HZ. PEYGAMBER’İN FARKLI FİKİR VE DAVRANIŞLAR KARŞISINDAKİ TUTUMU

İnsanların farklı düşünmeleri, fıtratlarının gereği olduğundan anlayışla karşılanmalıdır. Farklı fikirler karşısında müsamahakâr olmanın en güzel örneğini sergileyenlerden biri de Allah Resûlü’dür. Onun farklı fikirler karşısında göstermiş olduğu tepki hem kendi asrında hem de sonraki asırlarda örneklik teşkil etmiştir. Sahabîlerin Hz. Peygamber’e karşı kullandıkları üslup, her zaman aynı olmamıştır. Bazen karşısındaki kişinin peygamber olduğunu unutup kaba ve kırıcı dil kullandıkları gibi kendi aralarında da nezaket sınırlarını zorlayan ifadelerde bulunmuşlardır. Hz. Peygamber, muhataplarına uygun bir dil kullanmalarını tembihlemiştir. Aynı şekilde farklı dinlere mensup olanların düşüncelerine saygı göstermiş ve beşerî noktada onlarla birlikte yaşama zeminini aramıştır. Buna mukabil kul hakkı ile hukukullahın ihlal edildiği durumlarda müsamahaya yer vermemiştir. Bu çalışmada, Allah Resûlü’nün en yakınında bulunan ailesi ile ashabının fikirleri, müşriklere İslâmiyet’i tebliğ ettiğinde onların kaba ifadeleri, Medine hayatıyla birlikte farklı din mensuplarının itiraz ve görüşleri karşısında nasıl bir tavır sergilediği keza insanların hukukunun çiğnendiği durumlarda nasıl bir tepki gösterdiği hakkında bilgi verilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

İslam tarihi, Peygamber, Hoşgörü, Ahlak, Farklı fikirler, Bir arada yaşama

THE PROPHET’S ATTITUDE TOWARDS DIFFERENT IDEAS AND BEHAVIORS

People are created with different personalities. Some of the features are bestowed by the Creator while others are shaped in the environment they live. Therefore, people have two types of character, being permanent and changeable. The fact that individuals are created with different natures are among the signs of Allah, and that they have different opinions is by virtue of a certain wisdom. Because human is a unique being among other creations. Besides, human has different characteristics within its own type. This triggers various discords and divergences. Therefore, the difference of opinions between people is not coincidental but on the contrary, a manifestation of the wisdom and will of Allah.

Keywords:

Islamic History, Prophet, Tolerance, Morality, Different Ideas, Coexistence,

PDF

___

Afzalur Rahman. Sîret Ansiklopedisi. Trc. Komisyon. İstanbul: İnkılâb Yayınları, 1996.
Ahmed b. Hanbel, Ahmed b. Muhammed b. Hanbel. Müsned. Kahire: Dâru’l-Hadis, 1995.
Belâzurî, Ahmed b. Yahya b. Câbir b. Davud. Ensâbu’l-eşrâf. 13 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1996.
Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail . el-Câmiʿu’s-sahîh. Beyrut: Dâru İbn Kesîr, 2003.
Çetinkaya, Bayram Ali. “Küresel Şiddet Karşısında Sevgi Peygamberi ve İdeal İnsan Hz. Muhammed”. Diyanet İlmî Dergi 42/2 (2006).
Ebû Dâvûd, Ebû Dâvûd Süleyman b. Eş’as es-Sicistâni el-Ezdî. Sünenu Ebî Dâvud. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’r-Risâletu’l-Âlemiye, 2009.
Ebû Ubeyd el-Kasım b. Sellam, Kitâbü’l-Emvâl. Beyrut: Darü’ş-Şuruk, 1989.
Halîfe b. Hayyât, Ebû Amr Halîfe b. Hayyât b. Halîfe eş-Şeybânî el-Basrî. Târîhu Halife b. Hayyât. Riyad: Dâru Tayyibe, 1985.
İbn Hibbân, Ebû Hâtim Muhammed b. Hibbân b. Ahmed el-Büstî. es-Sîretü’n- nebeviyye ve ahbâru’l-hulefâ. Ed. Mehmet Azimli. Trc. Harun Bekiroğlu. 4 Cilt. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2017.
İbn Hişâm, Ebû Muhammed Cemâlüddîn Abdulmelik İbn Hişam. es-Sîretu’n- nebeviyye. Beyrut: Dâru’l-Kitabu’l-Arabî, 1990.
İbn İshâk, Muhammed b. İshâk b. Yesâr. Sîretu İbn İshâk. Thk. Muhammed Hamidullah. Konya: Hayra Hizmet Vakfı Neşriyat, 1981.
İbn Kesîr, Ebu’l-Fida İsmail b. Ömer b. Kesîr. el-Bidâye ve’n-nihâye. 15 Cilt. Beyrut: Mektebetu’l-Maârif, 1990.
İbn Kesîr, Ebu’l-Fida İsmail b. Ömer b. Kesîr. es-Sîretu’n-nebeviyye. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Marife, 1976.
İbn Sa’d, Muhammed b. Sa’d b. Menî ez-Zührî. Kitâbü’t-Tabakâti’l-kebîr. 11 Cilt. Kahire: Mektebetü’l-Hâncî, 2001.
İbn Şihâb ez-Zührî, Muhammed b. Müslim b. Ubeydullah İbn Şihâb ez-Zührî. el-Meğâzî. Ed. Mehmet Azimli. Trc. Mehmet Nur Akdoğan. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2016.
İbnü’l-Esîr, İzzuddin Ebü’l Hasan Ali b. Muhammed. el-Kâmil fi’t-târih. Thk. Ömer Abdusselam et-Tedmirî. 10 Cilt. Beyrut: Dârü’l Kitâbi’l Arabiyye, 1417.
İbnü’l-Esîr, İzzuddin Ebü’l Hasan Ali b. Muhammed İbnü’l-Esîr. Üsdü’l- gabe fi marifeti’s-sahabe. Beyrut: Darü’l Kütübi’l İlmiyye, 1994.
Kādî İyâz, Ebü’l-Fazl İyâz b. Mûsâ b. İyâz el-Yahsubî. eş-Şifâʾ bi’t-taʿrîfi hukûki’l-Mustafâ. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1998.
Karabacak, Mustafa. “Şiddet Söylemlerine Karşı Hz. Peygamber’de Merhamet ve Hoşgörü Eğitimi”. Iğdır Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 8 (2016): 141-158.
Karan, Cuma, “Modern Ailenin Çıkmazları ve İslam Ailesi”. İlahiyat Akademi Dergisi, 8 (2020): 125-157.
Makrizî, Takıyyuddîn Ahmed b. Ali b. Abdulkadir Muhammed el-Makrizî. İmtâu’l-esmâ’. 15 Cilt. Beyrut: Daru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1999.
Muhammad Hamidullah. Hz. Peygamberin Savaşları. Trc. Nazire Erinç Yurter. İstanbul: Beyan, 2012.
Muhammad Hamidullah. İslâm Anayasa Hukuku. Trc. Vecdi Akyüz. İstanbul: Beyan Yayınları, 2012.
Muslim, Ebu’l Huseyn el-Haccâc el-Kuşeyrî en-Nîsâbûrî. Sahîh’u-Muslim. Riyad: Dâr’u-Taybe, 2006.
Öner, Abdulkerim. Beytülmâl Devlet Hazinesi. İstanbul: Siyer Yayınları, 2019.
Özdemir, Veysel. Modern Teoriler Açısından Hz. Muhammed’in Örnek Liderliği. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2014.
Öztürk, Levent. İslâm Toplumunda Hristiyanlar. 1. basım. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2012.
Sakallı, Talat. “Hz. Peygamber ve Dini Hoşgörü”. Diyanet İlmi Dergi. Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.s.) Özel Sayı (2003): 295-414.
Taberî, Ebu Ca’fer Muhammed b. Cerîr. Târîhu’r-rusûl ve’l-mulûk. Thk. Muhammed Ebû’l-Fadl İbrahim. 11 Cilt. Kahire: Dâru’l-Meârif, ts.
Takkuş, Muhammed Süheyl Takkuş. Târîḫu’l-ʿarab ḳable’l-İslâm. Beyrut: Dârü’n-Nefâis, 2009.
Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ. el-Câmiu’l-kebîr. Beyrut: Dâru’l- Garbi’l-İslâm, 1996.
Vâkidî, Ebu Abdillah Muhammed b. Ömer el-Vâkidî. Kitâbu’l-meğâzi. Beyrut: Dâru’l-A’lemî, 1989.
Yaman, Ahmet. “Zıhâr”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. ts. https://islamansiklopedisi.org.tr/zihar.
Zengin, Fethullah. “Sa’d b. Ubade ve Hz. Peygamber Dönemindeki Bazı Uygulama ve Düşüncelere Farklı Bakışı”. İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 4/1 (2013): 171-186.
Zerkânî, Ebu Abdillah Muhammed b. Abdulbaki. Şerhu’l-allame ez-Zerkani ale’l-mevahibi’l-ledünniyye. 12 Cilt. Beyrut: Darü’l Kütübi’l İlmiyye, 1996.