Tarih Öğretiminde Yardımcı Metinler: Sınıftaki Karikatürler

Bu çalışma, siyasi karikatürlerin tarih öğretiminde kullanılabilecek alternatif görsel malzemeler olabileceğini ve öğrencilerin tarih derslerinde daha aktif rol alarak öğrenme sürecine katılabileceğini öngörmektedir. Böyle bir yaklaşımın, tarih öğretiminde önemli faktörlerden biri olan "geçmişteki günceli yakalama" düşüncesine katkıda bulunabileceği düşünülmektedir. Birer popüler kültür ürünü olan ve resmi tarihe alternatif bakış açılan sunabilen siyasi karikatürlerin yayınlandıkları "dönemin ruhunu" taşıyarak halkın eğilimlerini, kamuoyu gündemindeki hâkim düşünceyi yansıtabildiğini ve bu haliyle tarihe tanıklık ettiklerini söylemek mümkündür. Mizahi unsurları içinde barındıran bu görsel malzemelerin, göstergebilim ve benzeri yöntemler ile analiz edilerek tarih öğretiminde ders kitabına paralel olarak kullanılması, tarih derslerinin daha çekici ve renkli bir yapıya dönüşmesine yardımcı olacaktır. Karikatürlerde yansıtılan mesajların çözümlenmesinde, öğrencilerin yapabileceği katkılar, bir anlamda öğrenci-merkezli bir yaklaşımı destekleyerek, öğrencilerin öğrenme süreci içine aktif olarak girmelerini sağlayacak, bazen de "tarihi yeniden kurmaları" söz konusu olabilecektir. Bu çalışma içinde, siyasi karikatürün tanımı ve görsel bir malzeme olarak önemi, tarih ile olan ilişkisi ve derslerde kullanımına yönelik örnek çözümlemelere yer verilmektedir.

This study aims at presenting the political cartoons as alternative visual materials to be used in teaching of history. The political cartoons, as the products of popular culture, have a significance of their own in reflecting the times and moods of the era in which they were created. Hence, a semiotic reading of these pöpular culture products may offer alternative texts which may shed light on official history and make the history classes more colorful and attractive. Using the political cartoons along with the history books will enhance interpretation skills of students and enable them to intersect the themes of cartoons with the relevant events and topics taught in the course. Furthermore, such an educational approach may enhance the creativity of the students by putting them into the center of the classroom activity. It is obvious that original materials analyzed by the students will provide an inspiring atmosphere for history classes and even help students to "reconstruct history". This article covers the defınition of political cartoons, its significance as visual materials, its connection with history and samples of cartoon analysis.