NURİYE YILDIRIM ŞİŞMAN, MERYEM AYDIN, FAHRİYE HAYIRSEVER, HANDAN ANKARALI

Bir Hemşirelik Lisans Programında Verilen Sağlığı Geliştirme Dersinin Etkinliği

Giriş: Hemşirelik öğrencilerinin kendi sağlıklarını geliştirmeleri, hizmet verdikleri bireylerin sağlığını geliştirme aktivitelerini oluşturabilmeleri açısından önemlidir.Amaç: Araştırma örnek olay yöntemi ile işlenen sağlığı geliştirme dersinin etkinliğini belirlemek amacıyla yapılmıştır.Yöntem: Çalışma tek gruplu ön test-son test tasarım olarak yapılmış yarı-deneysel araştırmadır. Örneklemi bir Hemşirelik Lisans Programında öğrenim gören 55 öğrenci oluşturmuştur. Birinci sınıf bahar döneminde verilen Sağlığı geliştirme dersi kapsamında 14 haftalık eğitim programı olarak yürütülmüştür. Veriler kişisel bilgi formu, sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Veriler sayı, yüzdelik ve eşleştirilmiş iki grup t- testi kullanılarak değerlendirilmiştir.Bulgular: Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçek- II toplam puanının ortalamasının son testte 120.61±16.02 olduğu belirlenmiştir. Sağlığı geliştirme dersine yönelik yapılan karşılaştırmada eğitim sonrası sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeği toplam, sağlık sorumluluğu ve kişilerarası ilişkiler alt boyut puan ortalamaları, eğitim öncesine göre yüksek bulunmuştur (p < 0.05).Sonuç: Hemşirelik öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları puanı orta düzeydedir ve müfredat içerisinde verilen dersler öğrencilerin sağlığı geliştirmeye davranışlarını olumlu etkilemektedir. Buna göre; sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının oluşturulmasını amaçlayan derslerin üniversitelerin tüm bölümlerine ve sınıflarına yaygınlaştırılması sağlanmalıdır. Bu çalışmanın kontrol gruplu araştırmalarla tekrarlanması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler:

Sağlığı geliştirme, öğrenci hemşire, sağlıklı yaşam biçimi davranışları.

The Effectiveness of a Health Promotion Course in a Nursing Degree Program

Background: It is crucial for the nurses to promote their own health in order to help individuals in health promoting activities. Objectives: This study was carried out to determine the effectiveness of a health promotion course that was run by case study method. Methods: This was a semi-experimental study including pre test-post test design with a single group. The sample was composed of 55 students who were studying in a Nursing Degree Program. It was carried out as a 14-week educational program within the scope of Health Promotion course which was given during spring term of the first year. Data were collected by using personal information form and healthy lifestyle behaviors scale. Data were assessed by using numbers, percentages and paired sample t test. Results: It was determined that total mean score of Healthy Lifestyle Behaviors Scale II was 120.61 ± 16.02 at last test. In the comparison for health promotion course, mean total score of healthy lifestyle behaviors scale and mean scores of health responsibility and interpersonal relationships were found to be higher compared to the scores before the education (p < .05). Conclusion: Healthy lifestyle behaviors scores of nursing students were at a moderate level and the courses given within the curriculum positively affected health promoting behaviors of the students. According to this, it should be provided to make the courses which aim generating healthy lifestyle behaviors, more common in all departments and classes within the universities. It may be recommended to repeat this study with the studies including control groups.

Keywords:

Health Promotion, Nursing Student, Healthy Lifestyle Behaviors.,

___

Al-Kandari, F., Vidal, V. L. , & Thomas, D. (2008). Health-promoting lifestyle and body mass index among college of nursing students in kuwait:A correlational study. Nursing and Health Sciences, 10, 43-50.
Alıcı, S. U., & Sarıkaya, Ö. (2009). Sağlık davranışlarının geliştirilmesinde yaşantılayarak öğrenme uygulaması. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 2, 95-101.
Altun, I. (2008). Effect of a health promotion course on health promoting behaviours of university students. La Revue de Santé de la Méditerranée orientale, 14, 880 - 887.
Bahar, Z., Beşer, A., Gördes, N., Ersin, F., & Kıssal, A. (2008). Sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeği II’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12, 1-13.
Banfield, M., McGorm, K., & Sargent, G. (2015). Health promotion in schools: a multi-method evaluation of an australian school youth health nurse program. BMC Nursing, 14, 1-11.
Bozhüyük, A., Özcan, S., Kurdak, H., Akpınar, E., Saatçı E., & Bozdemir, N. (2012). Sağlıklı yaşam biçimi ve aile hekimliği. Turkish Journal Of Family Medicine And Primary Care, 6, 13- 21.
Demirel, Ö. (2005). Eğitimde program geliştirme. (8. baskı,pp.152).Ankara: Pegem Yayınları.
Erdoğan, S., Nahcivan, N. & Esin. N. (2014). Hemşirelikte araştırma, süreç, uygulama ve kritik.(1.baskı, pp.3-12). İstanbul: Nobel Tıp Kitapevleri.
Hosseini, M., Ashktorab, T., Taghdisi, M. H., Vardanjani, A. E., & Rafiei, H. (2015). Health-promoting behaviors and their association with certain demographic characteristics of nursing students of tehran city in 2013. Global Journal of Health Science, 7, 264 -272
Kostak, M. A., Kurt, S., Süt, N., Akarsu, Ö. & Ergül, G. (2014).Hemşirelik ve sınıf öğretmenliği öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları. TAF Preventive Medicine Bulletin, 13, 189-96.
Maville, J. A., & Huerta, C. G. (2013). Health promotion in nursing. Pender model of the health promotion. (3rd ed.,pp.47-49). Delmar: Cengage Learning.
Özvarış, Ş. B.(2006). Sağlık eğitimi ve sağlığı geliştirme.( 1.baskı,sy. 1132 -1137) Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
Özyazıcıoğlu, N., Kılıç, M., Erdem, N., Yavuz, C., & Afacan, S.(2011). Hemşirelik öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının belirlenmesi.Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8, 278 -332.
Polat, Ü., Özen, Ş., Kahraman, B. B., & Bostanoğlu, H. (2015). Factors affecting health-promoting behaviors in nursing students at a university in turkey. Journal of Transcultural Nursing,1 - 7.
Sitzman, K. L., & Eichelberger, L. W. (2011). Understanding the work of nurse theorists acreative begining , nola pender’s health promotion model. (2rd Ed., pp. 135-146).Canada: Jones and Bartlett Publishers.
Şimşek, Z. (2013). Sağlığı geliştirmenin tarihsel gelişimi ve örneklerle sağlığı geliştirme stratejileri. TAF Preventive Medicine Bulletin, 12, 343-358.
Tambağ, H. (2011). Hatay sağlık yüksekokulu öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve etkileyen faktörler. Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi ,47-58.
Tok, T. N. (2012). Etkili öğretim için yöntem ve teknikler. In Doğanay A.(Ed.), Öğretim ilke ve yöntemleri (7.baskı, sy.169). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Walker, S., & Hill-Polerecky, D. (1996). Psychometric evaluation of the health-promoting lifestyle profile II. Unpublished manuscript, University of Nebraska Medical Center, 120-26.
Wei, C.-N., Harada, K., Ueda, K., Fukumoto, K., Minamoto, K., & Ueda, A. (2012). Assessment of health-promoting lifestyle profile in Japanese university students. Environmental Health and Preventive Medicine, 17, 222-227.
Hsiao, Y.C., Chen, M.Y., Gau, Y.M., Hung, L.L., Chang S.H., &. Tsai H.M.(2005) Short-term effects of a health promotion course for taiwanese nursing students. Public Health Nursing, 22, 74-81.
Yılmazel, G., Çetinkaya, F. , & Naçar, M.(2013). Hemşirelik öğrencilerinde sağlığı geliştirme davranışları. TAF Preventive Medicine Bulletin, 12, 261-270.