TEVEKKÜL, KADER BAĞLAMINDA DEPREM VE SORUMLULUK BİLİNCİ

Deprem, tarih boyunca insanlığın gündeminde var olmuştur. Nerede, ne zaman ve hangi şiddetle gerçekleşeceği bilinmeyen bu felaketin özelliği, can ve mal kaybına yol açmasıdır. Bu nedenle ekonomik gücü zayıf olan ve önlem alamayan toplumlar depremden daha çok etkilenmektedirler. Önlem almadan deprem ve kazaları zorunlu bir kader anlayışıyla yorumlamak veya ilahi bir ceza olarak algılamak doğru değildir. Aksine evrende var olan her şey belli bir ölçü ve düzen içinde yaratılmıştır. Deprem de bu ölçü ve yasalar kapsamında, yer içindeki fay kırıkları üzerinde biriken enerjinin boşalmasıyla meydana gelmektedir. İslâm dini insanı; bütün doğal afet ve kazalara karşı, tevekkül, irade, kader, akıl ve bilimin ön gördüğü şekilde kapsamlı biçimde sorumlu tutmuştur. Buna göre; çağın gelişen teknik araç ve gereçleri dikkate alınarak muhtemel doğal afetlere, trafik ve iş kazalarına yönelik önlem alınması dinî ve insani bir görevdir. Nitekim Japonya ve kalkınmış ülkelerin söz konusu olaylarla ilgili aldıkları tedbirler başarılı olmuştur. Bu vesile ile alana katkı sunmak amacıyla “Tevekkül, Kader Bağlamında Deprem ve Sorumluluk Bilinci” başlığı altında elinizdeki bu çalışmanın yapılması uygun görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Tevekkül, Kader, Deprem, İrade, Sorumluluk

EARTHQUAKE AND RESPONSIBILITY AWARENESS IN THE CONTEXT OF TAWAKKUL AND DESTINY

The characteristic of this disaster, the time, location, and magnitude of which is unknown, is that it causes loss of life and property. Therefore, societies with weak economic power and insufficient precaution are more affected. It is not correct to interpret earthquakes and accidents with an understanding of inevitable fate or to perceive them as divine punishment without taking precautions. On the contrary, everything that exists in the universe has been created in a certain measure and order. Earthquakes occur within the scope of these measures and laws by the discharge of energy accumulated on the fault fractures in the ground. Islam holds human responsible for all natural disasters and accidents in a comprehensive manner, as foreseen by tawakkul, will, destiny, reason and science. According to this, it is a religious and humanitarian duty to take precautions for possible natural disasters, traffic and work accidents by considering the developing technical tools and equipment of the age. As a matter of fact, the measures taken by Japan and developed countries regarding these events are successful.

Keywords:

Tawakkul, Destiny, Earthquake, Willpower, Responsibility,

PDF

___

Abdü’l Makâsıt, Mahmud bin Ömer. ez-Zelâzil. Mısır: Şebeketü’l Alûke,2002.
Aktepe, Orhan. “Trafik Kazalarında ve Doğal Afetlerde Kaderin Rolü” Din Ve Trafik. Ed. Fikret Karaman, 2 /221-228, Ankara: İnönü Üniversitesi Yayınevi, 2016.
Akseki, Ahmed Hamdi, İslam Dini (İtikat, İbadet ve Ahlâk). Ankara:G.S. Matbaası,1958, 97.
Arslantaş, Nuh. İslam Tarihinde Depremler ve Algılama Biçimleri. İstanbul: Alemdar Ofset Matbaacılık, 2015.
Arslantaş, Nuh. “Zelzele”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 44/227-231, Ankara: TDV Yayınları, 2013.
Ateş, Süleyman. Kur’ân Ansiklopedisi. İstanbul: Kuba, 1997.
Ateş, Süleyman. Yüce Kur’ân’ın Çağdaş Tefsiri. İstanbul: Yeni Ufuklar Neşriyat, 1988.
Bardakoğlu, Ali. “Bir Kesimi Suçlayıp, Allah’la Tehdit Etmek Doğru Değil”, Karar Gazetesi. 30 Mart 2020, 8-9.
Biricik Ali Selçuk v.dğr. “Doğal Felaketler - İnsan ve Din,” İslâm Düşüncesinde Yeni Arayışlar III. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2000.
Buharî, Ebû Abdillah Muhammed İbn İsmâîl. Sahîh-i Buhârî. Beyrut: Dârü’l İhyâü’t-Türas Arabî, 1952.
Bursevî, İsmail Hakkı. Rûhu’l -Beyân Tefsîri. Çev. Abdullah Öz, v.dğr. İstanbul: Damla Yayınevi, 1995.
Çağrıcı, Mustafa. “Tevekkül”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 41/ 1-2. Ankara: TDV Yayınları, 2012.
Develioğlu, Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat. İstanbul: Aydın Kitabevi Yayınları, 1998.
Duman, Zeki. Sosyolojik Açıdan Deprem ve Din. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2016.
Ersoy, Mehmed Akif. Safahat. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2009.
Gökbudak, Müfit. Kur’an ve Deprem. İstanbul: Yüzleşme Yayınları, 2016.
Hamidullah, Muhammed. İslâm Peygamberi. Çev. M. Sait Mutlu. İstanbul: İrfan Yayınevi, 1972.
İbni Manzûr. Lisânü’l- Arab. Kahire: Dârü’l İstikamet, 1952.
Karadeniz, Osman. Ecel Üzerine. İzmir: Anadolu Matbaacılık, 1992.
Karadeniz, Osman. “Kader/ Takdir: Her şeyin Bir Ölçüye Göre Yaratılması”. Kelam. Ed. Şaban Ali Düzgün. 1/ 459-481, Ankara: Grafiker Yayınları, 2012.
Karaman, Fikret. Trafik Kazalarının Önlenmesinde Yeni Bir Umut. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınevi, 2017.
Karaman, Hayrettin, v.dğr. Kur’ân Meali Türkçe Meâl ve Tefsir, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2003.
Köksal M. Asım. İslâm Tarihi. İstanbul: Şamil Yayınevi, 1981.
Köse, Ali-Küçükcan, Talip. Doğal Âfetler ve Din. İstanbul: İSAM Yayınları, 2000.
Kula, Naci. “Deprem ve Kıyamet Benzetmesi”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 9/9 (Eylül, 2000), 351-360.
Kutub, Muhammed. İnsan Psikolojisi Üzerine Etüdler. Çev: Bekir Karlığa. İstanbul: İşaret Yayınevi, 1992.
Matthys Leviy-Mario Salvadin. Deprem Kuşağı Deprem Nedir? Ne Değildir. Çev: Turgut Gürer. İstanbul: Doğan Kitapevi, 1995.
Mevlânâ Celaleddini Rûmi. Şerh-i Mesnevi. Çev: Tâhiru’l Mevlevî. İstanbul: Şamil Yayınevi, t.s.
Muhammed Ali es-Sabunî. Safvetü-Tefâsir Tefsirlerin Özü. Çev: Sadrettin Gümüş. İstanbul: Ensar, 1990.
Müslim, Ebu’l Hüseyin Müslim İbn Haccac el- Kuşeyrî. Sahih. Beyrut: Dârü’l İhyâü’t-Türas Arabî, 1952.
Müslim. Tercüme ve Şerhi. Çev: Ahmed Davudoğlu. İstanbul: Sönmez Neşriyat, 1978.
Mütercim Asım Efendi. Kâmûsu’l- Muhît Tercümesi (El Okyânûsu’l Basît Fî Tercemeti’l Kâmûsi’ l-Muhît. Çev: Mustafa Koç - Eyüp Tanrıverdi. İstanbul: Yazma Eserler Kurumu Yayınları, 2014.
Bilmen, Ömer Nasuhi. Muvazzah İlmi Kelâm. İstanbul: Bilmen Yayınevi, 1972.
Okumuş, Ejder. “Tabii Afetler, Din ve Toplum, Marmara Depremi Örneği”. İslâmî Araştırmalar Dergisi 1/15, ( Haziran, 2002), 339-371.
Özek, Ali v.dğr. Kur’ân-ı Kerim ve Açıklamalı Meâli. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1993.
Öztürk, Yaşar Nuri. Kur’an Açısından Küresel Âfetler. İstanbul: Yeni Boyut yayınları, 2008.
Rağıb el-Isfahânî Müfedât fî garîbi’l Kur’ân. Çev: Abdülbaki Güneş, M. Yolcu. İstanbul: Yarın Yayınları, 2015.
Razi, Fahreddin. Ebu Abdullah Muhammed bin Ömer. Tefsîru’l- kebîr, Mefatihu’l- gayb. Beyrut: Dârü’l Kütübü’l İlmiyye, 1990.
Remzi, Hüseyin. Ahtarı Kebîr. Kütahya: Hacı Hüseyin Efendi Matbaası, 1309.
Sahîh-i Buhârî ve Tercemesi. Çev: Mehmed Sofuoğlu. İstanbul: Ötüken Yayınevi, 1987.
Şahin, Tahir Erdoğan. Erzincan Tarihi. Erzincan: Erzincan Hayra Hizmet ve Dayanışma Vakfı, 1987.
Taberî, Muhammed b. Cerir. Taberî Tefsiri. Çev: Mehmet Keskin. İstanbul: Sağlam Yayınevi, 2019.
Tirmizî, Ebu İsa Muhammed Bin İsa Bin Sevre. Sünen-i Tirmizi Tercemesi. Çev: O. Zeki Mollaahmetoğlu. İstanbul: Yunus Emre Yayınevi, ts.
Topaloğlu, Bekir-Çelebi İlyas. Kelam Terimleri Sözlüğü. İstanbul: İSAM Yayınları, 2010.
Türkgülü, Mustafa. Ana Hatlarıyla Ahlâk ve İslâm Ahlâkı. İstanbul: Ensar, 2018.
Yaparel, Recep. “Depresyon ve Dini İnançlar İle Tabiatüstü Nedensel Yüklemeler Arasındaki İlişkiler”. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 13 (Aralık), 1994.
Yar, Erkan. “Deprem”. Fırat Gazetesi”. 31 Ocak 2020, 1-2.
Yavuz, Yusuf Şevki, “Kader”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 24/ 58-63. İstanbul: TDV Yayınları, 2001.
Yazır, Elmalılı Hamdi. Hak Dini Kur’ân Dili. İstanbul: Eser Yayınları, 1971.
Yıldız, Kemal. “Sorumluluk”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi 37/380-382, İstanbul: TDV Yayınları, 2009.
Zafer Araştırma Grubu. Deprem Nasıl Önlenir?. İstanbul: Zafer Yayınları, 1999.
Zemahşerî, Mahmud bin Ömer. el-Keşşaf. 2. Baskı. Kahire: Matbatü’l İstikâme Kahire, 1953.