COĞRAFYA ÖĞRETMENLERİNİN STRES KAYNAKLARI

Modern toplumun hastalığı olarak kabul edilen stres; fiziksel, zihinsel ve duygusal anlamda kişiye zarar vermektedir. Stresle baş etmek için ne tür önlemlerin alınıp uygulanacağı konuları, günümüzde giderek önem kazanmaktadır. Eğitim-öğretim sürecinde olumlu bir güç olarak stresin kullanılabilmesi, mevcut sorunlarla baş edebilen kişilik özelliklerine sahip coğrafya öğretmenleriyle mümkün olacağından; coğrafya öğretmenlerinin stres kaynaklarının belirlenerek, gerekli önlemlerin alınması önem taşımaktadır. Bu doğrultuda “Coğrafya Öğretmenlerinin Stres Kaynakları Nelerdir?” sorusuna cevap arandığı bu araştırmanın çalışma grubunu 2013-2014 eğitim-öğretim yılında Gaziantep’te liselerde görev yapan toplam 13 coğrafya öğretmeni oluşturmaktadır. Nitel araştırma yaklaşımlarından Olgubilim desenine sahip bu çalışmada “Yaşadığınız stres kaynakları nelerdir?” sorusu yöneltilerek derinlemesine görüşme tekniği kullanılarak, veriler toplanmıştır. Elde edilen veriler içerik analizi ile incelenmiştir. Uyuşum yüzdesi 0.97 olarak hesaplanmıştır. Coğrafya öğretmenlerinin stres kaynaklarına ilişkin elde edilen bulgular; eğitim-öğretim süreci, öğretmenlik mesleği, kurum (okul) ve kişisel olmak üzere 4 farklı kategori altında 10 tema ve 22 alt tema altında tespit edilmiş olup, bu doğrultuda öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Coğrafya Eğitimi, Coğrafya Öğretmenleri, Stres, Stres Kaynakları.

-

Stress which is considered as a disease of the modern society harms people physically, mentally and emotionally. What kind of measures should be taken and applied to cope with stress is becoming increasingly important today

Keywords:

Geography Education, Geography Teachers, Stress, Sources of Stress,

PDF

___

Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2005). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Sakarya: Sakarya Kitabevi.
Aslan, M. (2002). Örgütsel Stres. İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 3 (4): 1-14.
Aslan, M. (1995).Öğretmenlerinin Örgütsel Stres Kaynakları. Yayımlanmamış Doktora Tezi. İnönü Üniversitesi, Malatya.
Atkinson, R. C., Atkinson, R., Smith, E. E., Bem, D. J., ve Nolen-Hoeksema, S. (2012). Psikolojiye Giriş (Çev. Yavuz Alogan). Ankara: Arkadaş Yayınları.
Ay, H. (2003). Stres Yönetimi ve Örgütsel Verimlilik: Uygulamalı Bir Çalışma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Balcı, A. (2000). Öğretim Elemanının İş Stresi, Kuram ve Uygulama. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Baltaş, Z. ve Baltaş, A. (2004). Stres ve Başa Çıkma Yolları. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Barut, Y., Özkamalı, E., ve Tıngır, S. (2010). Çalışan Kadınlarla Çalışmayan Kadınların Stresle Başa Çıkma Yolları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(14) , 120-130.
Barutçugil, İ. (2002). Organizasyonlarda Duyguların Yönetimi. İstanbul: Kariyer Yayınları
Başpınar, N., Güler, Z., O. ve Gürbüz, H. (2001). İş Yaşamında Stres ve Kamu Kurumlarındaki Sekreterler Üzerinde Bir Uygulama. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
Bıyık, M. ve Boztaş, K. (2003). Stres Kaynakları, Polis Dergisi, 35, 98-103.
Bozkurt, N., (2005). İlköğretim Öğretmenlerinde Stres Yaratan Yaşam Olayları ve Stresle Başa Çıkma Tarzlarının Çeşitli Değişkenlerle İlişkisi. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6-9 Temmuz 2004 İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya.
Can, S. (2013). Kamu Personeli Seçme Sınavı Nedeniyle Öğretmen Adaylarında Oluşan Stresle Başa Çıkma Yöntemleri, e-Journal of New World Sciences Academy NWSA Education Sciences, 8 (1), 27-45.
Celep, C., (2002). Sınıf Yönetimi ve Disiplini. Ankara: Anı Yayıncılık.
Cüceloğlu, D. (2003). İnsan ve davranışı. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Doğan, T. (1999). Başkent Üniversitesi Öğrencilerinin Stresle Başa Çıkma Stratejilerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Eren, E. (2004). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi. İstanbul: Beta Yayıncılık.
Erdem, A., R. (2010). İlköğretim ve Ortaöğretim Öğretmenlerinin Karşılaştığı Ekonomik Sorunlar ve Bu Ekonomik Sorunların Performanslarına Etkisi Konusundaki Görüşleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7 (1): 270- 287.
Erken, V., (2002). Sınıf Yönetimi. Ankara: Berikan Yayımcılık.
Ertekin, Y. (2006). Stres ve Yönetim. Ankara: Gazi Kitabevi.
Ertekin, Y. (1993). Örgüt ve Stres Üzerine Düşünceler. Amme İdaresi Dergisi. 26 (1): 145-157.
Güçlü, N. (2001). Stres Yönetimi. G. Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, 21 (1): 91-101.
Güler, Z., Başpınar, N. Ö., ve Gürbüz, H. (2001). İş Yaşamında Stres Ve Kamu Kurumlarındaki Sekreterler Üzerinde Bir Uygulama. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
Hancock, P., A. ve Desmond, P., A. (2001). Stress, Workload, and Fatique. London: Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
Himmetoğlu, B. (1994). Stres Yönetimi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
İştar, E. (2012). Stres ve Verimlilik İlişkisi. Akademik Bakış Dergisi, 33, 1-21.
Kara, D. (2012). Öğretim Elamanları Üzerinde Stres Yaratan Faktörlerin Performans Düzeylerine Etkisinin Belirlenmesi. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 47 (1): 44-57.
Karadavut, Y.(2005). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Örgütsel Stres Kaynakları, Stres Belirtileri Ve Stresle Başa Çıkma Yolları.Yayınlanmamış Y. Lisans Tezi.Gazi Üniversitesi, Ankara.
Krohe, J., Jr. (1999). Workplace Stress. Across The Board, 36 (2): 36-42.
Kuş, E. (2009). Nicel-Nitel Araştırma Teknikleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
Kyriacou, C. (2001). Teacher Stress: Directions for Future Research. Educational Review, 53 (1): 27-35..
Kyriacou, C. (1989). The Nature and Prevalence of Teacher Stres. Teaching and Stres. (Ed. Cole, M., Walker, S.). Philadelphia: Open University Pres.
Lorcu, F. ve Bilgen, E. (2009). Stresin Çalışanların Performansı Üzerindeki Etkisine Yönelik Bir Araştırma, 2. Ulusal Yönetim ve Ekonomi Bilimleri Konferansı Bildiriler Kitabı, Cilt 3, 24–25 Eylül 2009.
Miles, M. B., ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis: An Expanded Source Book. Thousand Oaks: Sage Publications.
Okutan, M. (2003). Okul Müdürlerinin İdari Davranışları. Milli Eğitim Dergisi. 157. (20. 01. 2015 tarihinde http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/157/okutan. htm sayfasından indirilmiştir).
Organ, D. W. ve Hammer, W. C. (1982), Organizational Behavior, Plano. Texas: Bussiness Publications.