VERGİ AHLAKINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER: VAN YÜZÜNCÜ YIL ÜNİVERSİTESİ LİSANS ÖĞRENCİLERİ ÖRNEĞİ

Verginin yasal zorunluluk yoluyla ve karşılıksız olarak alınması çoğunlukla mükellefler tarafından hoş karşılanmamakta ve bu durum mükelleflerin vergiden kaçınma ile vergi kaçırma gibi istenmeyen tutum ve davranışlar sergilemesine neden olabilmektedir. Bu anlamda vergi ödeme konusunda içsel bir motivasyon olarak görülen vergi ahlakı, mükelleflerin üzerine düşen yükümlülüklerini yerine getirmede önemli bir rol oynamaktadır. Bu çalışmanın amacı, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nde öğrenim gören öğrencilerin vergi ahlak düzeyini etkileyen faktörlerin neler olduğunu tespit etmektir. Tesadüfi örneklem yöntemi kullanılarak ulaşılan 284 öğrenciye online anket uygulaması yapılmış ve elde edilen veriler SPSS 22 paket programı aracılığıyla analiz edilmiştir. Çalışmada güvenilirlik analizi, bağımsız örneklem t-testi, tek yönlü ANOVA testi ve korelasyon analizinden yararlanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre, ankete en çok katılımı sağlayanların kadın katılımcılar olduğu gözlemlenmiş ve t-testi sonuçlarına göre cinsiyet değişkeni ile vergi ahlakını etkileyen ekonomik ve sosyo-kültürel faktörler arasında anlamlı bir farklılık olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca vergi ahlakını etkileyen ekonomik, ahlaki ve psikolojik, sosyo-kültürel demografik, siyasi ve vergi yönetimi boyutları arasındaki ilişkiye bakıldığında ise boyutlar arasında pozitif yönlü bir ilişki olduğu gözlemlenmiştir. Bu çalışma, Van ili ve Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi özelinde bireylerin vergi ahlakını etkileyen faktörleri araştıran ilk çalışma olması sebebiyle önem taşımaktadır. Araştırma bulguları doğrultusunda bireylere ve araştırmacılara faydalı olacağı düşünülen birtakım önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Vergi, Vergi Ahlakı, Vergi Ahlakını Etkileyen Faktörler, Anket

THE FACTORS EFFECTING TAX MORAL: EXAMPLE OF UNDERGRADUATE STUDENT OF YÜZÜNCÜ YIL UNIVERSITY

Tax is an important source of finance for states today as it was in the past. Compulsory and unrequited taxation is often not welcomed by taxpayers and this situation may cause taxpayers to exhibit undesirable attitudes and behaviors such as tax avoidance and tax evasion. In this sense, tax ethics, which is seen as an intrinsic motivation for paying taxes, plays an important role in fulfilling the obligations of taxpayers. The purpose of this study is to determine the factors effecting tax ethics. The study also examines whether the level of tax morality differs in terms of some demographic characteristics. The study population consists of students of the Faculty of Economics and Administrative Sciences studying at Van Yuzuncu Yıl University in the 2020-2021 academic year. The sample of the study, on the other hand, consists of 284 students. Reliability analysis, independent sample t-test, one-way ANOVA test and Correlation analysis were used in the study. According to the results of the research, it was observed that the most participants in the survey were women and according to the results of the T-test, a significant distinction was found between the gender variant and the economic and socio-cultural factors effecting tax ethics. In addition, when we look at the relationship between economic, moral psychological, socio-cultural demographic and political and tax management dimensions that effect tax ethics, it has been observed that there is a positive relationship between the dimensions

Keywords:

Tax, Tax Morale, Factor Effecting the Tax Morale, Survey,

PDF

___

Aktaş Güzel, S. (2020). Muhasebecilerin Vergi Ahlakının ve Vergi Uyumunun Belirleyicileri Üzerine Bir Uygulama (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Kocaeli:Gebze Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Alm, J. & Torgler, B (2005). Estimating the determinants of tax morale. National tax association papers and proceedings, Minneapolis, 269-274.
Alm, J. & Torgler, B. (2006). Culture differencs and tax morale in the states and Europe. Journal of economics psychology, 27(2), 224-246.
Demir, İ. C. (2008). Vergi Ahlâkı ve Belirleyenleri: Ege Bölgesi Örneği (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Gökbunar, A. R., Selim, S. & Yanıkkaya, H. (2007). Türkiye’de vergi ahlakını belirleyen faktörler üzerine bir araştırma. Ekonomik yaklaşım dergisi, 63(18), 69-94.
Gürbüz, S. & Şahin, F. (2018). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri Felsefe Yöntem-Analiz. Seçkin Yayıncılık.
İzgi Şahbaz, K. & Saruç, N. T. (2012). Vergi ahlakını etkileyen faktörler: Sakarya Üniversitesi örneği. Sakarya iktisat dergisi, 1(4), 57-81.
Karaaslan, A. & Sandalcı, A. (2015). Vergi ahlakını belirleyen faktörlerin analizine yönelik bir uygulama. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 607(52), 37-53.
Karlılar, S. & Kıral, G. (2018). Vergiye öğrenci bakış açısı: Çukurova Üniversitesi örneği. Çukurova Üniversitesi İİBF dergisi, 22(1), 45–66.
Kaynar Bilgin, H. (2011). Türkiye’de vergi ahlakının belirleyicileri. ODTÜ gelişme dergisi, 38, 167-190.
Kurtuluş, K. (2008). Pazarlama Araştırmaları. Filiz Kitapevi.
Organ, İ. & Yeğen, B. (2013). Vergi bilinci ve vergi ahlakı oluşumunda muhasebe meslek mensuplarının rolü: Adana örneği. Atatürk üniversitesi iktisadi ve idari bilimler fakültesi dergisi, 27(4), 241-271.
Sandalcı, U. (2015). Vergi Ahlakını Belirleyen Faktörlerin Analizine Yönelik Bir Uygulama (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Tak, A. G. (2020). Davranışsal İktisat Perspektifinden Türkiye’de Vergi Ahlakının Değerlendirilmesi. (YayumlanmamışYüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Torgler, B. (2005). Tax morale and direct democracy. European journal of political economy, 21(2), 525-531.
Torgler, B. (2007). Tax compliance and tax morale: A theoretical andeEmpirical analysis. Edward Elgar Publishing.
Torgler, B. (2011). Tax morale and compliance review of evidence and case studies for Europe. Policy research working paper, 5922, 1-82.
Torgler, B. & Murphy, K. (2004). Tax morale in Australia: What shapes it and has it changed over time?. Journal of australian taxation, 7(2), 298-335.
Torgler, B. & Schneider F. (2006). What shapes attitudes toward Ppying taxes? Evidence from multicultural European countries. Berkeley Program in Law & Economics, Working paper series, 190.
Yurdakul, A. (2013). Vergi Ahlakı ve Vergi Ahlakını Belirleyen Faktörlerin Analizi: Bursa İli Örneği (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.