin Obstetrik Tehlike Belirtileri Hakkındaki Farkındalık Durumları

Giriş: Obstetrik tehlike belirtilerini erken fark eden gebeler, sağlık kuruluşuna daha hızlı başvurarak hem kendilerinin hem de fetüsün hayatının kurtarılmasına katkıda bulunurlar. Amaç: Araştırma, gebe kadınların obstetrik tehlike belirtileri hakkındaki farkındalıklarını ve bununla ilişkili faktörleri belirlemek amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Kesitsel türdeki çalışmanın verileri, Nisan- Eylül 2018 tarihleri arasında anket formu ile toplanmıştır. Örneklem, ikinci basamak bir hastaneye başvuran 350 gebeden oluşmaktadır. Veriler, SPSS 21.0 istatistik programı kullanılarak tanımlayıcı istatistikler ve ki-kare analizi ile değerlendirilmiştir. Bulgular: Yaş ortalaması 29.57 ± 4.7 olan gebelerin %59.7’si multigravidadır. Gebelerin “tehlike belirtisidir” biçiminde işaretlediği ilk 10 belirti; kasılma ya da bayılma nöbeti geçirme (%88.6), bilinç/şuur kaybı (%88.3), üreme organlarından kan gelmesi/kanama (%86.9), tansiyonun yükselmesi (%82.3), ateşin yükselmesi (%81.1), üreme organlarında yara, uçuk, siğil, kaşıntı ya da kötü kokulu akıntı olması (%78.3), bebek harekelerinin eskiye oranla azalması (%78), nefes darlığı çekilmesi/morarma (%75.7), idrar yaparken ağrı ya da yanma (%71.1) ve görmede değişiklik (%69.4) idi. Gebelerin sosyodemografik ve obstetrik özellikleri ile incelenen konuda eğitim alma durumları, “tehlike belirtisi” olarak nitelendirdikleri bazı semptomlarla ilişkilidir. Sonuç: Gebelerin, antenatal bakım alma oranları yeterlidir. Obstetrik tehlike belirtileri konusundaki farkındalıkları istendik düzeyde değildir ve bazı alanlarda eğitime ihtiyaçları vardır. Yapılacak eğitimlerde, gebelerin sosyo-demografik ve obstetrik özellikleri göz önünde bulundurulmalıdır.

Anahtar Kelimeler:

Ebe, Hemşire, Gebelik, Obstetrik, Tehlike Belirtisi

The Awareness Status of Pregnant Women about Obstetric Danger Signs

Background: Pregnant women who notice signs of obstetric danger at an early stage contribute to saving lives of both themselves and fetus by applying to health facility more quickly. Objectives: Present study was carried out to determine awareness of pregnant women about danger signs which might occur during pregnancy and related factors. Methods: Data of cross-sectional study were collected by use of a survey between April – September 2018. Sample included 350 pregnant women applying a secondary health institution. Data were analyzed by descriptive statistics and chi-square analysis using SPSS 21.0 statistical program. Results: Average age of participants was 29.57 ± 4.7 and 59.7% of them were multigravida. First 10 symptoms marked as "danger sign" by pregnant women were respectively having contraction or fainting strokes (88.6%), loss of consciousness (88.3%), bleeding from the reproductive organs (86.9%), hypertension (82.3%), fever (81.1%), wound, herpes, wart, pruritus or foul smelling discharge in genitals (78.3%), decrease in frequency of baby movements (78.0%), shortness of breath/ cyanosis (75.7%), ache or irritancy while urinating (71.1%), and changes in vision (69.4%). Sociodemographic and obstetric characteristics and education on obstetric danger symptoms were related with symptoms that pregnant women defined as danger signs. Conclusions: While pregnant women's rates of receiving antenatal care were sufficient, their awareness of in terms of danger signs during pregnancy was not at desired levels and they needed to training in some areas. While presenting these trainings, it is recommended to consider socio-demographic and characteristics of pregnant women.

Keywords:

Danger Sign, Midwife, Nurse, Pregnancy, Obstetrics,

PDF

___

1. T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Acil obstetrik bakım yönetim rehberi 2018. Ankara: Türkiye Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü; 2018. URL: https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/28084,acilobstetrikbakimyonetimrehberipdf.pdf?0. 28 Mart 2019.
2. El-Nagar AE, Ahmed MH, Belal GAES. Knowledge and practices of pregnant women regarding danger signs of obstetric complications. IOSR-JNHS 2017;6(1):30-41.
3. Aydin N, Ozcirpici B, Temizer M. Prevelance of pregnancy complications among women aged 15-49 in Oğuzeli, Turkey. Open J Obstet Gynecol 2016;6(11):623-630.
4. World Health Organization. World health statistics 2018: monitoring health for the SDGs, sustainable development goals. Geneva: World Health Organization; 2018. URL: https://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/maternal-mortality. 20 Mart 2019.
5. Aygar H, Metintaş S. Bir kalkınma göstergesi olarak anne ölümleri. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi 2018;3(3):63-70.
6. Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü. Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2018. Ankara: Sağlık Bakanlığı; 2019. URL https://dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/36134,siy2018trpdf.pdf?0. 13 Mart 2020.
7. Coşkun AM. Doğum öncesi dönem. İçinde: Coşkun AM, Ed. Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği El Kitabı. 1. Basım. İstanbul Koç Üniversitesi Yayınları; 2012:159-160.
8. Geleto A, Chojenta C, Musa A, Loxton D. Women's knowledge of obstetric danger signs in Ethiopia (WOMEN's KODE): A systematic review and meta-analysis. Syst Rev 2019;8(63):1-14.
9. Mwilike B, Nalwadda G, Kagawa M, Malima K, Mselle L, Horiuchi S. Knowledge of danger signs during pregnancy and subsequent healthcare seeking actions among women in Urban Tanzania: A cross-sectional study. BMC Pregnancy Childbirth 2018;18(4):1-8.
10. Ogu RN, Orazulike NC. Reducing maternal mortality: Awareness of danger signs in pregnancy. AJMAH 2017;6(1):1-8.
11. Girum T, Shegaze M. Knowledge about obstetric danger signs and associated factors among antenatal care attendants. IJPHS 2017;6(1):21-27.
12. Rashad WA, Essa RM. Women’s awareness of danger signs of obstetrics complications. AJS 2010;6(10):1299-1306.
13. World Health Organization. Quick check, rapid assessment and management of women of childbearing age. In: Pregnancy, childbirth, postpartum and newborn care: A guide for essential practice. 3rd ed. Geneva: World Health Organization; 2015. URL: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK326678/pdf/Bookshelf_NBK326678.pdf. 15 Şubat 2019.
14. T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Doğum öncesi bakım yönetim rehberi 2018. Ankara: Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü; 2018. URL: https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/28085,dogumoncesibakimyonetimrehberipdf.pdf?0. 20 Şubat 2019.
15. Altıparmak S, Coşkun AM. Doğum öncesi verilen eğitimin gebenin bilgi düzeyi ile memnuniyet durumuna etkisi. IJHS 2016;13(2):2610-2624.
16. Assaf, S. Counseling and knowledge of danger signs of pregnancy complications in Haiti, Malawi, and Senegal. Matern Child Health J 2018;22(11):1659-1667.
17. Vallely LM, Emori R, Gouda H, Phuanukoonnon S, Homer CSE, Vallely AJ. Women's knowledge of maternal danger signs during pregnancy: Findings from a cross-sectional survey in Papua New Guinea. Midwifery 2019;72(2019):7-13.
18. Morhason Bello IO, Fagbamigbe AF, Mumuni TO, Adesina OA, Abdus Salam AR, Ifemeje A et al. Evaluation of correct knowledge of key danger signs in pregnancy among antenatal clinic attendees at a tertiary health facility in Nigeria. Niger J Clin Pract 2016;19(2):227-232.
19. Urassa DP, Pembe AB, Mganga F. Birth preparedness and complication readiness among women in Mpwapwa district, Tanzania. Tanzan J Health Res 2012;14(1):42-47.
20. Bogale D, Markos D. Knowledge of obstetric danger signs among child bearing age women in Goba district, Ethiopia: a cross-sectional study. BMC Pregnancy Childbirth 2015;15(77):1-8.
21. Kurnaz MA, Can H, Sezik HA, Çakır YT, Tuna M, Ay Z. Aile hekimleri gebeleri ne kadar ve nasıl izliyor? TAHUD 2015;19(4):187-195.
22. Akarsu HR, Oskay Ü. Yüksek riskli gebelerin tehlike belirtileri hakkında bilgi ve prenatal bağlanma düzeylerinin belirlenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi 2017;33(2):16-26.
23. Pembe AB, Urassa DP, Carlstedt A, Lindmark G, Nyström L, Darj E. Rural Tanzanian women's awareness of danger signs of obstetric complications. BMC Pregnancy Childbirth 2009;9(12):1-8.
24. Abiyot T, Kassa M, Buruh G, Kidanu K. Awareness of obstetric danger signs and its associated factors among pregnant women in public health institutions, Mekelle City, Tigray, Ethiopia 2014. J Preg Child Health 2015;2(3):1-6.
25. Oni B, Odukoya OO, Okunowo AA, Ojo OY, Abatan YO. A comparative assessment of the awareness of danger signs and practice of birth preparedness and complication readiness among pregnant women attending rural and urban general hospitals in Lagos State. Sahel Med J 2016;19(4):206-214.
26. Phanice OK, Zachary MO. Knowledge of obstetric danger signs among pregnant women attending antenatal care clinic at health facilities within Bureti Sub-County of Kericho County, Kenya. Research in Obstetrics and Gynecology 2018;6(1):16-21.
27. Okour A, Alkhateeb M, Amarin Z. Awareness of danger signs and symptoms of pregnancy complication among women in Jordan. Int J Gynaecol Obstet 2012;118(1):11-14.