Duaya İlişkin Algılar: Metaforik Bir Araştırma

Üniversite öğrencileri üzerinde yapılan bu araştırma, bireylerin dua etmeye yönelik algıları tespit etmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Katılımcılara “Dua... gibidir/benzer, çünkü...” ifadesini ve sosyo-demografik değişkenlere dair soruları içeren bir form uygulanmıştır. Bu form aracılığıyla ulaşılan veriler, içerik analizi ile incelenmiştir. 141 katılımcı tarafından dua etmeye yönelik üretilen metaforlar, ortak özelliklerine göre farklı kategorilere ayrılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre örneklem tarafından dua etmeye yönelik olarak 106 farklı metafor sunulmuştur. Bu metaforlar ortak özelliklerine göre incelenerek ‘rahatlama’, ‘güven bulma’, ‘tövbe etme’, ‘manevi gereksinimleri karşılama’, ‘baş etme’, ‘yakınlaşma’, ‘isteme’ ve ‘diğer’ olmak üzere 8 farklı kategori olarak gruplandırılmıştır. Katılımcıların 26’sı ‘rahatlama’, 22’si ‘güven bulma’, 20’si ‘tövbe etme’, 18’i ‘manevi gereksinimleri karşılama’, 17’si ‘baş etme’, 15’i ‘yakınlaşma’, 12’si ‘isteme’ ve 11’i ‘diğer’ kategorilerinde metafor sundukları tespit edilmiştir. Duanın; rahatlama kategorisinde ‘konuşma’, güven bulma kategorisinde ‘maske’, tövbe etme kategorisinde ‘terapi’, manevi gereksinimleri karşılama kategorisinde ‘nefes almak’, baş etme kategorisinde ‘ilaç’, yakınlaşma kategorisinde ‘emir’ ve isteme kategorisinde ‘istek mektubu’ olarak algılandığına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Din Psikolojisi, Dua, Algı, Metafor, Baş Etme

Perceptions Regarding of Prayer: A Metaphorical Study

This study, performed on university students, aimed to determine individuals’ perceptions with regard to praying. We applied a survey form including the statement “Prayer is like/similar (with)… because…” and questions on sociodemographic variables. The gathered data were analyzed through content analysis. The metaphors produced by 141 participants were divided into 8 categories in respect to common features. One hundred and six different metaphors for praying were presented by the sample. By examining these metaphors, the following categories were created: “relaxing,” “trusting,” “repenting,” “meeting spiritual needs,” “coping,” “getting closer,” “wishing,” and “other.” In the sample, there were 26 metaphors for “relaxing,” 22 for “trusting,” 20 for “repenting,” 18 for “meeting spiritual needs,” 17 for “coping,” 15 for “getting closer,” 12 for “wishing,” and 11 for “other.” Praying is perceived as “speech” for relaxing, “mask” for trusting, “therapy” for repenting, “breathing” for meeting spiritual needs, “medicine” for coping, “order” for getting closer, and “request letter” for wishing categories.

Keywords:

Psychology of Religion, Prayer, Perception, Metaphor, Coping,

PDF

___

Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî. el-Müsned. nşr. Ebû Hâcir Muhammed Saîd Besyûnî. Beyrut: Yayınevi Yok, 1405/1985.
Akyüz, Vecdi. Kur’an ve Sünnet’te Dua ve Yakarışlar. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2011.
Albayrak, Ahmet. “Dindarlık Tipleri Açısından Dua Formları”. Marife 7, sy. 2 (2007): 189-201.
Albayrak, Ahmet. Üniversite Gençlerinin Dua Tutum ve Davranışları. Rize: Karadeniz Basın Yayım, 2009.
Ayas, Mehmet. “Dua Öğretiminin Birey Üzerindeki Etkileri ve Değerler Eğitimine Katkıları”. Gaziosmanpaşa Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 1, sy. 2 (2013): 73-96.
Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmail. el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥîḥ. nşr. Muhammed Züheyr b. Nasr. 8 Cilt. Yayın Yeri Yok.: Dâru Tavki’n-Necât, 2. Basım, 1422/2001.
Dağcı, Abdullah - Kartopu, Saffet. “University Students’ Perceptions Regarding The Holy Qur’an: A Metaphorical Study on Muslim Turk Sample”. Turkish Studies 11, sy. 7 (2016): 101-120.
Dağcı, Abdullah. “Amaçsal Açıdan Dua Türleri: Din Psikolojisi Bağlamında Tümevarımsal Bir Yaklaşım Denemesi”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 5, sy. 8 (2018): 87-120.
Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş‘as b. İshâk es-Sicistânî el-Ezdî. Sünen. Riyad: Mektebetu’l- Maarif Li’n-Neşri ve’t- Tervi’, 1988.
Erdal, Mesut. “Kur’an’daki Bazı Dualar Üzerine Mülahazalar”. Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 1 (1999): 231-246.
Ertuğrul, Resul. “Kur’ân’da Fiilî Dua”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 4, sy. 4 (2015): 896-921.
Gashi, Feim. “Dua ve Hayat Memnuniyeti Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 25, sy. 2 (2016): 1-29.
Horozcu, Ümit. “Din Psikolojisi Açısından Dünyevi İstek Duaları”. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2010. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
Hökelekli, Hayati. İslam Psikolojisi Yazıları. İstanbul: DEM Yayınları, 2012.
Karacoşkun, M. Doğan. “Okul Öncesi Dönem Çocuklarında Dua”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 9, sy. 1 (2005): 101-124.
Kartopu, Saffet – Dağcı, Abdullah. “Üniversite Öğrencilerinin Hz. Muhammed’e Yönelik Algıları: Metaforik Bir Araştırma”. The Journal of Academic Social Science Studies 34, sy. 2 (2015): 217-235.
Kayıklık, Hasan. “Kur’an’daki Dualar Üzerine Psikolojik Bir Değerlendirme”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 1, sy. 1 (2001): 135-160.
Koç, Mustafa. “Din Psikolojisi Açısından Ergenlik Döneminde Dua ve İbadet Psikolojisinin Gelişimi”. Ekev Akademi Dergisi 9, sy. 25 (2005): 75-88.
Kur’an Yolu. Erişim 15 Ekim 2020. https://kuran.diyanet.gov.tr/mushaf
Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc. el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥîḥ. nşr. Muhammed Fuâd Abdülbâkī. Kahire: Yayınevi Yok, 1374-75/1955-56.
Nesâî, Ebû Abdirrahmân Ahmed b. Şuayb b. Alî. Sünen. Beyrut: Daru’l- Kutubi’l- İlmiyye, 1991.
Temiz, Yunus Emre. “Yetişkinlerde Dini Başa Çıkma Yöntemi Olarak Dua”. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2014. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
Temiz, Yunus Emre. “İlk Yetişkinlik Dönemindeki Bireylerde Dua ve Başa Çıkma Tarzları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Bülent Ecevit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 6, sy. 1 (2019): 177-206.
Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevre (Yezîd). el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥîḥ. nşr. Ahmed M. Şâkir. Kahire: Yayınevi Yok, 1356/1937.
Türk, Esra. “Din Eğitimi Açısından Çocukluk Döneminde Dua Kavramının Önemi”. İslam Medeniyeti Araştırmaları Dergisi 1, sy. 1 (2015): 445-471.
Udis-Kessler, Amanda. “Heartwork: A Loving Meditation on Various Forms of Prayer”. Whosoever 3, sy. 3 (1998).
Yapıcı, Asım. “Güdü ve İçerik Açısından Çocuk Duaları ve Dualara Yansıyan Sorunlar”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sy. 2 (2005): 57-93.
Zülaloğlu, Fevzi. Kur’an’da Dua ve Rasullerin Dua Örnekleri. İstanbul: Ekin Yayınları, 2011.