KARS KÜLTÜREL VE GASTONOMİK KİMLİĞİNDE KAZ

Kimlik; topluma benlik katan, biz duygusunu oluşturan ve toplumları birbirlerinden ayıran bir olgudur. Kimlik kavramı ile ilgili olarak kültürel kimlik de sadece gelenekler, görenekler, el sanatları ve edebiyatta değil aynı zamanda toplumun beslenmesinde de etkisini gösterir ve yemek kültürünün oluşumunu sağlar. Toplumların yemek kültürleri içerisinde belirleyici ve ayırıcı olan tüm özellikleri, o toplumun gastronomik kimliğini meydana getirir. Gastronomik kimlik gerek kültürel gerekse çevresel şartların etkisi ile gelişir ve bu şartlara doğrudan bağlıdır. Bu açıdan ele alındığında kültürel kimliğin bir unsuru doğrudan gastronomik kimliğin de unsurunu oluşturur. Stratejik konumu ile tarih boyunca birçok topluma ev sahipliği yapan Kars ili, bu hususun örneklerini taşımaktadır. Nitel araştırma tekniklerinden betimsel analiz ile derinlemesine içerik analizinden ve görüşme tekniğinden yararlanılarak yapılan bu araştırmada, Türk kültüründe ve mitolojisinde önemli bir yeri olan kazın Kars ilinin kültürel ve gastronomik kimliğindeki yeri araştırılmıştır. Araştırma sonucunda kazın toplumsal rollerin oluşumundan kişilere atfedilen sıfatlara, el sanatlarından edebiyata kadar birçok şekilde kültürel kimliğin bir parçası olduğu belirlenmiştir. Ayrıca Kars ili, kaz pilavı gibi kaz etinden yapılan birçok yemek anıldığında akla ilk gelecek il olacak kadar gastronomik kimlik içerisinde kendine yer bulmuştur. Ekonomik değeriyle de öne çıkan kaz kültürünün il için son derece önemli olduğu ve nesilden nesile aktarılması gereken bir miras olduğu araştırma sonucu elde edilen diğer bir bilgidir. Bu bağlamda alınacak önlemler ile bu kültürün yok olmaması önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Kültürel Kimlik, Gastronomik Kimlik, Kars, Kaz Yetiştiriciliği

PDF

___

Akdemir, A. Müslim, (2004), Küreselleşme ve Kültürel Kimlik Sorunu, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 3, Sayı 1, s: 43-50.
Aral, Yılmaz ve Aydın, Erol, (2007), Türkiye’de Kaz Yetiştiriciliğinin Ekonomik Önemi ve Kaz Ürünlerinin Değerlendirme Olanağı, Veteriner Hekimler Derneği Dergisi, 78(3), s: 31-38.
Assmann, Jan; Czaplicka, John (1995), Collective Memory and Cultural Identity, Cultural History Culturak Studies, pp: 125-133.
Aşkın, Muhittin, (2007), Kimlik ve Giydirilmiş Kimlikler, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 10, Say 2, s: 213-220.
Belli, Oktay, (2007), Kars Adının Kökeni ve Anlamı, Kars 2. Kent Kurultayı - Kafkasya’da Ortak Geleceğimiz, İstanbul, Kars Belediyesi Yayınları No: 21, s: 76-90.
Beşirli, Hayati, (2010), Yemek, Kültür, Kimlik, Milli Folklor, Yıl 22, Sayı 87, s: 159-169.
Boz, Mehmet Akif, Sarıca, Musa, Yamak ve Umut Sami, (2014), Yozgat İlinde Kaz Yetiştiriciliği, Tavukçuluk Araştırma Dergisi, Cilt 11, Sayı 1, s: 16-20.
Demir, Mucip, (2014), Kars İlinin Büyük ve Küçükbaş Hayvancılık, Doğu Coğrafya Dergisi, Cilt 21, Sayı 35, s: 39-62.
Demir, Mucip, (2016), Kars İlinin Arıcılık Potansiyeli ve Değerlendirme Durumu, Doğu Coğrafya Dergisi, Cilt 19, Sayı 32, s: 209-230.
Demir, Pınar, Kırmızıbayrak, Turgut ve Yazıcı, Kemal, (2013), Kaz Yetiştiriciliğinin Sosyoekonomik Önemi, Ankara Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Dergisi, Sayı 60, s: 129-134.
Duymaz, Ali, (2001), Oğuz Kağan Destanı’ndan Dede Korkut!a Toy Geleneğinin Simgesel Anlamı ve Türk Paylaşım Modeli, Karadeniz Araştırmaları, Sayı 5, Bahar, s: 37-60.
Fox, Renata, (2007), Reinventing the Gastronomic Identity of Crotian Tourist Destination, Hospitality Management, 26, pp: 546-559.
Harrington, R.J., and Ottenbacher, M.C., (2010), Culinary Tourism, A Case Study of the Gastronomic Capital. Journal of Culinary Science & Technology, 8, 14-32.
Kırmızıbayrak, Turgut, (2002), Kars İlinde Halk Elinde Yetiştirilen Yerli Irk Kazlarının Kesim ve Karkas Özellikleri, Türkish Journal of Veterinary and Animal Scienses, Sayı 26, s: 667-670.
Köktürk, Şahin, (2006), Türk Destanlarında Hapsedilme Motifi, TÜBAR, Bahar, 19, s: 383-400.
Kösoğlu, Nevzat, (1992), Milli Kültür ve Kimlik, Ötüken Yayıncılık, İstanbul.
Mora, Necla, (2008), Medya ve Kültürel Kimlik, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, Cilt 5, Sayı 1, s: 1-14.
Önal, Ülkü, (2014), Kars ve Çevresinde Kaz Yemekleri, Bizim Ahıska Dergisi, Kış, s: 46-47.
Saraçoğlu, Hüseyin, (1989), Doğu Anadolu Bölgesi, MEB Yayınları, İstanbul.
Serhat Kalkınma Ajansı, (2012), Kars Turizm Keşif Rehberi, Kars Serhat Kalkınma Ajansı Basımı, s: 114.
Tacoğlu, Tuğça, Poyraz; Sağır, Âdem; Arık, Ferhat, (2016), Türkiye’nin Tek Arap-Ortodoks Köyü Tokaçlı’da Dinsel ve Kültürel Kimlik, Milli Folklor, Yıl 28, Sayı 110, s: 68-75.
Talas, Mustafa, (2005), Tarihi Süreçte Türk Beslenme Kültürü ve Mehmet Eröz’e Göre Türk Yemekleri, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı 18, s: 273- 283.
Tutar, Hüseyin; Demir, Evren; Elyıldırım, Gökhan; Boztemir, İsa; Sarışen, Mustafa, (2012), Kars’ın Sosyo-Ekonomik Durumu ve Uygun Yatırım Alanları, Serhat Kalkınma Ajansı (SERKA), Kars.