Bir Üniversite Hastanesinde Görevli Hemşirelerin Problem Çözme Beceri Düzeylerinin İncelenmesi

Özet Giriş: Hizmet sektörünün en özellikli alanlarından biri olan sağlık hizmetlerinde görev alan kişiler sürekli olarak problemlerle karşılaşmakta ve bunları çözmek durumunda kalmaktadır. Sağlık kuruluşlarının sunulan hizmetin etkili olabilmesi için bu kuruluşlardaki çalışanların problem çözme becerilerinin ne düzeyde olduğunun belirlenmesi ve bunların geliştirilmesi önem arz etmektedir. Amaç: Bu araştırmada Dokuz Eylül Üniversitesi Hastanesi’nde görev yapan hemşirelerin problem çözme becerilerinin düzeyinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda problem çözme beceri düzeylerinde farklılık yaratabilecek demografik özellikler de araştırmaya dâhil edilmiştir. Yöntem: Problem çözme beceri düzeylerinin ölçülmesinde Heppner ve Petersen (1982) tarafından geliştirilmiş olan Problem Çözme Envanteri ölçeği kullanılmıştır. Hastanede çalışan hemşirelerden tam sayım yöntemiyle veri toplanmaya çalışılmıştır. Araştırma evrenini oluşturan 770 hemşireyle görüşülmüş, fakat gönüllülük esas olduğu için ve iş yoğunluğundan dolayı çalışmaya 382 hemşire katılmıştır. Elde edilen veriler istatistiksel olarak değerlendirilmiştir. Bulgular: Araştırmaya katılan hemşirelerin problem çözme becerilerinin orta derecede olduğu, ayrıca konuyla ilgili eğitim almaya, hemşirelik pozisyonuna, yardım alınan kişiye ve kıdem yılına göre bu becerilerin düzeyinin farklılaştığı bulunmuştur. Sonuç: Araştırma sonucunda hemşirelerin problem çözme beceri düzeylerini orta derecede algıladıkları, fakat ölçek puanlaması açısından değerlendirildiğinde bunun daha da geliştirilebileceği görülmüştür. Ayrıca bulgular doğrultusunda yönetsel hiyerarşinin problem çözme açısından da korunduğu ve problem çözmede yardımcı olduğu belirlenmiştir. Bunun dışında kurumun yönetimi için bazı öneriler de getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Hemşire, Problem Çözme Becerisi, Problem Çözme Envanteri.

Analysis of Problem Solving Skill Levels of Nurses Working in a University Hospital

Background: Healthcare services constitute one of the most specific areas of services sector and people employed in healthcare services continuously encounter and have to solve problems. In order to deliver service effectively and efficiently in healthcare institutions, it is important to determine and improve the problem solving skill levels of employees. Objectives: This study aims to determine the problem solving skill levels of nurses employed in Dokuz Eylül University Hospital. Method: Problem solving skill levels of nurses are measured using Problem Solving Inventory developed by Heppner and Petersen (1982). All nurses employed in the hospital, 770 nurses are included and interviewed. However, because of the reasons involuntary participants and work load, only 382 nurses replied to the study. Data are evaluated using statistical techniques. Results: General problem solving skill level of nurses is found to be moderate, and also differentiate due to the variables such as receiving problem solving training, person helped during problem solving, and length of service. Conclusion: This study concluded that the general level of problem solving skills is perceived as moderate by nurses involved in. Considering the scoring of the scale used, there could be improvements to be made in this area. Also results set forth that management hierarchy is preserved and facilitates in problem solving. Some suggestions for the management of institution are also made.

Keywords:

Nurse, Problem Solving Skill, Problem Solving Inventory,

___

Abaan, S., Altıntoprak, A. (2005). Hemşirelerde problem çözme becerileri: öz değerlendirme sonuçlarının analizi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12 (1), 62-76.
Abdollahi, A. Talib, M.A., Yaacob, S.N., Ismail, Z. (2014). Problem-solving skills and hardiness as protective factors against stress in Iranian nurses. Issues in Mental Health Nursing, 35 (2), 100-107.
Akın, S., Güngör İ., Mendi B., Şahin N., Bizat E., Duma Z. (2007). Üniversite öğrenimlerini sürdüren hemşirelik bölümü öğrencilerinin problem çözme becerileri ve iç-dış kontrol odağı algısı. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 4 (2), 30-36.
Altun, İ. (2003). The perceived problem solving ability and values of student nurses and midwives. Nurse Education Today, 23, 575–584.
Atalay, M. (2009). Dünden bugüne hemşirelikte yenilikler. 12. Ulusal Hemşirelik Kongresi (Kongre Kitabı). Sivas. 20-24 Ekim, 59- 72.
Bahar, M. (2006). Yataklı tedavi kurumlarında çalışan yönetici hemşirelerin problem çözme becerileri ve yaratıcılık düzeyleri. Hemşirelik Yönetimi Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İstanbul, Türkiye.
Birol, L. (2010). Hemşirelik Süreci. (1.Baskı, 30-45), İstanbul: Etki Yayınları.
Choi, E., Lindquist, R., Song, Y. (2014). Effects of problem-based learning vs. traditional lecture on Korean nursing students' critical thinking, problem-solving, and self-directed learning. Nurse Education Today, 34, 52-56.
Covey, S.R. (2003). Etkili insanların yedi alışkanlığı (Çeviren: G. Suveren, O. Deniztekin), İstanbul: Varlık Yayınları. (Orijinal yayının basım yılı 1998).
Çiçekoğlu, P. (2005). Acil servislerde ve kliniklerde çalışan hemşirelerin problem çözme becerilerini algılamaları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İzmir, Türkiye.
Ergin, B., Dağ, İ. (2013). Kişiler arası problem çözme davranışları, yetişkinlerdeki bağlanma yönelimleri ve psikolojik belirtiler arasındaki ilişkiler. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 14, 36-54.
Erkuş, B., Bahçecik, N. (2015). Özel hastanelerde çalışan yönetici hemşirelerin ve hemşirelerin eleştirel düşünme düzeyi ve problem çözme becerileri. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5 (1), 1-9.
Erzincanlı, S. (2010). Hemşirelerin eleştirel düşünme eğilimleri ve problem çözme becerilerinin incelenmesi. Hemşirelik Programı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İzmir, Türkiye.
Günüşen, N.P., Üstün, B. (2011). Hemşirelik öğrencilerinin problem çözme beceri düzeyleri ile kontrol odağı arasındaki ilişki. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 4 (2), 72-77.
Heppner, P.P., Petersen, C.H. (1982). The development and implications of a personal problem solving inventory. Journal of Counseling Psychology, 29 (1), 66-75.
Heppner, P.P., Krauskopf, C.F. (1987) An information-processing approach to personal problem solving. The Counseling Psychhologist, 15, 371-447.
Heppner, P.P, Witty, T.E., Dixon, W.A. (2004). Problem-solving appraisal and human adjustment: a review of 20 years of research using the problem solving inventory. The Counseling Psychologist, 32 (3), 344-428
Hoyt, P. (2007). An international approach to problem solving for better health nursing™ (PSBHN). International Nursing Review, 54 (1), 100-106.
Kanbay, Y., Aslan, Ö., Işık, E., Kılıç, N. (2013). Hemşirelik lisans öğrencilerinin problem çözme ve eleştirel düşünme becerileri. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 3 (3), 244-251.
Kantek F., Kartal H. (2016). The effects of nursing education on problem solving skills of students: a meta analysis. The 7th Multidisciplinary Academic Conference in Prague. Prague (Kongre Kitabı), Çek Cumhuriyeti, 27-28 Mayıs, 210-216.
Karakurt, N., Ekinci, M. (2015). Hemşirelerin algıladıkları sosyal destek ile problem çözme becerisi arasındaki ilişki. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4 (4), 574-593.
Kaya, E. (2005). Hemşirelerin problem çözme becerilerinin ve etkileyen bazı faktörlerin belirlenmesi. Hemşirelik Programı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Sivas, Türkiye.
Kelleci, M., Gölbaşı, Z., Doğan, S., Tuğut, N. (2011). Entegre eğitim programında öğrenim gören hemşirelik öğrencilerinin problem çözme becerileri: Bir izlem çalışması. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 19 (1), 23-28.
Kelleci, M., Gölbaşı, Z. (2004). Bir üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerin problem çözme becerilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 8 (2), l-8.
Küçük, İ. (2013). Hastane ortamında yönetici hemşirelerin problem çözme becerilerini etkileyen bazı faktörler. Hastane ve Sağlık Kurumları Yönetimi Bilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul, Türkiye.
Mertoğlu, H., Öztuna, A. (2004). Bireylerin teknoloji kullanımı problem çözme yetenekleri ile ilişkili midir? The Turkish Online Journal of Educationel Technology, 3 (1), 83-92.
Olgun, N., Öntürk, Z.K., Karabacak, Ü., Aslan, F.E., Serbest, Ş. (2010) Hemşirelik öğrencilerinin problem çözme becerileri: bir yıllık izlem sonuçları. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(4), 188-193.
Polat, H. (2013). Hemşirelerin problem çözme becerileri ve atılganlıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Aydın, Türkiye.
Şahin, P. (2015). Hemşirelerin problem çözme becerilerinin çeşitli demografik özellikleri ile ilişkisi (Adnan Menderes Üniversitesi Uygulama ve Araştırma Hastanesi örneği). Hastane ve Sağlık Kurumları Yönetimi Bilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul, Türkiye.
Şahin, N., Şahin, N.H., Heppner, P.P. (1993). Psychometric properties of the problem solving inventory in a group of Turkish university students. Cognitive Therapy and Research, 17 (4), 379-396.
Şahiner, G., Açıksöz, S., Açıkel, C. (2013). Hemşirelik yüksekokulu öğrencilerinin problem çözme becerilerinin incelenmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin, 12 (6), 673-680.
Taylor, C. (2000). Clinical problem solving in nursing: insights from the literature. Journal of Advanced Nursing. 4, 842-849.
Terzioğlu, F. (2006). The perceived problem-solving ability of nurse managers. Journal of Nursing Management, 14, 340–347.
Tezel, A., Arslan, S., Topal, M., Aydoğan, Ö., Koç, Ç., Şenlik, M. (2009). Hemşirelik öğrencilerinin problem çözme becerileri ve depresyon düzeylerinin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12 (4), 1-10.
Ulupınar, S. (1997). Hemşirelik eğitiminin öğrencilerin sorun çözme becerilerine etkisi. Hemşirelik Anabilim Dalı
Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İstanbul, Türkiye. Uys, L.R., Van Rhyn, L., Gwele, N.S., Mclnerney, R, Tanga, T. (2004). Problem solving competency of nursing graduates. Journal of Advanced Nursing, 48 (5), 500-509.
Yıldırım, B., Koç, Ş.Ö., Karabudak, S.S. (2014). Hemşirelik ve ebelik öğrencilerinin problem çözme becerileri ile öğrenme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3 (3), 859-882.
Yıldız, H. (2009). Hemşirelerin tükenmişlik düzeylerinin ve problem çözme becerilerinin incelenmesi. Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara, Türkiye.
Yılmaz, E., Karaca, F., Yılmaz, E. (2009). Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin problem çözme becerilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12 (1), 138- 48.
Yoo, M.S., Park, J.H (2014). Effect of case-based learning on the development of graduate nurses' problem-solving ability. Nurse Education Today, 34, 47-51.
Yurttaş, A., Yetkin, A. (2003). Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin empatik becerileri ile problem çözme becerilerinin karşılaştırılması. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 6 (1), 1-13.
Yüksel, A. (2015), Hemşirelik Öğrencilerinin Problem Çözme Öz Değerlendirme sonuçları ve Etkileyen Faktörler Araştırma. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 2 (1), 37-49.