GELİŞİMİ VE DAĞILIŞI BAKIMINDAN TÜRKİYE İPEKBÖCEKCİLİĞİNDE BİLECİK İLİNİN YERİ, SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Development and Distribution Terms The Place, Distribution, Problems and Solutions of Bilecik District in Silkworm Breeding in Turkey

Özet Uygarlığın, eski devirlerinden beri, doğal yapısı, parlaklığı, inceliği, yumuşaklığı, dayanıklılığı ve esnekliği ile en kıymetli tekstil hammaddesi olan ipek, ipekböceğinin ördüğü ipek kozasından elde edilmektedir. İpekböceği Dünya’da ilk olarak MÖ.2600 yıllarında Çin’de keşfedilmiştir. Değerli bir ürün olduğu anlaşılan ipek kozası, Çin sınırları dışına ancak MS.419 yıllarında çıkabilmiş, Anadolu’ya girişi ise Bizans İmparatorluğu zamanında MS.552 yılında olmuştur. Anadolu çevresinde 1500 yıllık bir geçmişe sahip olan ipekböcekçiliği, ekonomik ve sosyal nedenlerle zaman zaman krizli dönemler geçirmesine rağmen, geleneksel olma özelliği nedeniyle kırsal kesimdeki çiftçi ailelerin vazgeçemediği bir üretim kolu olmaya devam ederek günümüze kadar gelmiştir. Bu çalışmada, ipekböcekçiliği ve ipek kozası üretiminin Anadolu ve Bilecik’teki gelişimi kronolojik olarak incelenerek, Dünya ipek kozası ve ham ipek üretiminde Türkiye üretiminin önemi vurgulanmıştır. İpekböceğinin doğal ve beşeri çevre özellikleri hakkında açıklamalarda bulunularak, Bilecik ilinin Türkiye üretimindeki önemi grafik, çizelge, fotoğraf ve dağılış haritaları yardımıyla görselleştirilerek incelenmiş ve değerlendirilmiştir. Çalışmanın son kısmında ipekböcekçiliğinin temel sorunları ortaya konulmuş ve Bilecik ilinde ipekböcekçiliğinin artırılabilmesi için çözüm önerileri sunulmuştur. Anahtar kelimeler: Bilecik, İpekböcekçiliği, İpek kozası, İpekli dokuma Abstract Since the beginning of civilization, being the most valuable textile, silk, with its natural structure, brightness, softness, durability and flexibility, is obtained from silk cocoon which the silk worm knits. Silkworm is discovered in China for the first time during 2600 BC. Noticed to be a valuable product, silk cocoons crossed the Chinese borders in 419 AD., and entered to the Anatolia during the Byzantine Empire in 552 AD. With a history of 1500 years around Anatolia region, the silkworm production, despite having periods of crisis from time to time due to economic and social reasons, continues to be an indispensable part of the production till today because it is traditional for farmer families in rural areas. In this study, the chronological development of silkworm breeding and silk cocoon production in Anatolia and Bilecik will be examined, and then the role of Turkey in production of silk cocoons and raw silk in the world will be emphasized. By explaining the properties of natural environment of silkworm breeding, the place of silk production of Bilecik in Turkey is shown with graphs, charts, photographs and distribution maps and examined in detail and reviewed. At the end of the study, the basic problems of silkworm breeding are shown and some solutions are offered to increase the silkworm breeding in Bilecik. Key Words: Bilecik, silkworm breeding, silk cocoon, silk weaving

Anahtar Kelimeler:

Bilecik, İpekböcekçiliği, İpek kozası, İpekli dokuma

Since the beginning of civilization, being the most valuable textile, silk, with its natural structure, brightness, softness, durability and flexibility, is obtained from silk cocoon which the silk worm knits. Silkworm is discovered in China for the first time during 2600 BC. Noticed to be a valuable product, silk cocoons crossed the Chinese borders in 419 AD., and entered to the Anatolia during the Byzantine Empire in 552 AD. With a history of 1500 years around Anatolia region, the silkworm production, despite having periods of crisis from time to time due to economic and social reasons, continues to be an indispensable part of the production till today because it is traditional for farmer families in rural areas. In this study, the chronological development of silkworm breeding and silk cocoon production in Anatolia and Bilecik will be examined, and then the role of Turkey in production of silk cocoons and raw silk in the world will be emphasized. By explaining the properties of natural environment of silkworm breeding, the place of silk production of Bilecik in Turkey is shown with graphs, charts, photographs and distribution maps and examined in detail and reviewed. At the end of the study, the basic problems of silkworm breeding are shown and some solutions are offered to increase the silkworm breeding in Bilecik.

Keywords:

Bilecik, silkworm breeding, silk cocoon, silk weaving,

PDF

___

Aktar, A., 1989, Toplumsal Değişme Sürecinde Küçük İmalat Sanayi: Bursa Dokuma Sanayinde İnsan İlişkileri, Doktora Tezi, İ.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.

Battalgazi Pamir A., - Yücel A., 2005, Osmaneli’nde Sosyo-Ekonomik Değişimlerin Konut Tipolojisine Etkileri, İTÜ Dergisi, Cilt 4, Sayı: 2, s. 70-78, İstanbul.

Çadırcı, Musa.,1997, Tanzimat Döneminde Anadolu Kentleri’nin Sosyal ve Ekonomik Yapıları, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları, VII. Dizi- Sayı: 1241, Ankara.

Çolak, M., 2002, Cumhuriyet Döneminde Muğla’da İpekböcekçiliği ve İpekli Dokumacılık, Muğla Üniv. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 8, Muğla.

Dalsar, F., 1960, Türk Ticaret ve Sanayi Tarihinde Bursa’da İpekçilik, İstanbul.

DİE, 1969, Sanayi Sayımı 1927, DİE Yay. No: 584, Ankara.

DİE, 1962, Zirai İstatistik Özetleri (1940-1961), DİE Yay. No: 432, Ankara.

Doğanay, H., 1998, Türkiye Ekonomik Coğrafyası, 3. baskı, Çizgi Kitabevi Yayınları, Erzurum.

Erdoğru, M, A., 1990, “Ertuğrul Gazi’nin Bilecik’teki Vakıfları”, Vakıflar Dergisi, Sayı:21, İstanbul.

Genç, F., 1995, İpekböceği Yetiştirme Teknikleri, Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları No: 182, Erzurum.

Güran, T., 1997, Osmanlı Dönemi Tarım İstatistikleri (1909,1913 ve 1914), Devlet İstatistik Enstitüsü Yayınları No: 2025, Ankara.

Hüdavendigâr Vilayet Salnamesi, Hicri 1287, Bursa.

Hüdavendigâr Vilayet Salnamesi, Hicri 1301, Bursa.

Hüdavendigâr Vilayet Salnamesi, Hicri 1324, Bursa.

İpekböcekçiliği Araştırma Enstitüsü, 1988, İpekböcekçiliği, İpekböcekçiliği Araştırma Enstitüsü Yayın No: 83, Bursa.

İpekböcekçiliği Araştırma Enstitüsü, 2001, İpekböcekciliği ve Dutculuk, İpekböcekçiliği Araştırma Enstitüsü Yayın No: 99, Bursa.

Karaca, E. ,2004, “Türkiye’de ipekböcekçiliği ve İpek Üretiminde Mevcut Durum Yaşanan Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, Tekstil ve Teknik Dergisi Eylül Sayısı, 146-16

Karaca, E., 2008, Bursa’da İpekböcekçiliği ve İpek Üretiminde Mevcut Durum, Yaşanan Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Kök Sosyal ve Stratejik Araştırmalar Vakfı.

Kozabirlik, 1989, İpekböcekçiliği. Ajans İletim, Bursa.

Milli Eğitim Bakanlığı, 2011, Tekstil Teknolojisi (Hayvansal Lifler), Ankara.

Ökçün, G., 2003, Osmanlı Sanayii (1913,1915 Yılları Sanayi İstatistiki), Devlet İstatistik Ens. Tarihi İstatistikler Dizisi Cilt: 4, Yayın No: 2024, Ankara.

Özgür, M., 1990, Bilecik Coğrafyası, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Coğrafya Anabilim Dalı, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara.

Özgür, M., 1996, “Türkiye’de İpekböcekçiliği”. Ankara Üniversitesi Dil ve TarihCoğrafya Fakültesi, Coğrafya Araştırmaları Dergisi, Sayı: 12, s: 95-106, Ankara. Quartaert, D., 1999, Sanayi Devrimi Çağında Osmanlı İmalat Sektörü. İstanbul.

Taşlıgil, N., 1997, “Dünden Bugüne Bursa’da İpekböcekçiliği.” Marmara Coğrafya Dergisi, Sayı 1, s. 237-346, İstanbul.

Topmeşe C., ve Diğerleri, 1993, İpekböcekçiliği, YAYÇEP, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Teşkilatlanma ve Destekleme Genel Müdürlüğü, Çiftçi Eğitimi ve Yayım Serisi Yayın No: 5, Ankara.

Üstündağ, E., 2010, Bursa İlinde İpekböcekçiliği Faaliyetinin Araştırılması, Üretim Düzeyi ve Girdi Analizi, Bölge Ekonomisine Katkıları, Bursa.

SS. 50 Numaralı Bilecik Koza Tarım Satış Kooperatifi Verileri. Türkiye İpekböcekçiliği ve İpekçilik Milli Komitesi 3. Yürütme Kurulu ve 1. Ulusal İpekböcekçiliği Zirvesi Raporu. http://faostat.fao.org www.inserco.org http://ipekbocekleri.blogcu.com. www.kozabirlik.com http://tv.tarim.gov.tr www.tarimsal.com