YARI KAMUSAL MALLAR VE ASİMETRİK BİLGİ ARASINDAKİ İLİŞKİ BAĞLAMINDA SAĞLIK HİZMETLERİ

Yarı kamusal mallar ve asimetrik bilgi sorunu, kamu maliyesinin iki temel piyasa başarısızlığı olarak kabul edilmektedir. Tüketiminde rekabetin olmasına karşın faydasından dışlamanın mümkün olmadığı yarı kamusal mal ve hizmetlerin en bilinen örnekleri eğitim ve sağlıktır. Yarı kamusal mal ve hizmetlerin tüketiminin bireylere özel fayda sağlamasından kaynaklı fiyatlandırılabilir olması nedeniyle, bu mal ve hizmetler devlet üretiminin yanında piyasa üretimine de konu olmaktadır. Bir diğer piyasa başarısızlığı ise asimetrik bilgi sorunudur. Asimetrik bilgi, işlem sırasında bir tarafın diğer tarafa göre daha çok bilgiye sahip olması durumudur. Sağlık hizmetleri, yarı kamusal mal olma özelliği nedeniyle kamusal üretimin yanında piyasa üretimine de konu olmaktadır. Ancak aynı zamanda sağlık hizmetlerinde asimetrik bilgi sorunu da bulunmaktadır. Sağlık hizmetini talep edenler ile arz edenler arasında simetrik bilgi olmaması, sunulan hizmetin gerçek piyasa fiyatının oluşması önünde bir engel teşkil edebilmektedir. Bu çalışmada, yarı kamusal mallar ile asimetrik bilgi arasındaki ilişki sağlık sektörü örneği üzerinden açıklanmaktadır. İki ayrı piyasa başarısızlığını ifade eden yarı kamusal mallar ve asimetrik bilgi konusu kavramsal ve kuramsal çerçevede açıklanmaktadır. Yarı kamusal mal ve hizmetlerin bir örneğini oluşturan sağlık ekonomisi hakkında bilgi verilmekte ve sağlık ekonomisinde yoğun bir şekilde yaşanan asimetrik bilgi sorunu açıklanmaktadır. Davranışsal iktisat perspektifinden değerlendirmelerin yapıldığı çalışmada, sağlık hizmetlerinin kamusal üretiminin önemi vurgulanmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Yarı Kamusal Mallar, Asimetrik Bilgi, Sağlık Ekonomisi

HEALTH SERVICES IN THE CONTEXT OF THE RELATIONSHIP BETWEEN SEMI-PUBLIC GOODS AND ASYMMETRIC INFORMATION

Semi-public goods and the problem of asymmetric information are considered as the two main market failures in public finance. Education and health are the best-known examples of semi-public goods and services that cannot be excluded from their benefits, although there is competition in their consumption. Due to the fact that the consumption of semi-public goods and services provides private benefit to individuals and can be priced, these goods and services are also produced by market as well as state. Another market failure is the asymmetric information problem. Asymmetric information is when one party has more information than the other during the transaction. Health services are exposed to market production besides public production due to their property of semi-public good. However, there is also an asymmetric information problem in health services. The lack of symmetrical information between those demanding and supplying health services may prevent the real market price of the service provided. In this study, the relationship between semi-public goods and asymmetric information is explained through the health sector example. Semi-public goods and asymmetric knowledge, expressing two market failures, are explained in a conceptual and theoretical framework. Health economics, which is an example of semi-public goods and services, and the asymmetric information problem, which is intensely experienced in the health economics, are explained. The study, in which evaluations are made from the behavioural economics perspective, aims to emphasize the importance of public production of health services.

Keywords:

Semi-Public Goods, Asymmetric Information, Health Economics,

PDF

___

Akalın, G. ve Dilek, S. (2007). “Belirsizlik Altında Firma Kararlarının İncelenmesi”, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(2), ss. 45-61.
Akerlof, G. A. (1970). “The Market for “Lemons”: Quality Uncertainty and the Market Mechanism”, The Quarterly Journal of Economics, 84(3), pp. 488-500.
Aldea, A. and Marin, D. (2007). “Asymmetric Information - Adverse Selection Problem”, Economics and Applied Informatics, 1, pp. 21-28.
Alp, S. (2010). “Avusturya Okulu Bilgi Teorileri ve E-ticaret Çerçevesinde Akerlof’un Limon Piyasa Modelinin Değerlendirilmesi”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 5(1), ss. 175-190.
Annemans, L. (2008). Ekonomist Olmayanlar İçin Sağlık Ekonomisi, Belçika: Acedemia Press.
Ateş, M. (2013). Sağlık Sistemleri, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
Auronen, L. (2003). “Asymmetric Information: Theory and Applications”, Seminar in Strategy and International Business, Tu-91.167, pp. 1-35.
Azevedo, E. M. and Gottlieb, D. (2017). “Perfect Competition in Markets with Adverse Selection”, Econometrica, 85(1), pp. 67-105.
Başol, E. (2015). “Gelişmekte Olan Ülkelerde Strateji: Sağlık Sisteminde Sevk Zinciri”, Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 4(8), ss. 128-140.
Baştürk, E. (2010). “Avusturya Politik-İktisadını Anlamak”, Liberal Düşünce, 15(59–60), ss. 263–272.
Bulutoğlu, K. (2003). Kamu Ekonomisine Giriş Demokraside Devletin Ekonomik Bir Kuramı, İstanbul: YKY.
Chiappori, P. A., Gandhi, A., Salanié, B. and Salanié, F. (2009). “Identifying Preferences Under Risk from Discrete Choices”, American Economic Review, 99(2), pp. 356-362.
Cookson, R., Goddard, M. and Gravelle, H. (2005). “Regulating Health Care Markets”, C. P. Smith, M. Sculpherand and L. Ginnelly (Eds). In Health Policy and Economics: Opportunities and Challenges (pp. 121-147). New York: Open University Press.
Çoban, O. (2005). “Bilgi Asimetrisi Kaynaklı Piyasa Başarısızlığının Giderilmesinde Kamunun Rolü”, Amme İdaresi Dergisi, 38(2), ss. 135-151.
Duncan, P. (2009). Values, Ethics and Health Care, Londra: Sage Publications.
Fidan, H. (2013). “İktisadi Açıdan Bilgi Kavramı ve Bilgi Kavramına Yaklaşımlar Üzerine Bir İnceleme”, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 4(9), ss. 94-104.
Frank, G. R. (2004). “Behavioral Economics and Health Economics”, National Bureau of Economic Research, (Nber) Working Paper No. 10881, pp. 1-39.
Huffman, W. E. (2009). “Does Information Change Behavior?”, Working Paper - Department of Economics, Iowa State University, (No. 1043-2016-85347), pp. 1-9.
Hyman, D. N. (2010). Public Finance: A Contemporary Application of Theory to Policy, Kanada: Nelson Education.
Izquierdo, S. S. and Izquierdo, L. R. (2007). “The Impact of Quality Uncertainty without Asymmetric Information on Market Efficiency”, Journal of Business Research, 60(8), pp. 858-867.
Kaul, I. and Mendoza, R. U. (2003). “Advancing the Concept of Public Goods”, I. Kaul, P. Conceição, K. Le Goulvenand and R. U. Mendoza (Eds.), In Providing Global Public Goods: Managing Globalization (pp. 78-111), New York, Oxford: Oxford University Press.
Makki, S. S. and Somwaru, A. (2001). Asymmetric Information in the Market for Yield and Revenue Insurance Products, Washington: Economic Research Service.
Matiş, C. and Matiş, E. (2013). “Asymmetric Information in Insurance Field: Some General Considerations”, Annales Universitatis Apulensis - Series Oeconomica, 15(1), pp. 194-204.
McPake, B., Kumaranayake, L. and Normand, C. (2002). Health Economics: An International Perspective, London: Routledge.
Mooney, G. H. (2003). Economics, Medicine and Health Care, İngiltere: Pearson Education.
Musgrave R. A. (1958). Kamu Maliyesi Teorisi Kamu Ekonomisi Alanında Bir İnceleme, (Çev. O. Şener ve Y. Mehtibay), Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
Mutlu, A. ve Işık, A. (2005). Sağlık Ekonomisine Giriş, Bursa: Ekin Yayınları.
Myles, G. D. (1995). Public Economics, Cambridge: Cambridge University Press.
Nadaroğlu, H. (2000). Kamu Maliyesi Teorisi, İstanbul: Beta.
Nolan, A. (2017). “Health: Funding Access and Efficiency”, The Economy of Ireland: Policy-Making in a Global Context, 6(1), pp. 356.
Orchard, L. and Stretton, H. (2016). Public Goods, Public Enterprise, Public Choice: Theoretical Foundations of The Contemporary Attack on Government, New York: Springer.
Öztürk, F. (2004). “Hayek'in Düşüncesinde Rekabet”, Ekonomik Yaklaşım, 15(51), ss. 93-108.
Pehlivan, O. (2012). Kamu Maliyesi, Trabzon: Murathan Yayınevi.
Posner, R. A. (1998). “Rational Choice, Behavioral Economics, and the Law”, Stanford Law Reviev, 50(5), pp. 1551-1575.
Pospíšil, R. (2016). “The Macroeconomic Analysis of Public Goods and Their Influence in the Region of Czech Republic”, Audit Financiar, 14(136), pp. 444-454.
Samuelson, A. P. (1954). “The Pure Theory of Public Expenditure”, The Review of Economics and Statistics, 36(4), pp. 387-389.
Sargutan, A. E. (2005). “Sağlık Sektöründe Hizmet Talebi”, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 8(3), ss. 430-457.
Schmid, A. A. (2005). “Economic Analysis and Efficiency in Public Expenditure”, J. G. Backhaus and R. E. Wagner (Eds.), In Handbook of Public Finance (pp. 407-439), Boston: Springer.
Schmid, A., Cacace, M., Gotze, R. and Rothgang, H. (2010). “Explaining Health Care System Change: Problem Pressure and the Emergence of “Hybrid” Health Care Systems”, Journal of Health Politics, Policy and Law, 35(4), pp. 455-486.
Şenatalar, B. (2003). “Sağlık Ekonomisine Genel Bir Bakış”, Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 25(4), ss. 25-30.
Şener, O. (2007). Teori ve Uygulamada Kamu Ekonomisi, İstanbul: Beta.
Şimşek, S. ve Karakaş, A. (2007). “Asimetrik Bilgi - İktidar ve Kurumsal Düzenleme Üzerine”, Tühis İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 20(4-5), ss. 21-27.
Tepecik, F. ve Yazıcı, A. (2012). “Sağlık Sektöründeki Etik Problemlerinin Nedenleri”, In Proceedings of International Conference of Eurasian Economies 2012, ss. 382-388.
Uz, H. (1998). “Sağlık Ekonomisi”, O. Hayran ve H. Sur (Eds.), Sağlık Hizmetleri El Kitabı içinde (ss. 63-90), İstanbul: Yüce Yayım.
Yaylalı, M., Kaynak, S. ve Karaca, Z. (2012). “Sağlık Hizmetleri Talebi: Erzurum İlinde Bir Araştırma”, Ege Akademik Bakış, 12(4), ss. 563-573.