TORTUM ÇAYI HAVZASI’NDA (ERZURUM-ARTVİN) DONMUŞ ŞELALE-ÇAĞLAYAN TIRMANIŞLARI VE BUNUN KIŞ TURİZMİ BAKIMINDAN ÖNEMİ

Buz tırmanışı extrem bir kış sporudur. Ülkemizde henüz yeni yeni tanınmakta olan buz tırmanışı, kar buzu (Alpin) ve su buzu tırmanışları olmak üzere iki alt dalda yapılmaktadır. Donmuş şelale ve çağlayan tırmanışları su buzu tırmanışları kapsamında yer almaktadır. Mevcut kış sporlarına alternatif bir değeri eklemek ve yörenin turizm kaynaklarını çeşitlendirmek amacıyla, Tortum Çayı Havzası’nda (Erzurum-Artvin) biri sürekli şelale (Uzunkavak), diğerleri geçici çağlayan (Sarıgelin, Şehitlersivrisi, Zehrek, Tevin) olmak üzere toplam beş doğal buz duvarında tırmanışlar yapılmıştır. ATAK Arama Kurtarma ve Gençlik Spor Kulübü Derneği’nin girişimleriyle başlatılan bu faaliyete Türkiye’nin farklı illerinden dağcılar katılmıştır. Ulusal ve yerel basın temsilcileri tarafından yerinde takip edilen tırmanışlara, kış turizmine hizmet eden girişimci işadamlarının yanı sıra yerel halk da büyük ilgi göstermiştir. Bu çalışmada donmuş şelale ve çağlayanların özellikleriyle, tırmanış etkinliği ve turizm potansiyeli üzerinde durulmuştur. Sonuçta Erzurum ilinin donmuş şelale ve çağlayan tırmanışları bakımından büyük bir potansiyele sahip olduğu ve buz tırmanışları için önemli bir merkez olabileceği anlaşılmıştır. Bu faaliyetin ulusal ve uluslararası ölçekte tanıtılması durumunda, mevcut kış turizmi kaynaklarına alternatif olarak yeni destinasyonlar ve rekreasyon alanları arayışında olan kitleleri Erzurum’a çekmek mümkün olacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Ekstrem Kış Sporları, Buz Tırmanışı, Donmuş Şelale ve Çağlayan, Tortum Çayı Havzası, Erzurum, Artvin

Frozen Waterfall-Cascade Climbing in Tortum Stream Basin (Erzurum-Artvin) and Its İmportance for Winter Tourism.

Ice climbing is an extreme winter sport. Ice climbing, which has been pretty new for now in our country, consists of two sub-branches one of which is alpine ice and the other water ice climbing. Frozen waterfalls and cascades have been within the scope of water ice climbing. With the purpose of adding an alternative value to the existing winter sports and diversifying the tourism sources of the region, climbing activities have been carried out on five natural ice walls among which there is one running waterfall (Uzunkavak) in the borders of Tortum Stream Basin (Erzurum-Artvin) and there are other non-permanent cascades (Sarıgelin, Şehitlersivrisi, Zehrek, Tevin). Having been started with the initiatives of ATAK Search and Rescue Youth Sports Foundation, this activity included mountaineers from various cities of Turkey. Entrepreneur businessmen serving for winter sports as well as local residents showed great interest in the climbing contests which were followed by national and local press members. In this study, characteristics of frozen waterfalls and cascades as well as climbing activities and tourism asset of the activity have been focused on. Ultimately, it has been understood that Erzurum has a great potential in terms of frozen waterfalls and cascade climbing and it can be a central place for ice climbing. Owing to the fact that this activity has been introduced on a national and international scale, it will be possible to attract the attention of crowds of people, who are in search of new destinations and recreational fields as an alternative for existing winter tourism resources, to Erzurum province.Key Words: Extreme Winter Sports, Ice Climbing, Frozen Waterfall and Cascade, Tortum Stream Basin, Erzurum, Artvin.

Keywords:

-,

PDF

___

Akcan. F. ve Bulgu, N., (2013). “The Development of Mountaineering in Republican Turkey”. Bromber, K., Krawietz, B., and Maguire, J. (Editors), Sports Across Asia, ISBN: 978-0-415-88438-9 (hbk): ISBN: 978-0-203-07462-6 (ebk), Routledge, New York.
Akdeniz, N. ve Güven, İ. H. (2002). 1/500000 Ölçekli Jeoloji Haritaları Trabzon Paftası. Ankara: Maden Tetkik Arama Enstitüsü.
Ardel, A., Kurter, A. ve Dönmez, Y. (1969). Klimatoloji Tatbikatı. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 1123, Taş Matbaası.
Atalay, İ., Tetik, M., ve Yılmaz, Ö. (1985). Kuzeydoğu Anadolu’nun Ekosistemleri. Ankara: Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Teknik Bülten Serisi No: 141.
Bianchi, A. (2004). Frozen waterfalls: How They Develope, How They Collapse. IFMGA-IVBVUIAGM, Union Internationale des Associations de Guide de Montagne.
Bozkuş, C. (1992). “Olur (Erzurum) Yöresinin Stratigrafisi”. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 1 (35), 103-119.
Devlet Su İşleri (DSİ). (1991-1999). Akım Gözlem Kayıtları. Erzurum: T. C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı DSİ 8. Bölge Müdürlüğü.
Erinç, S. (Güncelleştirme: Ahmet Ertek-Cem Güneysu) (2001). Jeomorfoloji-II (13. Basım). İstanbul: Der Yayınevi.
Fındık, T. (2009). Kış Dağcılığı Teknikler ve Taktikler, İstanbul: Akut Yayınları, ISBN: 978-605-5635-00-8, Yayın No: 7.
Fındık, T. (2012). İrtifa 8000 Yüksek Macera, İstanbul: Karakter Color A.Ş. ISBN:978-605-88680-0-7.
Graydon, D. (1992). Mountaineering: The Freedom of the Hills (5th ed.). ISBN: 0-89886-201-9, ISBN (Pbk): 0-89886-309-0, Mountaineers Books.
Grimal P. (1997). Mitoloji Sözlüğü: Yunan ve Roma (Çeviren: Sevgi Tamgüç). İstanbul: Sosyal Yayımları Söğüt Ofset.
Guilland, J. C., Moreau, D., Malval, M., Morville, R. and Klepping, J. (1984). “Evaluation of Sympathoadrenal Activity Adrenocortical Function and Androgenic Status in Five Men During a Himalayan Mountaineering Expedition (ascent of Mt. Pabil, 7, 102 m, 23, 294 ft)”. European Journal of Applied Physiology and Occupational Physiology, 52 (2), 156-162.
İnbaşı, M., (2008). Osmanlı İdaresinde Tortum Sancağı. İstanbul: Yeditepe Yayınları.
Johnson, J., and Godwin, I. (2006). “Ice Climbing”. Buckley, R. (Editor). Adventure Tourism (Page: 245-259). Wallingford, Oxfordshire: CABİ International.
Meteoroloji Genel Müdürlüğü (MGM). (2014). Tortum (Erzurum) ve Uzundere (Erzurum) Meteoroloji İstasyonlarına Ait Uzun Yıllık Veriler. Erzurum: T. C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Meteoroloji 12. Bölge Müdürlüğü.
Montagnat, M., Weiss, J., Cinquin-Lapierre, B., Labory, P.A., Moreau, L., Damilano, F. and Lavigne, D. (2010). “Waterfall Ice: Formation, Structure and Evoluation”. Journal of Glaciology, 56 (10), 225-234.
Özmaden, M., (2010). “Türkiye İdman Cemiyeti İttifakı (TİCİ) Dönemi Milli Ruh ve Milli Temsil, Siyasi ve Milli Propaganda ile Ülkeyi Tanıma-Tanıtma Çabaları” Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, ISSN: 1303-5134, 7/1, 1439-1456.
Patrick Peters, M. D. (2001). “Orthopedic Problems in Sport Climbing”. Wilderness and Environmental Medicine, 12, 100-110.
Schöffl, V., Schöffl, I., Schwarz, U., Hennig, F. and Küpper, T. (2009). “Injury-Risk Evaluation in Water Ice Climbing”. Medicina Sportiva, 13 (4), 210-218.
Sever, R. ve Kopar, İ. (2009). “Maral Şelalesi (Borçka-Artvin), Doğal Ortam Özellikleri ve Ekonomik Potansiyeli”. Türk Coğrafya Dergisi, 52, 17-29.
Somuncu, M. (2004). “Dağcılık ve Dağ Turizmindeki İkilem: Ekonomik Yarar ve Ekolojik Bedel”. Coğrafi Bilimler Dergisi, 2 (1), 1-21.
T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2007). Türkiye Turizm Stratejisi 2023 Eylem Planı 2007-2013. Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
Turoğlu, H. (2011). Buzullar ve Buzul Jeomorfolojisi. İstanbul: Çantay Yayınları.
Yılmaz, Y. (1985). “Magmatic activity in geological history of Turkey and its relation to tectonic evaluation”. Ketin Symposium, 20-21 February 1984, Ankara: Turkish Geology Institution.
İnternet Kaynakları
http://ice-climbing-ecrins.com/system/resources. Son erişim 15.03.2014.
http://m.sorularlaislamiyet.com/index.php?oku=169998. Son erişim 28.05.2014.
http://nedir.antoloji.com/firdevs/. Son Erişim 28.05.2014.
http://www.alpinist.com/p//climbing_notes/grades, Son erişim: 20, 04, 2014.
http://www.fisu.net/en/Internationale-university-sports-federation-3137.html. Son erişim: 23.06.2014.
http://www.ihya.org/kavram/kavramlar-ansiklopedisi/dt-4741.html. Son erişim 28.05.2014.
http://www.kardak.org/turkiyededagcilik.htm. Son erişim: 20.05.2014.
http://www.tdf.gov.tr/?page_id=4346 Son erişim: 20.06.2014
http://www.theuiaa.org/. Son erişim 10.05.2014.
http://www.tuncfindik.com/erzurum-buz-tirmanis-senligi-ve-yeni-rotalar, Son erişim: 26.02.2014.
http://www.uludagsozluk.com/k/serafin/. Son erişim 28.05.2014
http://www.universiadeerzurum.org/. Son erişim: 22.06.2014.