TÜRK DİL KURUMU'NUN YAYIMLADIĞI İKİ DİLLİ SÖZLÜKLER: BOŞNAKÇA-TÜRKÇE SÖZLÜK

Hazırlanma sürecinde dikkat edilecek hususlar açısından iki dilli sözlükler tek dilli sözlüklere oranla biraz daha farklıdır. Örneğin genellikle sözlük hazırlayıcıları tek dilli sözlükleri kendi ana dilinde hazırlarken iki dilli sözlük hazırlayanlar ana dilinin yanında diğer dile yani hedef dile de hâkim olmak ve iki dil arasındaki eşdeğerliği yakalamak durumundadır. Ayrıca farklı dil ailesine mensup iki dil, tipoloji açısından çekim morfolojisi çerçevesinde iyi bilinmeli ve kaynak dildeki yapılar hedef dilde doğru ifade edilmelidir. Bu yazıda, Türk Dil Kurumunun yayımladığı iki dilli sözlükler arasında yer alan Boşnakça-Türkçe Sözlük'teki Boşnakça maddebaşları için yapılan Türkçe açıklamalarda eşdeğerlik (equivalance) ve çekim morfolojisi açısından görülen sorunlar ele alınacaktır. eşdeğerlik: Sözlükte yer alan "gözünü ferah tut" ifadesi Türkçede bulunmadığından söz konusu anlamsal içerik "gönlünü serin tut, gönlünü ferah tut" biçiminde tanımlanabilirdi. Çekim morfolojisi: brzopotezno madde başı için yapılan açıklamada yer verilen "yıldırım hızla" ifadesi, Türkçede hız sözcüğünün iyelik eki almış biçimiyle (yıldırım hızıyla) kullanılmalıydı. Yukarıda söz edilen iki başlık çerçevesinde karşılaşılan sorunlar, örnekler üzerinden detaylı bir biçimde analiz edilecektir.

BILINGUAL DICTIONARIES PUBLISHED BY THE TURKISH LANGUAGE INSTITUTE: BOSNIAN-TURKISH DICTIONARY

Hazırlanma sürecinde dikkat edilecek hususlar açısından iki dilli sözlükler tek dilli sözlüklere oranla biraz daha farklıdır. Örneğin genellikle sözlük hazırlayıcıları tek dilli sözlükleri kendi ana dilinde hazırlarken iki dilli sözlük hazırlayanlar ana dilinin yanında diğer dile yani hedef dile de hâkim olmak ve iki dil arasındaki eşdeğerliği yakalamak durumundadır. Ayrıca farklı dil ailesine mensup iki dil, tipoloji açısından çekim morfolojisi çerçevesinde iyi bilinmeli ve kaynak dildeki yapılar hedef dilde doğru ifade edilmelidir. Bu yazıda, Türk Dil Kurumunun yayımladığı iki dilli sözlükler arasında yer alan Boşnakça-Türkçe Sözlük'teki Boşnakça maddebaşları için yapılan Türkçe açıklamalarda eşdeğerlik (equivalance) ve çekim morfolojisi açısından görülen sorunlar ele alınacaktır. eşdeğerlik: Sözlükte yer alan “gözünü ferah tut” ifadesi Türkçede bulunmadığından söz konusu anlamsal içerik “gönlünü serin tut, gönlünü ferah tut” biçiminde tanımlanabilirdi. Çekim morfolojisi: brzopotezno madde başı için yapılan açıklamada yer verilen “yıldırım hızla” ifadesi, Türkçede hız sözcüğünün iyelik eki almış biçimiyle (yıldırım hızıyla) kullanılmalıydı. Yukarıda söz edilen iki başlık çerçevesinde karşılaşılan sorunlar, örnekler üzerinden detaylı bir biçimde analiz edilecektir.

___

  • Bayhan, Şakir. Boşnakça-Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 2015.
  • Berber, Ceren. Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Yardımcı Kaynak Hazırlama: Sözlük Modeli Önçalışması. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dilbilim Anabilim Dalı Yabancı Dil Öğretimi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), 2012.
  • Göktürk, Akşit. Çeviri: Dillerin Dili. İkinci Baskı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları,1994.
  • Güncel Türkçe Sözlük. Web. 6 Aralık 2017.
  • İmer, Kâmile, Ahmet Kocaman ve A. Sumru Özsoy. Dilbilim Sözlüğü. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, 2011.
  • Kubbealtı Lugatı. Web. 6 Aralık 2017.
  • Mohammad Al-Hussini Arab ve Hesham Hasan. Dictionary of Lexicography For University Students (Open Education). Banha University Faculty of Arts Code (225), 2010-2011.
  • Türkçe Ulusal Derlemi. 2017. Web. 6 Aralık 2017.