TÜRKİYE’DE KARSTİK ALANLARIN KORUNMA GEREKLİLİĞİ VE ALINABİLECEK BAZI ÖNLEMLER / The Necessity of Protection of Karstic Areas in Turkey and Some Possible Precautions

ÖZETTürkiye’de başta Akdeniz Bölgesi olmak üzere, karstik alanlar oldukça geniş yayılışa sahiptir. Bu sahalarda yayılış gösteren karstik şekiller ise büyük bölümüyle Paleozoik, Mesozoyik ve Tersiyer yaşlı kalkerler ile, özellikle İç Anadolu Bölgesi’nde Oligo-Miyosen devrine ait jipsler üzerinde gelişmiştir. Kalkerlerin yayılış alanlarında lapya, dolin, uvala, polye, düden, obruk, kuru vadiler, traverten şekilleri ve mağaralar gibi karakteristik şekiller gelişmiştir. Hatta, bu ilginç şekiller bazı yerlerde çok yoğun olduğu için geçmişten günümüze dağa, tepeye, göle, kaynağa, yerleşmeye adını vermiştir. Ayrıca, karstik alanlar ülkemizde deniz seviyesinden başlayıp dağların 3000-3500 m yükseltilerine kadar çıkabilmektedir.Ülkemiz Paleolitik’ten bu yana gittikçe yoğunlaşan bir tarzda yerleşmeye sahne olmuştur. Bu yüzden, binlerce yıldır topraklarımızın tamamı, bu arada karstik alanlar insan müdahelesine maruz kalmıştır. Kuşkusuz bu etki daha çok doğal çevre bu arada karstik alanlar aleyhine gerçekleşmiştir. Çünkü, geçmişten günümüze karstik alanlardan tarım, madencilik, inşaat ve turizm sektöründe, içme suyu sağlanmasında...vb. yararlanılmaktadır. Fakat, ülkemizdeki karstik alanların hemen tamamı herhangi bir plânlama ve koruma olmaksızın kullanılmaktadır. Sonuçta, karstik alanların kendilerine özgü ekosistemi zarar görmekte, buralardan yararlanılabilirlik ömrü kısalmaktadır. Bu yüzden, öncelikle karstik alanlarla ilgili bilimsel verilere dayalı plânlamalar yapılmalı ve uygulanmalıdır. Karstik saha ve şekillere zarar verecek etkinliklerin önüne geçilmelidir. Ayrıca, karstik potansiyeli yüksek olan öncelikli alanlar tespit edilerek koruma altına alınmaları sağlanmalıdır. Aksi takdirde bu sahaların sürdürülebilir kullanımı mümkün olmayacaktır.Anahtar Kelimeler: Karstik alan, Lapya, Dolin, Uvala, Polye, Traverten  ABSTRACTKarstic area have a highly wide spread in Turkey, especially in Mediterranean Region. Karstic features are developed on aged limestones such as Paleozoic, Mesozoic, Tertiary and on gypsum which belongs to Oligo-Miocene period in Mid Anatolia Region. Characteristic features such as lapies, dolines, uvalas, poljes, swallow holes, open pits, dry valleys, travertine features and caves are developed on the spread areas of limestones. Moreover, since those interesting features are very common in some places, those features give name to the mountains, hills, lakes, springs and settlements around them. Additionally, karstic features can be seen beginning from the sea level to the mountains about 3000-3500 m height. The area of Turkey has a day by day growing population since Paleolitic period. Therefore, whole area of Turkey- including karstic areas- had anthropogenesis effects for myriad of years. No doubt that those anthropogenesis effects destroyed natural environment and karstic area. It is because human being are used karstic areas in agriculture, mining, construction, tourism and supplying water etc. for ages. However, nearly all of the karstic areas in the Turkey are used without any planning and protection. As a result of it, the ecosystem of karstic areas are demaged and usebility process of those areas are shortened. Therefore, as a first step some plans, which depend on scientific data, should made and applied. Furthermore, some activities , which may cause harm to the karstic areas and features, should be banned. Additionally the areas which have high karstic potential should be determined and protected. Otherwise, sustainable use of this areas can not be possible. Keywords: Karstic area, lapies, dolines, uvalas, poljes, , travertine
Anahtar Kelimeler:

-

Doğu Coğrafya Dergisi-Cover
  • ISSN: 1302-7956
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 1995
  • Yayıncı: Prof.Dr. İbrahim Fevzi ŞAHİN
Sayıdaki Diğer Makaleler

ÇORLU ŞEHRİ VE YAKIN ÇEVRESİNDE DOKUMA-MENSUCAT (TEKSTİL) SANAYİİ’NİN GELİŞİMİ VE YENİ YAYILMA ALANLARI / (The Development Of Textile Industry And The New Expansion Areas İn Çorlu City And İt’s Around.)

Tunçay ÖZDEMİR

ANTALYA’DA SEBZE-MEYVE TİCARETİ VE ANTALYA TOPTANCI HÂLİ’NE COĞRAFİ BİR YAKLAŞIM / The Trade of Fruit-Vegetable in Antalya and a Geographical Approach to Wholesalers’ Fruit-Vegetable Market of Antalya

Halil HADİMLİ, İhsan BULUT

TÜRKİYE’DE KARSTİK ALANLARIN KORUNMA GEREKLİLİĞİ VE ALINABİLECEK BAZI ÖNLEMLER / The Necessity of Protection of Karstic Areas in Turkey and Some Possible Precautions

H.ibrahim ZEYBEK

ISPARTA YÖRESİNDE FİZİKİ ÇEVRE FAKTÖRLERİNİN YERLEŞME BİRİMLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ / The Physical Environmental İmpacts on The Dwelling Places of Isparta and Surrounding Area

Sevil SARGIN

TÜRKİYE’DE ORMAN YANGINLARI VE ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER / Forest Fires and Measures to be Taken in Turkey

Hayati DOĞANAY, Serkan DOĞANAY

COĞRAFYA EĞİTİMİNDE ETKİLEŞİMLİ ÇOKLU ORTAM (MM) UYGULAMALARI, ANİMASYONLAR VE ÖNEMİ

Sabri KARADOĞAN, Handan ARSLAN

ERZİNCAN İLİ’NDE ARICILIK / Bee-raising in Erzincan

İbrahim Fevzi ŞAHİN, Yaşar GÖK

COĞRAFYA TEZSİZ YÜKSEK LİSANS ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ VE MATERYAL GELİŞTİRME DERSİNDEKİ BAZI TEKNOLOJİLERE VE ETKİNLİKLERE BAKIŞI / MA Without Thesis Students Opinions Towards Some Technologies and activities in Teaching Technologies and Dev

Mustafa GİRGİN, Mete ALIM, Bayram ÇETİN

KURULUŞU, GELİŞMESİ VE FONKSİYONLARI AÇISINDAN KIRIKHAN ŞEHRİ / The Establihsment, Development And as Regards City Functional Of City Kırıkhan

Zeki BOYRAZ

İLKÖĞRETİM I. KADEME SOSYAL BİLGİLER DERSİ COĞRAFYA KONULARININ ÖĞRETİMİNDE KULLANILAN YÖNTEM VE TEKNİKLER İLE BUNLARIN UYGULANMA SIKLIĞI / Methods And Techniques Used In Teaching Geography Subjects In Social Sciences Lessons In The First Stage Of Elemen

Çiğdem ÜNAL, Tekin ÇELİKKAYA