POZİTİF EMNİYET KÜLTÜRÜ TEMEL ÖĞELERİNİ ESAS ALAN KAZASAY OLAYLARI (NEAR MİSS) RAPORLAMA SİSTEMİ *

Denizde emniyeti arttırmaya yönelik kural ve düzenlemeler genellikle meydana gelen kazaların incelenmesinden sonra ortaya çıkan sonuçlara göre belirlenmektedir. Fakat bu düzenlemeler kazalar olmadan önce de belirlenemez mi? Oluşum süreçleri bakımından kazalarla bire bir aynı olan "kazasay olaylarının" (Near Miss) kazalardan tek farkları gerçekleşen olay sonunda can ve mal kaybı ya da çevre kirliliği benzeri herhangi bir kayıp yaşanmamış olmasıdır. "Kazasay olayları" raporlanır, bunlar incelenir ve sonuçlar analiz edilirse alınması gereken tedbirler kaza olmasını beklemeksizin belirlenebilir. Emniyeti arttırmaya yönelik tedbirlerin belirlenmesinde "kazasay olaylarının" raporlanmasının gerekliliği bilinmesine rağmen raporlama yapılmasının önünde bir takım engeller vardır. Bu kapsamda yapılan araştırmanın birinci evresinde raporlama yapmanın önündeki sorunlar anket yöntemiyle belirlenmiş ve ikinci aşamada ise Delphi tekniği kullanılarak bu sorunların nasıl aşılacağı belirlenerek etkin, verimli ve sürdürülebilir bir "kazasay olay" raporlama sisteminin esaslarının ortaya çıkartılması amaçlanmıştır. Araştırmada Türkiye'de deniz trafik emniyetini arttırmaya yönelik hizmet vermekte olan kurum ve kuruluşlarda görev yapmakta olan 100 kişi ankete katılmış, 42 uzman ile de Delphi uygulaması gerçekleştirilmiştir.

POZİTİF EMNİYET KÜLTÜRÜ TEMEL ÖĞELERİNİ ESAS ALAN KAZASAY OLAYLARI (NEAR MİSS) RAPORLAMA SİSTEMİ

The rules and regulations to ensure and enhance safety at sea are usually revised or developed after the investigation results of serious maritime accidents. But isn't it possible to do this before the accidents happen? The same things that cause accidents cause near misses. The only difference between an accident and a near miss is the result. After an accident life, property or environment are damaged but after a near miss no damage occurs. By reporting and analysing near misses we can learn important lessons and take remedial action before a full scale accident occurs. Although the necessity of reporting near misses is considered, there are various barriers that prevent reporting them. In order to find solution to this problem a research has been done. At the first stage of the research, issues that stand near miss reporting were identified by questionnaire method. How to solve this problem was investigated at the second stage by using Delphi Technique. As a result, for an effective, efficient and sustainable near miss reporting system the system should be based on the elements of positive safety culture. For the research 100 persons responded the questionnaire and Delphi technique which was carried out among 42 experts who were on duty in institutions and organizations aiming at enhancing the safety of maritime traffic in Turkey.

PDF

___

ACAR, B. (2007) Risk Değerlendirilmesi Temelli Yönetim Anlayışının Denizcilikte Uygulanması ve Türk Deniz Ticaret Filosunun Risk Değerlendirmesi Yöntemi İle Analizi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, İzmir.
AKTEN, N. (2006) Shipping Accidents: A Serious Threat For Marine Environment, Journal of the Black Sea/Mediterranean Environment, Vol.12, No.3, pp.269-304.
ALAN, G. (2010) Denizlerde Emniyet ve Güvenlik: Uluslararası ve Ulusal Mevzuat ve Kurumlar Üzerine Bir İnceleme, Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale.
ANDRIESSEN, J. H. E., FAHLBRUCH B. (2004) Knowledge Management of Successes and Errors, Elsevier, Amsterdam.
AŞGIN, S. (2008) Stratejik Yönetim, T.C. İçişleri Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, Ankara.
AYTAÇ, S. (2011) İş Kazalarını Önlemede Güvenlik Kültürünün Önemi, Türk Metal Sendikası Dergisi, Sayı.147, ss. 30-38.
BARADAN, S., DİKMEN, Ü., MÜNGEN, U., AYTEKİN, O., SÖNMEZ, G. (2011) Türkiye'deki İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Mevzuatının İnşaat Sektörü Açısından İncelenmesi, TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası, Türkiye Mühendislik Haberleri Dergisi, Sayı.469, ss. 6-14.
BİNYILDIRIM, T. (1999) İş Kazalarının Oluşumu ve İş Kazalarının Sınıflandırılması, İş Sağlığı ve Güvenliği Konferansı Bildiriler Kitabı, İstanbul 27-28 Kasım 1999, ss. 123-130.
CANSO, (2012) Safety Culture Definition and Enhancement Process, Civil Air Navigation Services Organization, July 2012.
DURSUN, S. (2011) Güvenlik Kültürünün Güvenlik Performansı Üzerine Etkisine Yönelik Bir Uygulama, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, Bursa.
EROĞLU, K. E., BERK, Y., ÖKSÜZ, A.S., KESER, N., MERCAN, F. (2009) Sağlık Çalışanlarının Hata Bildirimi Alanında Eğitilmesi ve Tıbbı Hataların Değerlendirilmesi, Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler Kitabı, 19-21 Mart 2009, Antalya, Cilt.2, ss. 76-84.
EUROCONTROL, (2008) Safety Culture in Air Traffic Management: A White Paper, Eurocontrol/FAA Action Plan 15 Safety.
EÜTF, (2005) Tıp Eğitiminde Müfredatın Geliştirilmesi İçin Toplumumuzun Öncelikli Sağlık Sorunlarının Belirlenmesi, DPT Proje no 2002 DPT/005, Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir.
GRECH, M., HORBERRY T., KOESTER, T. (2008) Human Factor in the Maritime Domain, Taylor& Francis Group, London.
GİZİR, S. (2008). Örgütsel Değişim Sürecinde Örgüt Kültürü ve Örgütsel Öğrenme, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı.4, No.2, ss. 182-196.
HENRICH, H. W. (1931) Industrial Accident Prevention: A scientific approach, McGraw-Hill Book Company, New York.
HUDSON, P. (2001) Safety Management and Safety Culture the Long, Hard and Winding Road, "Occupational Health and Safety Management System" Proceedings of the First National Conference, Crown Content, Melbourne.
HSU, C.C., SANDFORD, B.A. (2007) The Delphi Technique: Making Sense of Consensus, Practical Assessment, Research and Evaluation, Vol. 12, No.10, pp. 1-8.
HSE (2005) A Review of Safety Culture and Safety Climate Literature for the Development of the Safety Culture Inspection Toolkit, Research Report 367, Health and Safety Executive, Bristol.
IMO (2008) MSC-MEPC.7/Circ.7 10.10.2008 Guidance on NearMiss Reporting.
İSLAMOĞLU, A. H. (2009) Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Beta Basım Yayın, İstanbul.
KIZKAPAN, T. (2010)Kıyı Alanlarında Gemi Emniyet Yönetimi ve Deniz Kazaları Analizi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
KLETZ, T. (2001) Learning from Accidents, Gulf Professional Publishing, Oxford.
KORVERS, P. M. W. (2004) Accident Precursors: Pro-active Identification of Safety Risks in the Chemical Process Industry, Technische Universiteit Eindhoven.
KURT, Ş. (2008) Teknolojik Gelişmeler Işığında Geleceğin Deniz Harbi, Kara Harp Okulu Komutanlığı Savunma Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
LINSTONE, H.A., TUROFF, M. (2002) The Delphi Method Techniques and Applications, Addison-Wesley Pub. Co., New Jersey.
LUDLOW, J. (2002) Delphi Inquiries and Knowladge Utilization, The Delphi Method Techniques and Applications, Edt. Linstone H.A. and Turoff M, Addison-Wesley Pub. Co., New Jersey, pp. 97-118.
MÜEZZİNOĞLU, A. (2007) Yeni İş Güvenliği Piramidi, TMMOB Makina Mühendisleri Odası Yayın Organı Mühendis ve Makine Dergisi, Sayı.48, No.567, ss. 47.
NAS, S. (2012) Emniyet ve Güvenlik Sözcükleri Üzerine Bir Çalışma, Denizcilik Dergisi, Sayı.60, ss. 22-26.
OAKLEY, J.S. (2003) Accident Investigation Tecniques: Basic Theories, Analytical Metods and Applications, American Society of Safety Engineers, USA.
OCAKTAN, M. (2009) Bir Otomotiv Fabrikasında Güvenlik Kültürünün Değerlendirilmesi, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, Ankara.
ÖKTEM, R. (2007) İnşaat Sektöründe İş Sağlığı ve İş Güvenliği Eğitiminde İşbaşında Yapılan Eğitimlerin ve Ramak Kaza Kayıtlarının Tutulmasının Önemi, İş Sağlığı ve Güvenliği Sempozyumu, 5-6 Ekim 2007, ss. 133-139.
ÖZKAN, T., LAJUNEN, T. (2003) Güvenlik Kültürü ve İklimi, Pivolka Dergisi, Sayı.2, No.10, ss. 3-4.
ÖZKILIÇ, Ö. (2005) İş Sağlığı ve Güvenliği, Yönetim Sistemleri ve Risk Değerlendirme Metodolojileri, Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu, Ankara.
PHIMISTER, J.R., BIER, V.M., KUNREUTHER, H.C. (2004) Accident Precursor Analysis and Management, Reducing Technological Risk Through Diligence, National Academies Press, Washington.
PRYOR, J.H. (2004) Akdeniz'de Coğrafya, Teknoloji ve Savaş, İstanbul.
RADVANSKA, A. (2010) Accident Losses Elimination by Means of Safety Pyramid Anaysis, Annals of Faculty Engineering Hunedoara, Romania.
SAGEN, A. (1999) The ISM Code: In Practice, Tano Aschehoug, AIT Otta, AS, Norway.
SIMON, J., KIRCHSTEIGER, C., BJERKE, W. (1999). The Importance of Near Miss Reporting to Further Improve Safety Performance, Journal of Loss Prevention in the Process Industries 12, pp. 59-67.
ŞAHİN, A.E. (2001) Eğitim Araştırmalarında Delphi Tekniği ve Kullanımı, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı.20, ss. 215-220.
TERRY, E.M. (2003) Value Based Safety Process: Improving Your Safety Culture With Behavior Based Safety, John Wiley&Son Inc., New Jersey, 2nd ed.
TUBİTAK, (2001) Teknoloji Öngörüsü ve Ülke Örnekleri Çalışma Raporu, Bilim ve Teknoloji Politikaları Dairesi Başkanlığı Politika Stratejisi Çalışmaları BTP 01/03.
WHITTINGHAM, R.B. (2008) Preventing Corporate Accidents: An Ethical Approach, Elsevier Ltd. Burlington.
WRIGHT, L.ve SCHAAF, T. (2004) Accident Versus Near Miss Causation: Acritical Review of the Literatüre. An Empirical Test in the UK Railway Domain, and Their Implications For Other Sectors, Journal of Hazardous Materials, Vol. 111, pp. 105-110.
ZORBA, Y., KİŞİ, H. (2009), Uluslararası Deniz Ticaretinde Tehlikeli Yüklere İlişkin Emniyet Yönetimi ve Türk Limanları Üzerine Uygulama, DEÜ Denizcilik Dergisi, Sayı.1,No.1, ss34.