İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Öğretmenler Tarafından Algılanan Demokratik Tutumları ile Öğretmenlerin Demokratik Değerleri Üzerine İlişkisel Bir Araştırma

Bu çalışmanın amacı, ilköğretim okulu yöneticilerinin öğretmenlerce algılanan demokratik tutum düzeyleri ile öğretmenlerin demokratik değerleri arasındaki ilişkiyi belirlemektir. İlişkisel tarama modelinde dizayn edilen araştırmada çalışma grubu 218 ilköğretim okulu öğretmeninden oluşturuldu. Verileri analiz etmek için Pearson Çarpım Momentler Korelasyon Analizi tekniği kullanıldı. Bulgular, öğretmenlerin algıladıkları demokratik tutumları ile demokratik değerleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkinin bulunduğunu gösterdi. Araştırmada elde edilen bulgular literatüre dayalı olarak tartışıldı ve yorumlandı.

A Study on the Relation Between Democratic Attitudes of Primary School Administrators Perceived by the Teachers and Democratic Values of the Teachers

The aim of this study was to define the relation between democratic attitudes of primary school administrators perceived by the teachers and democratic values of the teachers. Relational crosshatching model was used to determine the relation between these concepts. The working sample consisted of 218 primary school teachers. Pearson moment correlation was used to analyze the data. The findings showed that there was a noticeable statistical meaningful relation between perceived democratic attitudes and values of teachers. Findings were discussed based on literature.

___

Akkutay, Ü. (1996). Milli Eğitimde yabancı uzman raporları. Ankara: Avni Akyol Vakfı Kültür ve Eğitim Yayınları.

Akpınar, B. & Turan, M. (2004). Avrupa birliği uyum sürecinde ilköğretim öğretmenlerinin demokrasi ve demokrasi eğitimine bakış açısı. Uluslararası Demokrasi Eğitimi

Sempozyumu bildiriler kitabı içinde (ss.386-396). Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Yayınları.

Aslanargun, E. (2007). Modern eğitim yönetimi anlayışına yönelik eleştiriler ve postmodern eğitim yönetimi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 13(50), 195–212.

Atasoy, A. (1997). İlköğretimin ikinci kademede demokrasi eğitimi ve ikinci kademede öğretmen ve öğrencilerin demokratik tutum ve davranışlarının karşılaştırılmalı olarak incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal bilimler Enstitüsü, İstanbul.

Aydoğan, İ. & Kukul, F. (2003). Öğretmenler ile öğretim üyelerinin demokratik davranışlarının analizi. Eğitim Araştırmaları. (11), 23-31.

Baloğlu, M. & Balgalmış, E. (2005). İlköğretim ve ortaöğretim yöneticilerinin öz-değerlerinin betimlenmesi: Tokat ili örneği. Değerler Eğitimi Dergisi. 3 (10), 19-31.

Beycioğlu, K & Dönmez, B. (2006). Eğitim yönetiminde kuramsal bilginin üretimine ve uygulamasına ilişkin bir değerlendirme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 12(47), 317–342.

Bilgen, N. (1994). Çağdaş ve demokratik eğitim, ders geçme ve kredi uygulaması. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.

Budak, G. & Budak, G. (1995). Mükemmel yönetim stratejileri. Kapital, İstanbul.

Buluç, B. (2007). İlk ve orta öğretim kurumlarında okul yöneticilerinin bilgilendirme işlevini gerçekleştirme düzeyleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 5(1), 1–25.

Bursalıoğlu, Z. (1994). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Ankara: Personel Eğitim Merkezi Yayınları.

Büyükkaragöz, S. (1989). Türkiye’de demokrasi eğitimi ve eğitim programları. Ankara: Türk Demokrasi Vakfı Yayınları.

Büyükkaragöz, S. & Kesici, Ş. (1997). Demokrasi eğitimi konusunda yapılan araştırmalar ve demokratik tutumlar konusunda yapılan araştırmalarda karşılaşılan sorunlar. V. Ulusal Sosyal Bilimler Kongresinde sunulan bildiri. Ankara.

Büyükkaragöz, S. & Üre, Ö. (1994). Öğretmen yetiştiren yükseköğretim kurumlarındaki öğrencilerin demokratik tutumları araştırması. Türk Demokrasi Vakfı Bülteni. (19), 29-41.

Can, N. (2004). Öğretmen algılarına göre okul yöneticilerinin değişim ve demokratik katılımla ilgili düşünce ve davranışları. Eğitim Araştırmaları. (15), 132-142.

Can, N. (2005). Türk milli eğitim sisteminde demokrasi eğitimi ve sorunları. Çağdaş Eğitim Dergisi. 30(321), 31–36.

Çankaya, D. & Seçkin, O. (2004). Demokratik değerlerinin benimsenmesi açısından öğretmen ve öğretmen adaylarının görüş ve tutumları. Uluslararası Demokrasi Eğitimi Sempozyumu bildiriler kitabı içinde (ss.461-466). Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Yayınları.

Daht, R. (2001). Demokrasi üstüne. B. Kadıoğlu (Çev.) Ankara: Phoenbt Yayınları.

Erdoğan, İ. (2004). Okul yönetimi öğretim liderliği. İstanbul: Sistem Yayıncılık.

Genç, S.Z. (2006). Demokratik kazanımların gerçekleştirilmesinde ilköğretim öğretmenlerinin etkililiğinin değerlendirilmesi. Milli Eğitim. (171), 43-54.

Gözütok, F.D. (1995) Öğretmenlerin demokratik tutumları. Ankara: TDV Yayınları.

Gürsel, M. (2003). Okul yönetimi. Konya: Eğitim Kitabevi Yayınları.

Gürşimşek, I. & Göregenli, M. (2004). Öğretmen adayları ve öğretmenlerde demokratik tutumlar, değerler ve demokrasiye ilişkin inançlar. Uluslararası Demokrasi Eğitimi Sempozyumu bildiriler kitabı içinde (ss.77-85). Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Yayınları.

İlgar, L. (1996). Eğitim yönetimi-okul yönetimi-sınıf yönetimi. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.

Kağıtçıbaşı, Ç. (1996). İnsan ve insanlar. İstanbul: Evrim Basım.

Karpat, K.H. (1996). Türk demokrasi tarihi. İstanbul: Alfa Yayıncılık.

Karslı, M.D. (2006). Etkili okul yöneticiliği. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.

Kepenekçi, Y.K. (1999). İnsan hakları eğitiminde okul ve sınıf havasının rolü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. (19), 353–361.

Kıncal, R.Y. (2000). İlköğretim öğretmenlerinin davranışlarının demokratiklik düzeyi. II. Ulusal Öğretmen Yetiştirme Sempozyumunda sunulan bildiri. Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Fakültesi.

Kıncal, R.Y. & Işık, H. (2003). Demokratik eğitim ve demokratik değerler. Eğitim Araştırmaları. (11), 54-58

Kıncal, R.Y. & Uygun, S. (2006). Demokrasi eğitimi ve okul meclisleri projesi uygulamalarının değerlendirilmesi. Milli Eğitim. (171), 31-42.

Kongar, E. (1997). Demokrasi ve laiklik. İstanbul: Remzi Kitabevi.

Levin, B. (1998). The educational requirement for democracy. Curriculum Inquiry. 28 (1), 57-59.

Novak, J. M. (Ed.). (1994). Democratic teacher education: Programs, processes, problems, and prospects. Albany: State University of New York Pres.

Osler, A., & Starkey, H. (1994). Fundamental issues in teacher education for human rights: A European perspective. Journal of Moral Education. 23, 349-360.

Özgüven, İ.E. (2001). Çağdaş eğitimde psikolojik rehberlik ve danışmanlık. Ankara: Pegema Yayıncılık.

Özpolat, A. (2004). Demokrasi eğitimi ve okul meclisleri projesi. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi. 5 (50).

Sezal, İ. (1981). Sosyal bilimlerde temel kavramlar. Ankara: Birlik Yayınları.

Shechtman, Z.(2002). Validation of the democratic teacher belief scale (DTBS). Assessment in Education: Principles, Policy & Practice. 9, 363-377.

Tanrıöğen, A. & Yücel, Z. (2007). İlköğretim okulu yöneticilerinin yetki kullanımında yaşadıkları sorunlar. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. (21), 55–66.

Theodorson, G.A. & Theodorson, A. (1979). A modern dictionary of sociology. New York: Barnes & Noble.

Touraine, A. (2002). Demokrasi nedir? (Çev: O. Kunal). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Töremen, F. (2002). Eğitim örgütlerinde değişimin engel ve nedenleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 12 (1), 185-200.

Varış, F. (1998). Eğitim bilimlerine giriş. Ankara: Alkım Yayınları.

Yapıcı, A. & Zengin, Z. S. (2003). İlahiyat fakültesi öğrencilerinin değer tercih sıralaması üzerine psikolojik bir araştırma: Çukurova Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi örneği. Değerler Eğitimi Dergisi. 1 (4), 173-206.

Yeşil, R.(2002). Okul ve ailede insan hakları ve demokrasi eğitimi. Ankara: Nobel Yayınları.

Yetek Y. (2003). İlköğretim okulu yöneticilerinin demokratik değerlere sahip olma düzeyleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Yılman, M. (2006). Demokrasimizin kültürel temelleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.

Yılmaz, A. (2000). Modern demokrasi gelişimi ve sorunları. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.

Yurtseven, R. (2003). Ortaöğretim kurumlarında çalışan öğretmenlerin demokratik tutumlar.

Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimle Enstitüsü.

Zencirci, İ. (2003). İlköğretim okullarında yönetimin demokratiklik düzeyinin katılım özgürlük ve özerklik boyutları açısından değerlendirilmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.