TAŞRADA MODERN ŞEHİR YÖNETİMİ PRATİĞİNİN DOĞUŞU: UŞAK KAZASINDA BELEDİYECİLİK (1867-1909)

Öz Çalışma, doğrudan kaza belediyelerine odaklanan araştırmaların sınırlı olmasını dikkate alarak Uşak kazasında belediyeciliği ele almaktadır. Çalışmada öncelikle kaza merkezi Uşak kasabasında ve nahiye merkezlerinde belediye dairelerinin kurulması ve kurumsal yapıları üzerinde durulmuştur. Uşak belediyesinin yaptığı hizmetler sınırlı verilere rağmen ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışma, büyük ölçüde Osmanlı Arşivi’nin çeşitli tasniflerinde bulunan belgelere dayanmaktadır. Uşak kasabasında belediye teşkilatı 1867 yılını müteakip, nahiye merkezi Göbek kasabasında 1871 yılında kurulmuştur. Nahiye merkezi olmasına rağmen şehirleşme olgusu görülmeyen Banaz’da belediye dairesinin kurulmadığı görülmüştür. Diğer nahiye merkezleri Karahallı ve Sivaslı’da belediye teşkilatının II. Meşrutiyet Dönemi’nde teşkil edildiği tespit edilmiştir. Uşak belediyesi sınırlı malî imkanlarına rağmen temizlik, altyapı, sağlık, aydınlatma, bayındırlık ve imar hizmetler vermiştir.

___

Avcı, Y. (2016). Tanzimat Döneminde Osmanlı Belediyeciliği Üzerine Karşılaştırmalı Analizler. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24, 167-180.

Çakmak, B. (2011). Geç Dönem Osmanlı İmparatorluğu’nda Afet Yönetimi: 1894 Büyük Uşak Yangını. Hacettepe Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Türkiyat Araştırmaları Dergisi (HUTAD), 15, 63-90.

Çakmak, B. (2014). Uşak Kazasında Mekânın Mülkî-İdarî-Askerî-Adlî-Ticarî Organizasyonu ve Mülkî Nahiyelerin Yönetimi (1870-1908). Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 31/2, 47-76.

Çakmak, B. (2019). Taşra İdaresinde Osmanlı Merkeziyetçiliği Gediz’de Kaza İdaresi ve Sorunları. Ankara: Hitabevi Yayınları.

Eroğlu, H. ve Dinç, G. ve Şimşek, F. (2014). Osmanlı İmparatorluğunda Telkîh-i Cüderi (Çiçek Aşısı). Milli Folklor, 26/101, 193-208.

Karayaman, M. (2013). İlkler Şehri Uşak’ta Elektiriğin Serüveni, İzmir.

Kırmızı, A. (2008). 19. Yüzyılda Osmanlı Taşra İdaresi. E. Özvar ve A. Bilgin (Ed.). Selçuklu’dan Cumhuriyet’e Şehir Yönetimi (ss. 299-319). İstanbul: Türk Dünyası Belediyeler Birliği.

Ortaylı, İ. (2000). Tanzimat Devrinde Osmanlı Mahallî İdareleri (1840-1880). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.

Samani, H. (2018). Tanzimat Döneminde Kıbrıs’ta modern Belediyeciliğin Başlangıcı ve Lefkoşa Belediyesi. Belleten, LXXXII/294, 587-626.

Seyitdanlıoğlu, M. (2010). Tanzimat Döneminde Modern Belediyeciliğin Doğuşu, Yerel Yönetim Metinleri. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Tutsak, S. ve Çakmak, B. (2014). II. Abdülhamit Dönemi’nde Konut İnşasında Bürokratik Süreç ve Uşak’ta Konut Kültürü. Hacettepe Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Türkiyat Araştırmaları Dergisi (HUTAD), 21, 197-228.