Coğrafya Öğretmenleri ve Coğrafya Öğretmen Adaylarının Soru Sorma Stratejileri Üzerine Bir Araştırma

Bu araştırmada coğrafya öğretmeni ve öğretmen adaylarının soru sorma stratejilerini ortaya koymak amaçlanmıştır. Tarama modeline göre desenlenen araştırmanın çalışma grubunu 2018-2019 öğretim yılında Konya ilinde MEB bağlı ortaöğretim kurumlarında görev yapan 20 coğrafya öğretmeni ve Necmettin Erbakan Üniversitesinde öğrenim gören 4.sınıf 20 coğrafya öğretmen adayı oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak Harita Bilgisi konusuna ilişkin geliştirilen çalışma yaprağı kullanılmıştır. Öğretmen ve öğretmen adaylarından çalışma yaprağında yer alan Harita Bilgisi konusuna ilişkin kazanımları ve ilgili metni dikkate alarak 20 soru yazmaları istenilmiştir. Elde edilen sorular içerik analiz yöntemiyle soru türü ve yenilenmiş Bloom Taksonomisine göre analiz edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, coğrafya öğretmen ve öğretmen adayının ağırlıklı olarak açık uçlu ve çoktan seçmeli soru türünü kullandıkları tespit edilmiştir. Öğretmenlerin hazırladığı soruların büyük bir kısmı taksonomisinin bilgi boyutunda kavramsal bilgi ve işlemsel bilgi basamağında; bilişsel süreç boyutunun ise anlama basamağında olduğu tespit edilmiştir. Öğretmen adaylarının hazırladığı soruların ise çoğunluğu taksonominin bilgi boyutunda kavramsal bilgi ve olgusal bilgi basamağında; bilişsel süreç boyutunun ise hatırlama basamağındadır. Elde edilen bu sonuçlar doğrultusunda coğrafya öğretmen ve öğretmen adaylarının hazırladıkları sorularda genel eğilim olarak geleneksel ölçme araçlarını kullandıkları ve hazırladıkları sorularla temel düzey düşünme becerilerini yordamaya çalıştıkları ifade edilebilir.

Anahtar Kelimeler:

Soru Sorma, Coğrafya öğretmeni

PDF

___

KaynakçaAçıkgöz, K.Ü. (2003). Aktif Öğrenme. (5. Baskı). İzmir: Eğitim Dünyası Yayınları.
Akbaş,Y. & Gençtürk, E. (2013). Coğrafya öğretmenlerinin alternatif ölçme ve değerlendirme teknikleri ile ilgili görüşleri, kullanma düzeyleri, sorunlar ve sınırlılıkları, Doğu Coğrafya Dergisi, 30, 331-356.
Akyıldız M. & Karadağ, N. (2018), Farklı soru türlerinin güçlük ve ayırt edicilik düzeylerinin incelenmesi, Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 4(1), 112-122.
Alıcı, D. (2011). Öğrenci performansının değerlendirilmesinde kullanılan diğer ölçme araç ve yöntemleri. Tekindal. S (Ed.), Eğitimde ölçme ve değerlendirme içinde ( s. 127-168). Ankara: Pegem Akademi.
Anderson, L. & Krathwohl, D. E. (2001). A Taxonomy for Learning, Teaching and Assessing: A Revision of Bloom’sTaxonomy of Educational Objectives. New York: Addison Wesley Longman.
Aristoteles (1996). Aristoteles, Kategoriler, (Çev: S. Babür). Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
Arseven, A., Şimşek, U. & Güden, M. (2016). Coğrafya dersi yazılı sınav sorularının yenilenmiş Bloom taksonomisi’ne göre analizi. CÜ Sosyal Bilimler Dergisi. 40(1), 243-258.
Aydoğan, A. (2008). Lise giriş sınavları (LGS-OKS) coğrafya sorularının bilişsel alan basamaklarına göre değerlendirilmesi (2003 - 2007). (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Bahar, M., Nartgün, Z., Durmuş, S. & Bıçak, B. (2006). Geleneksel-Tamamlayıcı Ölçme ve Değerlendirme Öğretmen El Kitabı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Baştürk, S. (2014). Çoktan seçmeli testler. Baştürk, S. (Ed) Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme içinde. Nobel Akademik Yayıncılık (s.119-154). Ankara.
Birgili B. (2014). Open ended questions as an alternative to multiple choice: dilemma in Turkish examination system/ Çoktan seçmeli sorulara alternatif olarak açık uçlu sorular: Türk sınav Sisteminde İkilem (Yüksek Lisans Tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Dewey, J. (1910). How We Think. D. C Heath & Co Publishers: Chicago.
Doğan, N. (2011).Yazılı Yoklamalar, Atılgan, H., Kan, A. ve Doğan, N. (Ed) Eğitimde ölçme ve değerlendirme içinde (5. Baskı). (s.145-168). Ankara: Anı Yayıncılık.
Doğan, N. (2011). Çoktan seçmeli testler, Atılgan, H., Kan, A. ve Doğan, N. (Ed.)., Eğitimde ölçme ve değerlendirme içinde (5. Baskı) (s.224-268). Ankara: Anı Yayıncılık.Eğri, G. (2006). Coğrafya öğretmenlerinin ölçme değerlendirme yapabilme yeterliliği. (Yüksek lisans tezi) , Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Geçit, Y. & Yarar, S. (2010). 9. sınıf coğrafya ders kitabındaki sorular ile çeşitli coğrafya sınav sorularının Bloom Taksonomisine göre analizi, Marmara Coğrafya Dergisi, 22, 154-167.
Huynh, N., & B. Sharpe. (2013). An assessment instrument to measure geospatial thinking expertise. Journal of Geography, 112 (1), 3–17.
In’nami, Y., & Koizumi, R. (2009). A meta-analysis of test format effects on reading and listening test performance: focus on multiple-choice and open-ended formats. Language Testing, 26(2), 219-244.
İlhan, A. & Gülersoy, A. E. (2018). Evaluation of the achievements of 10th grade geography course curriculum according to the revised bloom taxonomy. International Journal of Geography and Geography Education, 39, 10-28.
İncekara, S. (2009). Uluslararsı alanda coğrafya eğitimi arastırmaları ve Türkiye’den örnekler: Mevcut durum ve gelecek yönler. Doğu Coğrafya Dergisi, 21, 123-136.Jo, I. & Bednarz, S. (2009). Evaluating geography textbook questions from a spatial perspective: using concepts of space, tools of representation, and cognitive processes to evaluate spatiality, Journal of Geography, 108 (1), 4-13.
Johnston, ,J., Halocha, J. & Chater, M. (2007). Developing Teaching Skills in the Primary School. America: Open University Press.
Karakuş U. & Öztürk Demirbaş, Ç. (2011). Coğrafya öğretmenlerinin ölçme ve değerlendirme araçlarını kullanımı. Milli Eğitim Dergisi 189, 71- 81.
Karasar, N. (2007). Bilimsel Araştırma Yöntemi, (17. Baskı). Ankara: Nobel Yayınları.
Kaya, O. N. (2003). Fen eğitiminde kavram haritaları. Pamukkale University Journal of Faculty of Education. 13 (1), 70-79.
Kılınç, A. (2007). Bir öğretim stratejisi olarak kavram haritalarının kullanımı. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi. 4(2), 21-48.
Mariotti, A. S. & Homan, S. P. (2001). Linking Reading Assessment To İnstruction: An Application Worktext For Elementary Classroom Teachers (3rd ed.). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
MEB (Milli Eğitim Bakanlığı), (2005). Coğrafya Dersi Öğretim Programı. Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara.
MEB (Milli Eğitim Bakanlığı), (2018). Ortaöğretim Coğrafya 9 Ders Kitabı, Şahin,S. (Ed.), Devlet Kitapları (1.Baskı), Ankara.
Miles, M. B. & Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis: an expanded sourcebook. (2nd Edit.) SAGE Publications California.
Mishra, R. K. (2015). Mapping the knowledge topography: a critical appraisal of geography textbook questions, International Research in Geographical and Environmental Education, 24 (2), 118-130.
Nalbantoğlu-Eğitmiş, A.(2007). Ortaöğretim öğretmenlerinin ölçme değerlendirme tekniklerini etkin kullanabilme yeterliliklerinin araştırılması(Kahramanmaraş örneği), (Yüksek lisans tezi), Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi,Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
Novack, J. R., Herman, J. L. & Gearhart, M. (1996). Issues in Portfolio Assessment: The Score-Ability of Narrative Collections. LosAngeles, CA: National Center for Research on Evaluation, Standarts and Student Testing.
Özoğul, G. & Sullivan, H. (2009). Student performance and attitudes under formativeevaluation by teacher, self and peer evaluators. Educational Technology Researchand Development, 5 (3), 393-410.
Özsevgeç, T., & Karamustafaoğlu, S. (2010). Öğretmen adaylarının geleneksel ve yapılandırmacı ölçme-değerlendirme yaklaşımlarına yönelik profilleri, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(2), 333-354.
Pamukcu, C. & Pınar, A. (2015). Tamamlayıcı ölçme ve değerlendirme gelişim programının coğrafya öğretmen adaylarının bilgi düzeyi üzerine etkisi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 35, 225-235.
Panadero, E., Alonso-Tapia, J. & Huertas, J.A., (2012). Rubrics and self-assessment scripts effects on self-regulation, learning and self-efficacy in secondary Education, Learning and Individual Differences, 22(6)806-813.
Papinczak, T., Young, L. & Groves, M. (2007). Peer assessment in problem-based learning: a qualitative study advances in health sciences education. Theory and Practice, 12 (2), 169-86.
Pınar, A. (2011). Geography teachers’ views on the assessment and evaluation instruments and methods used in the renewed geography. Educational Research and Reviews, 6(3), 334-341.
Sezer, S. (2005). Ögrencinin akademik basarisinin belirlenmesinde tamamlayici degerlendirme araci olarak rubrik kullanimi üzerinde bir arastirma. Pamukkale Üniversitesi Egitim Fakültesi Dergisi, 18, 61-69.
Sönmez, Ö.F., Koç, H., & Çiftçi,T. (2013). ÖSS, YGS ve LYS sınavlarındaki coğrafya sorularının Bloom Taksonomisi bilişsel alan düzeyi açısından analizi, Karadeniz Araştırmaları, 36, 257-275.
Şahin, G. M, Öztürk, N. & Teker G. (2015), Öğretmen adaylarının başarılarının değerlendirilmesinde tercih ettikleri ölçme araçlarının belirlenmesi, Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 6(1), .96-106.
Şanlı, C. & Pınar, A. (2017). Tamamlayıcı ölçme ve değerlendirme gelişim programının coğrafya öğretmen adaylarının yeterlik algısı üzerine etkisi. Marmara Coğrafya Dergisi, 35, 21-39.
Şanlı, C. (2018). Analysıs of spatıal thınkıng ın hıgh school level geography textbook questions, in Çetin, T., Şahin, A., Mulalıc, A, Obralıc, N. (eds.) New Horizons in Educational Sciences -1.(pp.304-325). Lambert Academic Publication Press, Riga.
Şanlı, C. (2019). Investigation of question types in high school geography coursebooks and their analysis in accordance with the Revised Bloom’s Taxonomy, Ege Coğrafya Dergisi (yayında).Tan, Ş., & Erdoğan, A. (2004). Öğretimi Planlama ve Değerlendirme. Ankara: PegemA Yayıncılık.
Tekin, H. (2003). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme, (15.Baskı), Ankara: Yargı Yayınevi.
Turgut, M. F.& Baykul, Y. (2012). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme (4. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Ulusoy, M. (2009). Boşluk tamamlama testinin okuma düzeyini ve okunabilirliği ölçmede kullanılması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(1), 105-126.
Uymaz, M. & Çalışkan, H. (2019). Öğretmen yapımı sosyal bilgiler dersi sınav sorularının yenilenmiş Bloom taksonomisine göre incelenmesi . Kastamonu Eğitim Dergisi, 27 (1), 331–346 .
Uymaz, M. (2016). Öğretmen yapımı sosyal bilgiler dersi sınav sorularının soru türleri, kapsam geçerliği ve Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre İncelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
Wehry, S., Monroe-Ossi, H., Cobb, S., & Fountain, C. (2012). Concept mapping strategies: Content, tools and assessment for human geography. Journal of Geography, 111(3), 83–92.
Wolf, D. P. (1996). Performance Assesment Collaboratives For Education (PACE). A multıdistrict effort paper presented at the annual meeting of the American Education Resaarch Association, New York.
Yang, D., Wang, Z. & Xu, D. (2015). A comparison of questions and tasks in geography textbooks before and after curruculum reform in china. Review of International Geographical Education Online, 5 (3), 231-248.
Yaşar, O. (2005). Türkiye’de okutulan orta öğretim coğrafya ders kitaplarında ölçme ve değerlendirme çalışmalarına yönelik karşılaştırmalı bir yaklaşım, International Journal of Progressive Education, 1(2), 9-30.
Yasar, O.(2009). A comparative analysis of assessment and evaluation assessments ıncluded in geography textbooks written according to the 2005 secondary education geography curriculum and textbooks of the former curriculum in Turkey. International Journal of Progressive Education, 15(1), 45-68.
Yavuz, İ. & Kepçeoğlu, İ. (2014). Eşleştirme testleri. Baştürk, S. (Ed) Eğitimde ölçme ve değerlendirme içinde. (s.112-118). Ankara