FÂRÂBÎ FELSEFESİNDE KÖTÜLÜK

Kötülük meselesi, insanlık tarihinin en kadim meselelerinden birisidir. Felsefî sahada ontolojik açıdan kötülüğün hakikatte bir karşılığının olup olmadığı her zaman tartışma konusu olmuştur. İyi ile birlikte hakikatte aslî bir kötülük var mıdır? Yoksa kötülük ‘iyi’nin olmadığı durumlarda ortaya çıkan ârızî bir olgu mudur? Veya özünde iyi olan şey bize kötülük olarak mı yansımaktadır? Bütün bu sorular tarih boyunca birçok fi lozofun ilgisini çekmiş; her bir fi lozof kendi felsefî görüşleri çerçevesinde bu soruna cevap bulmaya çalışmıştır. Fârâbî, kötülük meselesine yönelik hususi bir eser ortaya koymamış olsa da eserlerinde bu meseleye değinmiş, İslam felsefesi ekseninde meseleyi temellendirmeye çalışmıştır. Bu makalenin amacı Fârâbî’nin görüşleri çerçevesinde kötülük meselesini ele almaktır

EVIL IN PHILOSOPHY OF FÂRÂBÎ

The problem of evil is one of the most ancient problems of human history. It has always been debated whether evil has an ontological correspondent in reality. Is there an original evil along with goodness? Is evil a temporal phenomenon that arises in the absence of the goodness? Or, does the thing that is originally good seem to us as evil? All of these questions have attracted many philosophers’ attention throughout the history, and each philosopher has tried to fi nd answers to these problems within the scope of his/ her philosophical view. Though Fârâbî didn’t devote a particular section on evil, he touched on his matter in his Works and tried to found the matter on the Islamic philosophy axis. The purpose of this article is to deal with the matter of evil within the framework of Farabi’s opinions.

___

  • Deniz, Gürbüz, “Fârâbî’ye Göre İnsan Hürriyeti”, Uluslararası Fârâbî Sempozyumu, Ankara 7-8 Ekim, 2004.
  • _______, “Kur’an’a Göre Hz. Adem (a.s.)’in Serüveni”, Journal of Islamic Research, 22 (2), 2011.
  • Fakhry, Majid, al Fârâbî, Oneworld Puplications, England 2002.
  • Fârâbî, Kitâbu ârâ’i ehli’l-medîneti’l-fâzıla, thk. Elbir Nasri Nadir, Daru’l-Maşrık, 2002.
  • _______, Kitâbü’s-siyâsetü’l-medeniyye, thk. Fevzi Mitri Neccar, Daru’l-Maşrık, 1993.
  • _______, “Yıldızlar Hakkında Doğru Olan ve Olmayan Şeyler”, Fârâbî, Tenbîh alâ sebîli’s-saâde, thk. Cafer âl-Yasin, İntişarat Hikmet, 1371.
  • _______, Fusûsü’l-medenî, çev. Hanifi Özcan, İFAV Yayınları, İstanbul 2005.
  • _______, İhsâu’l-ulûm, çev. Ahmet Ateş, MEB Yay., İstanbul 1990.
  • Maraş, İbrahim, “Fârâbî’de Hudus Kavramı”, Dinî Araştırmalar, Mayıs-Ağustos 2008, c. XI, s. 31.
  • Saruhan, Müfit Selim, “Ahlak Felsefemizde İyi ve Kötünün Sebepleri” İslami Araştırmalar Dergisi, 2002, c. XV, sy.4.
  • Oktay, Ayşe Sıdıka, “Fârâbî’de Değer Teorisi” Uluslararası Fârâbî Sempozyumu, Ankara 2004.
  • Terkan, Fehrullah, “İblis’in Kötülük Problemi’ne Dair Felsefî Argümanları ve Şehristâni’nin “Bilinemezcilik” Teodisesi”, Milel ve Nihal, 2008, c. V, sy. 1.