ANA BABALARIN DUYGU SOSYALLEŞTİRME UYGULAMALARI VE ERKEN ÇOCUKLUK DÖNEMİNDE DUYGUSAL VE SOSYAL GELİŞİM

Bu derleme çalışmasının amacı, erken çocukluk döneminde, çocuklarının duygusal ve sosyal yetkinlik kazanmalarında önemli rolü olan ana babaların duygu sosyalleştirme uygulamalarını incelemektir. Duygu sosyalleştirme, ana babaların kendi duygularını ifade etme şekilleri, çocukları ile duygular hakkında konuşma ve çocuklarının olumsuz duygularına gösterdikleri tepkiler olmak üzere üç farklı şekilde gerçekleşmektedir. Özellikle ana babaların çocuklarının olumsuz duygularına gösterdikleri tepkiler, alan yazında önemle ele alınan bir konudur. Bu tepkiler, destekleyici ve destekleyici olmayan tepkiler şeklinde iki kategoriye ayrılmışlardır. Destekleyici ana babalar, çocuklarının olumsuz duygularını onlarla yakınlaşmak için fırsat olarak görürler ve bu duygularla baş etmeleri konusunda onlara rehberlik ederler. Aksine, destekleyici olmayan ana babalar ise, olumsuz duyguları tehdit olarak görürler ve kendilerinin ve çocuklarının bu duygulardan bir an önce kurtulması gerektiğine inanırlar. Ana babaların kendi duyguları ile baş etme yöntemleri, psikolojik sağlıkları, kişilik özellikleri ve evlilik doyumları, alan yazında sınırlı çalışmada yer verilen, ancak ana babaların duygu sosyalleştirme uygulamalarını doğrudan şekillendiren önemli faktörlerdir. Duygu sosyalleştirme uygulamalarının daha iyi anlaşılabilmesi için, bu faktörlerin göz önünde bulundurulması önemlidir. Duygu sosyalleştirme üzerine yapılan araştırmalar, sosyal ve duygusal gelişim sürecinde genelde annelerin etkisine odaklanmaktadır. Babaların çocuklarının sosyal ve duygusal gelişimlerine katkılarını, babalardan elde edilen veriler doğrultusunda inceleyen çalışmalar ise sayıca yetersizdir. Ayrıca, bulgular, duygu sosyalleştirme uygulamalarının, çocukların mizacına göre biçimlendirildiğini ve bu nedenle benzer uygulamaların farklı mizaç özelliklerine sahip çocuklar üzerinde farklı etkileri olabileceğini ortaya koymaktadır.

PARENTS' EMOTION SOCIALIZATION PRACTICES AND EMOTIONAL AND SOCIAL DEVELOPMENT IN EARLY CHILDHOOD

Bu derleme çalışmasının amacı, erken çocukluk döneminde, çocuklarının duygusal ve sosyal yetkinlik kazanmalarında önemli rolü olan ana babaların duygu sosyalleştirme uygulamalarını incelemektir. Duygu sosyalleştirme, ana babaların kendi duygularını ifade etme şekilleri, çocukları ile duygular hakkında konuşma ve çocuklarının olumsuz duygularına gösterdikleri tepkiler olmak üzere üç farklı şekilde gerçekleşmektedir. Özellikle ana babaların çocuklarının olumsuz duygularına gösterdikleri tepkiler, alan yazında önemle ele alınan bir konudur. Bu tepkiler, destekleyici ve destekleyici olmayan tepkiler şeklinde iki kategoriye ayrılmışlardır. Destekleyici ana babalar, çocuklarının olumsuz duygularını onlarla yakınlaşmak için fırsat olarak görürler ve bu duygularla baş etmeleri konusunda onlara rehberlik ederler. Aksine, destekleyici olmayan ana babalar ise, olumsuz duyguları tehdit olarak görürler ve kendilerinin ve çocuklarının bu duygulardan bir an önce kurtulması gerektiğine inanırlar. Ana babaların kendi duyguları ile baş etme yöntemleri, psikolojik sağlıkları, kişilik özellikleri ve evlilik doyumları, alan yazında sınırlı çalışmada yer verilen, ancak ana babaların duygu sosyalleştirme uygulamalarını doğrudan şekillendiren önemli faktörlerdir. Duygu sosyalleştirme uygulamalarının daha iyi anlaşılabilmesi için, bu faktörlerin göz önünde bulundurulması önemlidir. Duygu sosyalleştirme üzerine yapılan araştırmalar, sosyal ve duygusal gelişim sürecinde genelde annelerin etkisine odaklanmaktadır. Babaların çocuklarının sosyal ve duygusal gelişimlerine katkılarını, babalardan elde edilen veriler doğrultusunda inceleyen çalışmalar ise sayıca yetersizdir. Ayrıca, bulgular, duygu sosyalleştirme uygulamalarının, çocukların mizacına göre biçimlendirildiğini ve bu nedenle benzer uygulamaların farklı mizaç özelliklerine sahip çocuklar üzerinde farklı etkileri olabileceğini ortaya koymaktadır.

___

  • Altan, Özge. The Effects of Maternal Socialization and Temperament on Children’s Emotion Regulation. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi, 2006.
  • Atay, Zeynep. The Relationship Between Maternal Emotional Awareness and Emotion Socialization Practices. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi, 2009.
  • Aydın, Fulya. Maternal Emotion Regulation, Socio-Economic Status and Social Context as Predictors of Maternal Emotion Socialization Practices. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Bilgi Üniversitesi, 2010.
  • Baker, Claire E. "Fathers' and Mothers' Home Literacy Involvement and Children's Cognitive and Social Emotional Development: Implications For Family Literacy Programs." Applied Developmental Science 17.4 (2013): 184-197.
  • Baker, Jason K., Rachel M. Fenning ve Keith A. Crnic. "Emotion Socialization By Mothers and Fathers: Coherence Among Behaviors and Associations with Parent Attitudes and Children's Social Competence." Social Development 20.2 (2011): 412-430.
  • Bariola, Emily, Elizabeth K. Hughes ve Eleonora Gullone. "Relationships Between Parent and Child Emotion Regulation Strategy Use: A Brief Report." Journal of Child And Family Studies 21.3 (2012): 443-448.
  • Baydar, N., B. Akcinar ve N. Imer. "Environment, Socio-Economic Context, and Parenting." Parenting: Theory and Research (2012): 81-128.
  • Belsky, Jay. "The Determinants of Parenting: A Process Model." Child Development (1984): 83-96.
  • Bonney, Jennifer F., Michelle L. Kelley ve Ronald F. Levant. "A Model of Fathers' Behavioral Involvement in Child Care in Dual-Earner Families." Journal of Family Psychology 13.3 (1999): 401-415.
  • Cavell, Timothy A. "Social Adjustment, Social Performance, and Social Skills: A Tri Component Model of Social Competence." Journal of Clinical Child Psychology 19.2 (1990): 111-122.
  • Chan, Siu Mui, Jennifer Bowes ve Shirley Wyver. "Parenting Style as A Context for Emotion Socialization." Early Education and Development 20.4 (2009): 631- 656.
  • Cheah, Charissa ve Kenneth Rubin. "European American and Mainland Chinese Mothers’ Responses to Aggression and Social Withdrawal in Preschoolers." International Journal of Behavioral Development 28.1 (2004): 83-94.
  • Chen, Fu Mei, Hsiao Shih Lin ve Chun Hao Li. "The Role of Emotion in Parent-Child Relationships: Children’s Emotionality, Maternal Meta-Emotion, and Children’s Attachment Security." Journal of Child and Family Studies 21.3 (2012): 403- 410.
  • Cindioğlu, Merve Dilan. 3-6 Yaş Çocuğu Olan Depresyonlu ve Depresyonu Olmayan Annelerin Ebeveyn Öz Yeterlikleri Çocuk Mizaç Algısı ve Duygu Sosyalleştirme Tepkilerinin Karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Maltepe Üniversitesi, 2015.
  • Crouter, Ann C. ve diğerleri "Processes Underlying Father Involvement in DualEarner and Single-Earner Families." Developmental Psychology 23.3 (1987): 431-440.
  • Çorapçı, Feyza. "Ailede Duygu Sosyalleştirme Süreci ve Çocuğun Sosyo Duygusal Gelişimi." Ana Babalık: Kuram ve Araştırma. Ed. Melike Sayıl ve Bilge Yağmurlu. İstanbul: Koç Üniversitesi, 2012. 271-294.
  • Çorapçı, Feyza, Nazan Aksan ve Bilge Yağmurlu. "Socialization of Turkish Children's Emotions: Do Different Emotions Elicit Different Responses?." Global Studies of Childhood 2.2 (2012): 106-116.
  • Denham, Susanne A. Emotional Development in Young Children. New York: Guilford Press, 1998. 3-31.
  • Denham, Susanne A., Daniel Zoller ve Elizabeth A. Couchoud. "Socialization of Preschoolers' Emotion Understanding." Developmental Psychology 30.6 (1994): 928-936.
  • Denham, Susanne A., Hideko H. Bassett ve Todd Wyatt. "The Socialization of Emotional Competence." Handbook of Socialization: Theory and Research (2007): 614-637.
  • Denham, Susanne A. ve Rosemary Burton. "A Social-Emotional İntervention for at Risk 4-Year-Olds." Journal of School Psychology 34.3 (1996): 225-245.
  • Dette-Hagenmeyer, Dorothea E., Andrea B. Erzinger ve Barbara Reichle. "The Changing Role of The Father in The Family." European Journal of Developmental Psychology 11:2 (2014): 129-135.
  • Dunn, Judy, Jane Brown ve Lynn Beardsall. "Family Talk About Feeling States and Children's Later Understanding of Others' Emotions." Developmental Psychology 27.3 (1991): 448-455.
  • Eisenberg, Nancy, Amanda Cumberland ve Tracy L. Spinrad. "Parental Socialization Of Emotion." Psychological Inquiry 9.4 (1998): 241-273.
  • Eisenberg, Nancy ve Richard A. Fabes. "Mothers' Reactions To Children's Negative Emotions: Relations To Children's Temperament And Anger Behavior." Merrill Palmer Quarterly 40.1 (1994): 138-156.
  • Engfer, Anette. "The Interrelatedness of Marriage and The Mother-Child Relationship." Relationships Within Families: Mutual Influences (1988): 104- 118.
  • Fincham, Frank D., John H. Grych ve Lori N. Osborne. "Does Marital Conflict Cause Child Maladjustment? Directions And Challenges For LongitudinalResearch." Journal of Family Psychology 8.2 (1994): 128-140.
  • Fivush, Robyn ve diğerleri. "Gender Differences in Parent–Child Emotion Narratives." Sex Roles 42.3-4 (2000): 233-253.
  • Fivush, Robyn ve Qi Wang. "Emotion Talk in Mother-Child Conversations of the Shared Past: The Effects of Culture, Gender, and Event Valence." Journal of Cognition and Development 6.4 (2005): 489-506.
  • Foster, Phillip A., Marla Reese‐Weber ve Jeffrey H. Kahn. "Fathers' Parenting Hassles and Coping: Associations with Emotional Expressiveness and Their Sons' Socioemotional Competence." Infant and Child Development 16.3 (2007): 277-293.
  • Fox, Nathan A. "Psychophysiological Correlates of Emotional Reactivity During the First Year of Life." Developmental Psychology 25.3 (1989): 364-372.
  • Fuchs, Dayna ve Mark H. Thelen. "Children's Expected Interpersonal Consequences of Communicating Their Affective State and Reported Likelihood of Expression." Child Development (1988): 1314-1322.
  • Galambos, Nancy L. ve Catherine L. Costigan. "Emotional and Personality Development in Adolescence." Handbook of Psychology (2003).
  • Garfield, Jay L., Candida C. Peterson ve Tricia Perry. "Social Cognition, Language Acquisition and The Development of The Theory Of Mind." Mind & Language 16.5 (2001): 494-541.
  • Garner, Pamela W. "Prediction Of Prosocial and Emotional Competence from Maternal Behavior in African American Preschoolers." Cultural Diversity and Ethnic Minority Psychology 12.2 (2006): 179-198.
  • Garner, Pamela W. ve diğerleri "Low‐Income Mothers' Conversations About Emotions and Their Children's Emotional Competence." Social Development 6.1 (1997): 37-52.
  • Garner, Pamela W., Julie C. Dunsmore ve Michael Southam‐Gerrow. "Mother–Child Conversations About Emotions: Linkages to Child Aggression and Prosocial Behavior." Social Development 17.2 (2008): 259-277.
  • Goldberg, Lewis R. "The Structure of Phenotypic Personality Traits." American Psychologist 48.1 (1993): 26-34.
  • Gottman, John M., Lynn Fainsilber Katz ve Carole Hooven. "Parental Meta-Emotion Philosophy and The Emotional Life of Families: Theoretical Models and Preliminary Data." Journal of Family Psychology 10.3 (1996): 243-268.
  • Güven, Esra. Çocuğun Davranış Sorunları ile Algıladığı Anne Baba Çatışması Arasındaki İlişkiler: Duygu Sosyalleştirmenin Aracı Rolü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi, 2013.
  • Güven, Esra ve Gülsen Erden. "A Review in The Context Of Emotion Socialization." Turkish Journal of Child and Adolescent Mental Health 20.2 (2013): 119-130.
  • Güven, Esra ve Gülsen Erden. "Duygu Sosyalleştirmenin Çocuklarda Gözlenen Davranış Sorunlarına Katkısı." Türk Psikoloji Dergisi 32.79 (2017): 18-32.
  • Halberstadt, Amy G., Susanne A. Denham ve Julie C. Dunsmore. "Affective Social Competence." Social Development 10.1 (2001): 79-119.
  • Hasçuhadar, Bilgesu. Okul Öncesi Dönemdeki Çocuklarda Ebeveynlik Davranışları, Duygu Sosyalleştirme, Hazzı Geciktirme, Sosyal Yeterlilik ve Yaratıcılık Arasındaki İlişkiler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi, 2015.
  • Hughes, Elizabeth K. ve Eleonora Gullone. "Parent Emotion Socialisation Practices and Their Associations with Personality and Emotion Regulation." Personality and Individual Differences 49.7 (2010): 694-699.
  • Hunter, Erin C. ve diğerleri "How Do I Feel About Feelings? Emotion Socialization in Families of Depressed and Healthy Adolescents." Journal of Youth and Adolescence 40.4 (2011): 428-441.
  • Işık, Uslu ve Ayşe Elif. Annelerin Çocukların Duygularına İlişkin İnançları ve Çocukların Duygu Düzenleme Becerileri ile Annelerin Çocuklarıyla Duygu İçerikli Konuşmaları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, 2016.
  • Jia, Rongfang ve Sarah J. Schoppe-Sullivan. "Relations Between Coparenting and Father Involvement in Families with Preschool-Age Children." Developmental Psychology 47.1 (2011): 106-118.
  • Jouriles, Ernest N. ve diğerleri "Marital Adjustment, Parental Disagreements About Child Rearing, and Behavior Problems in Boys: Increasing The Specificity of The Marital Assessment." Child Development 62.6 (1991): 1424-1433.
  • Karabulut, Nihan. Anne-Babaların Duygusal Sosyalleştirme Davranışları İle Okul Öncesi Çocukların Akran İlişkileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, 2016.
  • Kaya, Emine. Babaların Duygu Sosyalleştirme Uygulamaları ve Bu Uygulamaların Okul Öncesi Çocuklarının Sosyal ve Duygusal Gelişimlerindeki Rolü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi, 2016.
  • Kılıç, Şükran. “A Better Understanding of Parental Emotional Socialization Behaviors With An İllustrative Context.” Eğitimde Kuram ve Uygulama, 10.2 (2014): 511-521.
  • ---. 48-72 Aylık Çocukların Duyguları Anlama Becerisi ve Annelerin Duyguları Sosyalleştirme Davranışları Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi, 2012.
  • Korkmaz, Duygu. Longitudinal Relations of Maternal Socialization and Temperament with Internalizing and Externalizing Behavior Problems During Middlechildhood. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Özyeğin Üniversitesi, 2016.
  • Linehan, Marsha. Cognitive-Behavioral Treatment of Borderline Personality Disorder. Guilford Press, 1993.
  • Manlove, Elizabeth E. ve Lynne Vernon‐Feagans. "Caring For Infant Daughters and Sons in Dual‐Earner Households: Maternal Reports of Father Involvement in Weekday Time and Tasks." Infant and Child Development 11.4 (2002): 305- 320.
  • Margolin, Gayla, Elana B. Gordis ve Pamella H. Oliver. "Links Between Marital and Parent–Child Interactions: Moderating Role of Husband-to-Wife Aggression." Development and Psychopathology 16.3 (2004): 753-771.
  • Mayer, John D. ve Peter Salovey. Mayer-Salovery-Caruso Emotional Intelligence Test. Multi-Health Systems Incorporated, 2007.
  • McElwain, Nancy L., Amy G. Halberstadt ve Brenda L. Volling. "Mother and Father Reported Reactions to Children’s Negative Emotions: Relations to Young Children’s Emotional Understanding and Friendship Quality." Child Development 78.5 (2007): 1407-1425.
  • McWayne, Christine ve diğerleri. "Father Involvement During Early Childhood and its Association with Children's Early Learning: A Meta-Analysis." Early Education & Development 24.6 (2013): 898-922.
  • Meyer, Sara ve Diğerleri "Parent Emotion Representations and The Socialization of Emotion Regulation in The Family." International Journal of Behavioral Development 38.2 (2014): 164-173.
  • Morris, Amanda Sheffield ve diğerleri. "The Role of the Family Context in the Development of Emotion Regulation." Social Development 16.2 (2007): 361- 388.
  • Najman, Jake M. ve diğerleri. "Impact of Family Type and Family Quality on Child Behavior Problems: A Longitudinal Study." Journal of The American Academy of Child & Adolescent Psychiatry 36.10 (1997): 1357-1365.
  • Ng, Weiting ve Ed Diener. "Personality Differences in Emotions: Does Emotion Regulation Play A Role?." Journal of Individual Differences 30.2 (2009): 100- 106.
  • Özkan, Hurşide Kübra. Annelerin Duygu Sosyalleştirme Davranışları ile Çocukların Benlik Algısı ve Sosyal Problem Çözme Becerilerinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi, 2015.
  • Öztürk, Ahu. Okul Öncesi Dönemde Sosyal Yeterlik ve Ebeveyn Çocuk Sistemi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi, 2011.
  • Ramsden, Sally R. ve Julie A. Hubbard. "Family Expressiveness and Parental Emotion Coaching: Their Role in Children's Emotion Regulation and Aggression." Journal of Abnormal Child Psychology 30.6 (2002): 657-667.
  • Rogers, Megan L. ve diğerleri."Maternal Emotion Socialization Differentially Predicts Third Grade Children’s Emotion Regulation and Lability." Emotion 16.2 (2016): 280-291.
  • Root, Amy Kennedy ve Cynthia Stifter. "Temperament And Maternal Emotion Socialization Beliefs as Predictors of Early Childhood Social Behavior in the Laboratory and Classroom." Parenting: Science And Practice 10.4 (2010): 241- 257.
  • Rose‐Krasnor, Linda. "The Nature of Social Competence: A Theoretical Review." Social Development 6.1 (1997): 111-135.
  • Rubin, Kenneth H., William M. Bukowski ve Jeffrey G. Parker. "Peer Interactions, Relationships, and Groups." Handbook of Child Psychology. Ed. W Damon ve Nancy Eisenberg. New York: Wiley, 1998. 619-700.
  • Saarni, Carolyn., Donna L. Mumme, ve Joseph J. Campos, "Emotional Development: Action, Communication, and Understanding." Handbook of Child Psychology. Ed. W Damon ve Nancy Eisenberg. New York: Wiley, 1998. 237- 309.
  • Seçer, Zarife ve Nihan Karabulut. "Anne-Babaların Duygusal Sosyalleştirme Davranışları ile Okul Öncesi Çocukların Sosyal Becerilerinin Analizi." Eğitim ve Bilim 41.185 (2016): 147-165.
  • Semrud-Clikerman, Margaret. "Social Competence in Children." Social Competence in Children. Boston: Springer, 2007. 1-9.
  • Shewark, Elizabeth A. ve Alysia Y. Blandon. "Mothers' and Fathers' Emotion Socialization and Children's Emotion Regulation: A Within‐Family Model." Social Development 24.2 (2015): 266-284.
  • Shields, Ann ve diğerleri. "Emotional Competence and Early School Adjustment: A Study of Preschoolers At Risk." Early Education and Development 12.1 (2001): 73-96.
  • Shipman, Kimberly L. ve diğerleri "Maternal Emotion Socialization in Maltreating and Non Maltreating Families: Implications For Children's Emotion Regulation." Social Development 16.2 (2007): 268-285.
  • Sokolski, Dawn M. ve Susan S. Hendrick. "Fostering Marital Satisfaction." Family Therapy 26.1 (1999): 39-49.
  • Sroufe, L. Alan. Emotional Development: The Organization of Emotional Life in the Early Years. Cambridge University Press, 1997.
  • Tao, Annie ve diğerleri. "Chinese American Immigrant Mothers’ Discussion of Emotion with Children: Relations to Cultural Orientations." Journal of Cross Cultural Psychology 44.3 (2013): 478-501.
  • Tekin, Neslihan. Annelere Uygulanan Çocukların Duygusal Gelişimini Desteklemeye Yönelik Eğitim Programının Annelerin Duygularını Yönetmelerine ve Çocukların Olumsuz Duyguları ile Baş Etmelerine Etkisinin İncelenmesi Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi, 2016.
  • Thomas, Alexander ve Stella Chess. "An Approach to The Study of Sources of Individual Differences in Child Behavior." Journal of Clinical and Experimental Psychopathology 18.4 (1956): 347-357.
  • Thompson, Ross A. "Emotion Regulation: A Theme in Search of Definition." Monographs of The Society For Research in Child Development 59.2‐3 (1994): 25-52.
  • Uzbilir Has, Gizem. The Relationship Between Mothers And Fathers Beliefs About Children’s Emotions And Emotion Socialization Practices. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi, 2016.
  • Walden, Tedra A. ve Maureen C. Smith. "Emotion Regulation." Motivation and Emotion (1997): 7-25.
  • Warren, Heather K. ve Cynthia A. Stifter. "Maternal Emotion‐Related Socialization And Preschoolers' Developing Emotion Self‐Awareness." Social Development 17.2 (2008): 239-258.
  • Wong, Maria S., Nancy L. Mcelwain ve Amy G. Halberstadt. "Parent, Family, and Child Characteristics: Associations With Mother-And Father-Reported Emotion Socialization Practices." Journal of Family Psychology 23.4 (2009): 452-463.
  • Yağmurlu, Bilge ve Özge Altan. "Maternal Socialization aAnd Child Temperament as Predictors of Emotion Regulation in Turkish Preschoolers." Infant and Child Development 19.3 (2010): 275-296.
  • Zeman, Janice ve diğerleri. "Emotion Regulation in Children and Adolescents." Journal of Developmental & Behavioral Pediatrics 27.2 (2006): 155-168.
  • Zeman, Janice ve Judy Garber. "Display Rules for Anger, Sadness, and Pain: It Depends on Who is Watching." Child Development 67.3 (1996): 957-973.