MAHŞUK TAYLAN, SÜREYYA YILMAZ, Halide KAYA, MELİKE DEMİR, Hatice ŞEN SELİMOĞLU, CENGİZHAN SEZGİ, Özlem ABAKAY, Abdullah TANRIKULU ÇETİN, Abdurrahman ABAKAY

Diyarbakır ilinin 2005-2010 yılları arasındaki tüberküloz kontrol durumu

Giriş: Tüberküloz (TB) kontrol programları, uluslararası ve ulusal düzeyde kabul gören standardize edilmiş tanı, tedavi ve korunma uygulamalarını içerir. Bir bölgenin TB verilerinin ülke verileriyle kıyaslanarak analizi, o bölgenin TB kontrol programlarına uyum düzeyini belirleyecek ve ileriye dönük doğru stratejileri belirlemeye yarayacaktır. Bu çalışmada Diyarbakır ilinin beş yıllık TB verileri ülke verileriyle kıyaslanarak irdelenmiştir. Yöntemler: Sağlık bakanlığı Verem Savaş Daire Başkanlığının yıllık TB raporları esas alınarak 20062010 yıllarına ait Diyarbakır ili TB verileri ve Ülke verileri iki grup olarak kaydedildi. TB olgularına ait, demografik, tanısal ve tedavi sonuçlarını içeren veriler, iki grup arasında karşılaştırmalı olarak analiz edildi. Bulgular: Diyarbakır TB verilerinden beş yıllık ortalama olgu hızı (22,8/100.000) ve akciğer TB için yayma yapılma oranı (%80,1) ülke ortalama olgu hızı (25,6/100.000) ve yayma yapılma oranının (%88,3) altında bulundu. Aynı olgularda kültür yapılma oranı (40,1), kültür pozitifliği (%45,5) ve kür oranı (%43,9), ülke ortalaması olan kültür yapılma oranı (%62,6), kültür pozitifliği oranı(%80,4) ve kür oranından (%58,5) daha düşük bulundu. Tedavi başarısı (86,5), tedavi terk (%5,7) ve ölüm oranı (%2,7) ile ülke verilerine benzer görüldü. Sonuç: Diyarbakır ilinde TBun tanısal bakteriyolojik inceleme ve kür oranında ülke ortalamasının altında elde edilen sonuçlar, TB kontrolünü zorlaştıran sebepler olduğunu düşündürmektedir. Muhtemel sorunların aydınlatılmasında, sosyodemografik etmenlerin, sağlık hizmetlerinin ve donanım alt yapısının değerlendirildiği daha kapsamlı çalışmalara ihtiyaç olduğu düşünülmektedir.

Tuberculosis control status of Diyarbakir p rovince between the years 2005-2010

Objective: Tuberculosis (TB) control programs contain international and national level acceptable standardized diagnosis, treatment and prevention practices. Analysis of TB data in a region by aspect of national data can determines the level of compliance with TB control programs in there and will help to determine the right forward strategy. In this study, five years of Diyarbakir TB of data were examined in comparison with the data of the our country. Methods: Diyarbakir and Turkey TB data recorded in two groups according Department of the Ministry of Healths annual reports for the years 2006-2010. Demographic, diagnostic, and treatment TB data of each group determined and compared with each other by statistical analyze Results: Five-year average TB case rate of Diyarbakir data were (22.8/100.000) and the rate of pulmonary TB smear is tested (80.1%) were lower than national average rate (25.6 /100.000), and the national rate of pulmonary TB smear is tested (88.3%) . Both TB culture study rate (40.1%) and culture positivity (45.5%) were found lower the cultures which made the national average (62.6%) and culture positivity rate (80.4%). TB Cure rate (43.9%) was slightly lower the country of cure rate (58.5%). Treatment success (86.5), leaving treatment (5.7%) and mortality (2.7%) was found similar to the data of the national data. Conclusion: Low rate of bacteriological examination results and low cure rate of TB in Diyarbakır, thought to be the reasons making it difficult to control TB in there. Comprehensive studies to determine potential problems like sociodemographic factors, health services, infrastructure and equipment considered.

PDF

___

1. Zellweger JP. Current issues in the management of tuberculosis in Europe. Panminerva Med, 2013; 55:145-55.
2. Demircan E. Şanlıurfa-Diyarbakır in Statistics, Diyarbakır valiliği, Karacadağ Kalkınma Ajansı İstatistik Raporu, 2013; 9-13
3. Gümüşlü F. Türkiyede verem savaşı, 2007 raporu. Verem Savaşı Dairesi Başkanlığı. Ankara, 2007. http://tuberkuloz. thsk.saglik.gov.tr/Dosya/Dokumanlar/raporlar/turkiyede_ verem_savasi_2007_raporu.pdf
4. Gümüşlü F. Turkiyede verem savaşı 2008 raporu. TC Sağlık Bakanlığı Verem Savaşı Daire Başkanlığı, Ankara, 2008. http://tuberkuloz.thsk.saglik.gov.tr/Dosya/Dokumanlar/raporlar/turkiyede_verem_savasi_2008_raporu.pdf
5. Bozkurt H. Türkiyede Verem Savaşı 2009 Raporu. TC Sağlık Bakanlığı Verem Savaşı Daire Başkanlığı Ankara 2009. http://tuberkuloz.thsk.saglik.gov.tr/Dosya/Dokumanlar/raporlar/turkiyede_verem_savasi_2009_raporu.pdf
6. Türkkanı M.k., Turkiyede verem savaşı 2010 raporu. TC Sağlık Bakanlığı Verem Savaşı Daire Başkanlığı, Ankara, 2010. http://www.ehsm.gov.tr/Sub/verem_savas_dispanse- ri/files/dokumanlar/turkiyede_verem_savasi_2010_raporu. pdf
7. Bozkurt H.,ve ark, Türkiyede Verem Savaşı 2011 Raporu. TC Sağlık Bakanlığı Verem Savaşı Daire Başkanlığı, Ankara, 2011. http://tuberkuloz.thsk.saglik.gov.tr/Dosya/Dokumanlar/raporlar/turkiyede_verem_savasi_2011_raporu.pdf
8. Musaonbaşıoğlu, S. Türkiyede verem savaşı 2012 raporu. TC Sağlık Bakanlığı Verem Savaşı Daire Başkanlığı, Ankara, 2012. http://tuberkuloz.thsk.saglik.gov.tr/29-medya/dokumanlar/850-t%C3%BCrkiye-de-verem-sava%C5%9F%- C4%B1-2012-raporu.html
9. Taylan M.Tüberkülozda İlaç Direncinin Yıllara Göre Değişimi. Türk Toraks Derneği 16. Yıllık Kongresi, 2013.
10. DSÖ Küresel tüberküloz raporu (World Health Organization Global tuberculosis report); 2013.
11. Albayrak N. Ulusal Tüberküloz Tanı Rehberi. T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Başkanlığı Mikro- biyoloji Referans Laboratuvarları Daire Başkanlığı, 2014.
12. San Pedro A, Oliveira RM. Tuberculosis and socioeconomic indicators: systematic review of the literature. Rev Panam Salud Publica 2013; 33:294-301.
13. Murray M, Oxlade O, Lin HH. Modeling social, environmental and biological determinants of tuberculosis. Int J Tuberc Lung Dis 2011;15 (Suppl 2): S64-S70.
14. Doğan BB, Çelik MY. Diyarbakırdaki Kentsel Yoksulluğun Ana Bileşen Analizi Dâhilinde Değerlendirilmesi. SDÜ İktisadi ve İdari bilimler Fakültesi Dergisi 2012;17(3):129- 162.
15. Özkara Ş. Bölge verileriyle Türkiyede tüberküloz. Toraks Dergisi 2002;3:178-187.
16. Tanrikulu A.Ç. Diyarbakır ilinde tüberküloz insidansını etkileyen faktörler. Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2007;55:18-23.
17. Li Y. Factors associated with patient, and diagnostic delays in Chinese TB patients: a systematic review and meta-analysis. BMC Med 2013;11: 156.
18. Özkara Ş, Aktaş Z, Özkan S, Ecevit H. Sağlık Bakanlığı, Verem Savaş Dairesi Başkanliği, Türkiyede Tüberkülozun Kontrolü İçin Başvuru Kitabı, Ankara 2003; 17-18.
19. Orman A. Afyon Verem Savaş Dispanserinde 1990-2000 yılları arasında izlenen 627 tüberküloz olgusunun değerlendirilmesi. Solunum Hastalıkları 2002;13:271-276.
20. Elbek O. Gaziantep 2 Nolu Verem Savaş Dispanserinin 2004 yılı izlem sonuçları. Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2006;54:341-348.