Okul Öncesi Dönemdeki Korunmaya Muhtaç Çocukların Ahlaki Değer Yapılarının Çocuklara İlişkin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi: Ankara Örneklemi

Araştırma okul öncesi eğitim kurumuna devam eden korunmaya muhtaç olan 61- 72 aylık çocukların ahlaki değer yapılarının kurum ile ilgili bazı değişkenlere göre incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Bu değişkenler kurumda kalma süresi, aile yanına izinli gitme durumu, yakınları tarafından ziyaret edilme durumu, kardeşleriyle birlikte/ayrı olma durumu ve korunma altına alınma nedeni olarak ele alınmıştır. Araştırmada “Genel Bilgi Formu (Korunmaya muhtaç olan çocuklarla ilgili)” ve “Ahlaki Değer Yapısını Belirleme Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini 2015- 2016 eğitim-öğretim yılında Ankara ilinde çocuk evlerinde kalan 61–72 aylık korunmaya muhtaç çocuklar oluşturmaktadır. Araştırmanın çalışma grubuna Ankara ilinde çocuk evlerinde kalan 61- 72 aylık korunmaya muhtaç olan bütün çocuklar dahil edilmiştir (N=48). Verilerin analizinde; cinsiyetlerine, aileleri yanına izinli gitme durumlarına, aileleri tarafından ziyaret edilme durumlarına ve kardeşleriyle ayrı/birlikte olma durumlarına göre karşılaştırılmasında Mann Whitney U testi; kardeş sayılarına, kurumda kalma nedenine ve kurumda kalma süresine göre karşılaştırılmasında Kruskal Wallis testi kullanılmıştır. Araştırma sonucuna göre, korunmaya muhtaç çocukların ahlaki değer yapısı belirleme ölçeğinden aldıkları puanlar arasında; aile yanına izinli gitme durumu ve korunma altına alınma nedeni değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık olmadığı saptanmıştır (p>0,05). Kurumda kalma süresi, kardeşleriyle birlikte/ ayrı olma durumu ve yakınları tarafından ziyaret edilme durumu değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık olduğu sonucuna ulaşılmıştır (p<0,05).

Anahtar Kelimeler:

Okul öncesi eğitim, Çocuk, Ahlaki değer, Korunmaya muhtaç çocuk, Çocuk evleri

Investigation of Moral Value Structures of 61-72 Months old Indigent Children According to Some Variables: The Case of Ankara

The study was conducted to investigate the moral value structures of 61- 72 months old indigent children continuing their education in preschool institutions, according to some variables related to the institution. These variables are considered as; the duration of stay in the institution, permission to visit the family, visitation by their relatives, being with or being separated with their siblings, and protective factors all are taken into consideration. In the research, “General Information Form (about children in need of protection)” and “Moral Value Structure Determination Scale” were used. The universe of the study consists of 61-72 months old children in need of protection in the Children's Homes in Ankara in the 2015-2016 academic year. The study group of the research included all 61-72 months children in need of protection living in Children's Homes in Ankara (N = 48). In the analysis of the data; gender, being allowed to visit their families, being visited by their relatives, being with their siblings / being separated with their siblings variables will be compared via Mann Whitney U test. Kruskal Wallis test was used to compare the number of siblings, reason of stay and duration of stay in the institution. According to the results of the study, the scores the children obtained from Moral Value Structure Determination indicate that there was no significant difference between the variables of being allowed to visit their families and the reason for being under protection. (p> 0.05). It was concluded that there was a significant difference in terms of the variables of duration of stay in the institution, being with or being separated from siblings and visitation by relatives (p <0.05).

Keywords:

Preschool education, Children, Moral value, Children in need of protection, Child safe homes,

PDF

___

Akbulut Ş. A. (2006). Korunmaya muhtaç çocuk kavramına yeni yaklaşım (topsullaşma sürecinde uygulanan sistemlerin analizi: İzmir örneği) (Doktora tezi). Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Amato, P. R. & Keith, B. (1991). Parental divorce and adult well-being: A meta-analysis. Journal of Marriage and the Family, 1(53), 43-58.
Arabacı, B. & Akgül, T. (2013). Elazığ ilinde uygulanan etkinlik temelli değer öğretimi uygulamalarının değer öğretimi uygulamalarının değerlendirilmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 11(25), 7-31.
Aydın, M. Z. (2006) Ailede çocuğun ahlak eğitimi. Ankara: Nobel.
Aydın, M.Z. & Gürler, Ş. (2014). Okulda değerler eğitimi. Ankara: Nobel.
Balat, U.G. (2012). Okul öncesinde değerler eğitimi ve etkinlik örnekleri. Ankara: Pegem.
Beil, B. (1996). Gutes Kind, Böses Kind. (C. Yorulmaz, Çev.) Ankara: Özkan.
Berens, A. E. & Nelson, C. A. (2015). The science of early adversity: is there a role for large institutions in the care of vulnerable children? The Lancet, 386(9991), 388-398.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2010). Scientific research methods. Ankara: Pegem.
Cebe, F. (2005). Sosyal hizmetler ve çocuk esirgeme kurumu yetiştirme yurtlarında barınan çocukların benlik saygısı, depresyon, kaygı skorlarının ailesi yanında kalan çocuklarla karşılaştırılması (Yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü, İstanbul.
Çağdaş, A. & Şahin, Z. (2002). Çocuk ve ergende sosyal ve ahlak gelişimi. Ankara: Nobel.
Çalışkur, A. (2010). Psikolojide değerler ve gençlik. İstanbul: Papatya.
Dirican, R. (2013). 3-6 yaş grubu çocuklarına yönelik yayımlanan resimli hikaye kitaplarının bazı temel değerler açısından incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi, Ankara.
Erkan, G. (1995). Korunmaya muhtaç çocuklar: çocuk yuvalarında bir araştırma. Sosyal Hizmet, 24-78.
Gibbons, J. A. (2007). Sociological and symbolic family processes in the structure of orphanages in Egypt. International Journal of Sociology of the Family, 33(1), 199-217.
Güçray Sonay, S. (1989). Çocuk yuvasında ve ailesi yanında kalan 9, 10, 11 yaş çocuklarının öz-saygı gelişimini etkileyen bazı faktörler (Doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Gül, R. (2013). Bir değer eğitimi olarak ilköğretim döneminde doğruluk eğitimi (Yüksek lisans tezi). Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çorum.
Gümüş, N. (2014). Çocuk evlerinde bulunan kız çocuklarının sosyalizasyonu üzerine niteliksel bir araştırma: Tekirdağ ili örneği (Yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Gürvardar, D. (2001). Yetiştirme yurdunda yetişen çocuklar ile ana-baba yanında yetişen çocukların umutsuzluk düzeyinin karşılaştırılması. (Yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
İnce, E. (2013). Kayseri ili’nde kurum bakımında olan 6-14 yaş grubu korunmaya muhtaç çocukların ruhsal uyum durumları (Yüksek lisans tezi). Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
İşkol Fidan, M. (2005). Sosyal hizmetler çocuk esirgeme kurumu çocuk yuvalarında barınan çocukların Wisc-R skorlarının değerlendirilmesi (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr
Kalaycı, H. (2007). Yetiştirme yurtlarındaki çocuklarda sosyal dışlanma riski (Tokat ve Turhal örneği) (Doktora tezi). Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
Kaler, S. R., & Freeman, B. J. (1994). Analysis of environmental deprivation: Cognitive and social development in Romanian orphans. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 35(4), 769-781.
Karatay, H 2011. Karakter eğitiminde edebi eserlerin kullanımı. Turkish Studies - International Periodical for The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 6(1), 1398-1412.
Kemerkaya, G. (2012). Korunmaya muhtaç ilköğretim 6-8. sinif öğrencilerinin sosyalleşme becerilerinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aksaray.
Koşay, A. (2013). Çocuk yuvasında ve çocuk evinde kalan korunmaya muhtaç çocuklar ile ailesi yanında yaşayan çocukların sosyal becerilerinin karşılaştırılması (Yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Kozan, L. (2012). Korunmaya muhtaç çocukların din eğitimi (Yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
Kutlu, M. (1992). Yetiştirme yurdunda ve ailesi yanında kalan öğrencilerin özsaygı ve düzeylerini etkileyen bazı değişkenler (Yüksek lisans tezi). İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
Milli Eğitim Bakanlığı (2013) Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Ahlak Gelişimi. Erişim adresi: http://www.megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/Ahlak%20Geli%C5%9Fimi.pdf
Nalbant, Ş. (2016) Korunmaya muhtaç çocuklarda çocuk evleri bakım modelinin toplumsallaşmaya ilişkin rolü: Kayseri örneği (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr
Özbey, S. (2012). Okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 60–72 aylık çocuklarının sosyal beceri ve problem davranışlarının okul ve ev ortamına göre incelenmesi. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 23(2), 21-32.
Öztürk, H. (2003). Ahlak eğitimi çerçevesinde ailede doğruluk eğitimi (Yüksek lisans tezi). Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
Öztürk, N. (2011). 61-72 aylık çocuklar için “Ahlâki değer yapısını belirleme ölçeği”’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Saçan, S. (2010). Sosyal hizmetler çocuk esirgeme kurumunda korunma altinda iken aile yanina döndürülen 6-18 yaş çocuk ve gençlerin duygusal ve davranış sorunlari; Kütahya ili örneği (Doktora tezi). Hacettepe Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Sağ, V. (2003). Toplumsal değişim ve eğitim üzerine. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27(1), 11–25.
Sapsağlam, Ö. (2016). Okul öncesi dönemde karakter ve değerler eğitimi teoriden uygulamaya. Ankara: Pegem.
Senemoğlu, N. (2015). Gelişim, öğrenme ve öğretim: Kuramdan uygulamaya. Ankara: Yargı.
Sosyal Hizmetler Kanunu. (1983, 27 Mayıs). Resmi Gazete (Sayı: 18059).
Şenocak, H. (2005). Korunmaya muhtaç çocuklar: İstanbul yetiştirme yurtları üzerine bir alan araştırması (Doktora tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Şimşek, Z., Erol, N., Öztop, D. & Özer Özcan, Ö. (2008). Kurum bakımındaki çocuk ve ergenlerde davranış ve duygusal sorunların epidemiyolojisi; ulusal örneklemde karşılaştırmalı bir araştırma. Türk Psikiyatri Dergisi. 19(3), 235-246.
Terzi, E. E. (2009). Anasınıfına devam eden çocuklarda görülen davranış sorunlarının öğretmen görüşlerine göre incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Turan, L. (2003). Korunmaya muhtaç çocukların umutsuzluk, suçluluk duyguları, benlik kavramları ve geçmişe ilişkin tutumlarının incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
Tümkaya, S. (2005). Ailesi yanında ve yetiştirme yurdunda kalan ergenlerin umutsuzluk düzeylerinin karşılaştırılması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(4), 445- 459.
Uslu, R. (2011). Yararlandıkları hizmet modeline göre korunmaya muhtaç çocuklarda davraniş ve duygusal sorunlar (Yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Üstüner, S., Erol, N. & Şimşek, Z. (2005). Koruyucu aile bakımı altındaki çocukların davranış ve duygusal sorunları. Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Dergisi, 12(3), 130-140.
Yaka, Ş., Yalçın, D. & Denizli, E. (2014). Okul öncesi eğitimde verilecek öncelikli değerlere ilişkin veli görüşleri. Değerler Eğitimi Dergisi, 12(28), 169-192.
Yalçın, A. (2011). Çocuk koruma kanunu kapsamında korunmaya muhtaç çocukların gelecek kaygılarının incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar. Yalçın, H. (2010). Çocuk gelişimi. Ankara: Nobel.
Yazıcı, E. (2012). Korunmaya muhtaç çocuklar ve çocuk evleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(18), 499-525.
Yazıcı, E. (2013). Korunmaya muhtaç çocuklara yönelik sosyal hizmetler: kurum bakım hizmetinden yararlanmış bireyler üzerine bir araştırma (Doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Yıldırım, A. (2005). Kurum Bakımında olan ve ailesi ile birlikte kalan 13-18 yaş arası çocuklarda sürekli öfke ile depresyon düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
Yörükoğlu, A. (2007). Değişen toplumda aile ve çocuk. İstanbul: Özgür.
Yurdakul, A. (2016). Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına bağlı kurum bakımında kalan çocuklarla koruyucu aile yanında kalan çocukların benlik saygısı ve psikososyal gelişimleri arasındaki farklılıkların incelenmesi (Yüksek lisans tezi). İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Yuvacı, Z. (2013). Okul öncesi değerler eğitimi uygulayan okullardan seçilen değerlerin ve etkinliklerin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kütahya.