Sosyal bilgiler derslerinde yer alan tarih konularının aktarımına ilişkin öğretmen algıları

Sosyal bilgiler derslerindeki tarih konularının öğrencilere aktarını konusunda yapılan araştırmanın sonuçlarının derlendiği bu çalışmada, öğrencilere kazandırılması hedeflenen tarih konularının öğretim programları doğrultusunda aktarımı sürecinde kullanılan yöntemler ve karşılaşılan sorunlar ile çözüm önerileri paylaşılacaktır. Bu amaçla çalışmada durum çalışması modeli kullanılacak olup nitel araştırma yöntemi kullanılacaktır. Çalışmada verilerin elde edilmesinde görüşlerine başvurulan çalışma grubu üyelerini Milli Eğitim Bakanlığına bağlı ortaokullarda görev yapan 20 Sosyal Bilgiler Öğretmeni oluşturmaktadır. “İnönü Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi tarafından SBA-2019-1860 numarasıyla desteklenen” bu çalışmada verilerin elde edilmesinde yararlanılan Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin konuya ilişkin görüşlerini almak amacıyla araştırmacı tarafından yarı yapılandırılmış görüşme formu hazırlanmıştır. Görüşme formundan elde edilen veriler, içerik ve betimsel analize tabi tutularak temalara ayrılmış ve tablolar halinde verilmiştir. Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin görüşlerinden hareketle elde edilen temalar gruplandırılarak kodlanmış ve tablolara yerleştirilmiştir. Tablolardaki temalara ilişkin, örneklendirilmiş görüş örneklerine ayrıca yer verilmiştir. Bu görüş örneklerinden dikkat çekici olanlar araştırmacı tarafından detaylandırılmıştır. Çalışmadan elde edilen veriler ışığında, sosyal bilgiler dersinde öğrencilerin edinmesi gereken kazanımlar açısından öğretmenlerin ders anlatım yönteminden öğrenci ve öğretmenlerin beklentisine kadar birçok bilgi işlenerek genel bir yargıya ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

tarih, sosyal bilgiler, öğretmen, algı, öğrenci, aktarım

PDF

___

Akgül, N. H.(2006). Sınıf Öğretmenlerinin Sosyal Bilgiler Öğretiminde Kullandıkları Yöntemler ve Karşılaşılan Sorunlar (Niğde İli Örneği). Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Akpınar, B. & Aydemir, H.(2012). İlköğretim 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Öğretim Programının Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi, Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 41-53.
Akşit, İ. (2011). İlköğretimde Görev Yapan Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Sosyal Bilgiler Öğretiminde Karşılaştıkları Sorunlar (Denizli-Erzurum Örneği). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Arslantaş, S.(2006). 6. ve 7. Sınıflarda Sosyal Bilgiler Dersi Program Uygulamalarında Karşılaşılan Sorunların Öğretmen Görüşleri Açısından İncelenmesi (Malatya İli Örneği). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Aydın, M., & Tekdal, D. (2021). Eğitimde Tarih Okuryazarlığı. (Ed. Erol Koçoğlu) Eğitimde Okuryazarlık Becerileri III. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Aykaç, N. (2007). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Eğitim-Öğretim Programına Yönelik Öğretmen Görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 22, 46–73.
Baymur, F. (1964). Tarih Öğretimi, Ankara: İnkılap Kitapevi.
Çalışkan, H. (2010). İlköğretim Altıncı Ve Yedinci Sınıflar Sosyal Bilgiler Programına İlişkin Öğretmen Görüşleri. Çağdaş Eğitim Dergisi, 35, 31-40.
Çapar, D. (2020). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Tarihsel Çevrenin Kullanımına Yaklaşımı ve Çanakkale İlindeki Tarihsel Çevre İçin Öğretim Programı Temelli Bir Uygulama Kılavuzu. Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Çetin, F., (2007). İlköğretim 4. Sınıf Sosyal Bilgiler Öğretim Programının Öğretmen Görüşleri Doğrultusunda Değerlendirilmesi (Meram İlçesi Örneği). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Delen, S. (2007). İlköğretim ve Ortaöğretimde Öğretmen Görüşlerine Göre Türkiye Cumhuriyeti İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük Dersinin Öğretiminde Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Demircioğlu, İ.H. (2005). Tarih Öğretiminde Öğrenci Merkezli Yaklaşımlar. Ankara: Anı Yayıncılık.
Dikmenli, N. (2020). Ortaokul Sosyal Bilgiler Dersi Öğretiminde Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Karşılaştığı Problemlere Dair Öğretmen Görüşlerin Yansımaları: Akdeniz Bölgesinde Bir İl. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Dilmaç, Y. (2008). Yeni İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programının Uygulanabilirliği Hakkında Öğretmen Görüşleri (İstanbul Avrupa Yakası Örneği). Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Ekiz, D. (2003). Eğitimde Araştırma Yöntem ve Metotlarına Giriş. Ankara: Anı Yayıncılık.
İncekara, S. (2011). Özel Öğretim Kurumlarında Görev Yapan Öğretmenlerin 6. ve 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Öğretim Programı ve Programın Uygulanmasına Yönelik Görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (36), 351-368.
Karaca, S. (2017). Ortaokullarda Görev Yapan Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Sosyal Bilgiler Öğretiminde Karşılaştıkları Sorunlar ve Çözüm Önerileri (Çorum İli Örneği). Amasya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Kaymakçı, S. (2009). Yeni Sosyal Bilgiler Programı Neler Getirdi?. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(5), 1530- 1545.
Kılınçkaya, Ö. (2018). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Türkiye’deki Sosyal Bilgiler Eğitimine İlişkin Görüşleri. Uşak Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Köstüklü, N. (2014). Sosyal Bilimler ve Tarih Öğretimi. Konya: Çizgi Kitabevi.
Kuş, Z.,& Çelikkaya, T. (2010). Sosyal Bilgiler Öğretimi İçin Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Beklentileri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 69-91.
Kütükoğlu, M.(2007). Tarih Araştırmalarında Usul, İstanbul: Elif Kitabevi.
Köksal, H. (2019). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı. Sosyal Bilgilerin Temelleri (Ed. Turan, R., & Yıldırım, T.). Ankara: Anı Yayıncılık.
Mağat, R. (2006). Ortaöğretim Öğrencilerinin Tarih Dersine İlgisi ve Tarih Düşüncesinin Gelişimi - Kahramanmaraş Örneği-. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi.
MEB (2018). Sosyal Bilgiler Dersi (İlkokul ve Ortaokul 4, 5, 6 ve 7. Sınıflar) Öğretim Programı.Ankara: MEB.
Memişoğlu, H.(2012). İlköğretim 4-5 Sosyal Bilgiler Ders Programının Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Eğitim Ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 66-81.
Memişoğlu, H., & Köylü, G. (2015). Sosyal Bilgiler Dersindeki Sorunlar ve Çözüm Yollarına İlişkin Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Görüşleri, Turkish Studies Dergisi, 10(11), 1099-1120.
Özçelik, İ (2001). Tarih Araştırmalarında Yöntem ve Teknikler, Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
Patton, M.Q.(2018).Qualitative Resarch and Evaluation Method. (Çeviri Edit. Mesut Bütün & Selçuk Beşir Demir) Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Safran, M. (2006). Değişik Öğretim Basamaklarında Tarih Dersine İlişkin Tutumlar Üzerine Bir Araştırma. Tarih Eğitimi: Makale ve Bildiriler. Ankara: Gazi Kitabevi, 7-12.
Semenderoğlu, A., & Gülersoy, A. E. (2005). Eski ve Yeni 4-5. Sınıf Sosyal Bilgiler Öğretim Programlarının Değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 141-152.
Silverman, D.(2018). Qualitative Data İnterpratation. (Çeviri Edit. Erkan Dinç) Nitel Veri Yorumlama. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Talay, H. H. (2008). İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Türkiye Cumhuriyeti İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük Dersindeki Atatürkçülükle İlgili Konulara Hazırbulunuşluk Düzeyleri. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Tay, B. (2013). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Alternatif Değerlendirme Konusundaki Görüşleri. The Journal Of Academic Social Science Studies, 6 (3), 661-683.
Topçu, E. (2010). Sosyal Bilgiler Öğretmenleri ve İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Tarihsel Bilgiye İlişkin Algılarının İncelenmesi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi.
URL 1. http://www.ozgurbolu.com/haber/26849/iste-lgs-sonuc-istatistikleri (Erişim tarihi: 8.07.2021)
Ünal, S. (2012). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Tarih Konularının Öğretiminde Kullandıkları Öğrenci Merkezli Yöntemlerle İlgili Karşılaştıkları Sorunlar. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Ünal, Ç., & Başaran, Z. (2010). Yeni Program Çerçevesinde Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Sorunları (Erzurum). Milli Eğitim Dergisi, 186, 291-309.
Yener, Ş. (2014). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Sosyal Bilgiler Öğretiminde Karşılaştıkları Sorunlara İlişkin Öğretmen Görüşleri: Muş İli Örneği. Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yılmaz, K., & Tepebaşı, F. (2011). İlköğretim Düzeyinde Sosyal Bilgiler Eğitiminde Karşılaşılan Sorunlar: Mesleğine Yeni Başlayan Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Görüşleri. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(1), 157-177.
Yuvacı, İ. (2018). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Yerel Tarih İle İlgili Uygulamaları ve Karşılaşılan Sorunlar- Sivas İli Örneği. Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.