OKUL LİDERLİĞİ DAVRANIŞ VE UYGULAMALARININ OKULLARIN ETKİLİLİĞİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN ÖĞRETMEN ALGILARINA GÖRE İNCELENMESİ

Öz Bu araştırma okul liderliği davranış ve uygulamalarının etkili okul üzerindeki etkisini öğretmen görüşlerine göre ortaya çıkarmayı amaçlayan betimsel bir çalışmadır. Araştırmada taramaya dayalı ilişkisel yöntem kullanılmıştır.  Araştırmanın çalışma grubunu 2014-2015 eğitim öğretim yılında Erzincan ili merkez ilçe ve merkeze bağlı köy ve beldelerde yer alan 33 ortaokulda görevli 580 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında veri toplama aracı olarak “Etkili Okul Ölçeği” ve “Okul Liderliği Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre öğretmenlerin genel olarak etkili okul ve okul liderliği algıları “yüksek” düzeydedir. Etkili okulun yönetici, öğretmenler, okul ortamı ve eğitim süreci ve öğrenciler alt boyutuna ait algıları “yüksek” iken, okul çevresi ve veliler alt boyutuna ait algıları “orta” düzeydedir. Okul liderliği alt boyutlarından destekleyici ve işbirliği alt boyutuna ait algıları “yüksek”, açıklayıcı alt boyutuna ait algıları ise “oldukça yüksek” düzeydedir. Öğretmenlerin etkili okulu ve okul liderliğini algılamaları cinsiyet, medeni durum, çalışma süresi ve yaş değişkenlerine göre değişmemektedir. Araştırma sonucunda okul liderliği ile etkili okul arasında orta düzeyde olumlu yönde bir ilişki olduğu görülmektedir.

___

AYIK, A. (2007). İlköğretim okullarında oluşturulan okul kültürü ile okulların etkililiği arasındaki ilişki (Yayımlanmamış doktora tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum, Türkiye.

AYTAÇ, T. (2013). Okul merkezli yönetim. Ankara: Nobel.

BALYER, A. (2013). Okul müdürlerinin öğretimin kalitesi üzerindeki etkileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 19 (2), 181-214.

BAŞARAN, İ. E. (1996). Eğitim yönetimi (Beşinci baskı). Ankara: Yargıcı Matbaası.

BRAUCMANN, S., & Pashiardis, P. (2010). Validation study of the leadership styles of a holistic leadership theoretical framework. International Journal of Educational Management, 25 (1), 11-32.

BÜYÜKÖZTÜRK, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, K.Ş. ve Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. (14. Basım). Ankara: Pegem A.

ÇAĞLAR, A. (2010). 21. yüzyılda okulun değişen rolü ve yeni eğilimlere ilişkin iyimser bazı öngörüler. O. Oğuz, A. Oktay ve H.Ayhan (Ed.) (2005). 21. Yüzyılda Eğitim ve Türk Eğitim Sistemi içinde (ss.57-82). Ankara: Pegem A.

DAĞLI, A. (1999). İlköğretim öğretmenlerinin algılarına göre ilköğretim müdürlerinin etkili müdürlük davranışları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 23 (23), 431-442.

DURANAY, P. Y. (2005). Ortaöğretim kurumlarının etkili okul özelliklerini karşılama düzeyleri (İzmir ili örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi, Denizli, Türkiye.

EDMONDS, R. (1979). Effective schools for the urban poor. Educational Leadership, 37 (1), 15-24.

ERGENELİ, A. (1995). Örgütsel etkililik kriteri olarak lider davranışının örgütsel iklim ile ilişkisi: Görev karmaşıklığı bakımından farklılaşan iki örgüte ilişkin bir uygulama. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 50 (01), 187-199,

GÖKÇE, E. (2002). İlköğretim öğrencilerinin görüşlerine göre öğretmenlerin etkililiği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35 (1-2), 111-119.

GÖKÇE, F. ve Kahraman, P.B. (2010). Etkili okulun bileşenleri: Bursa ili örneği. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23 (1), 173-206.

GÜMÜŞELİ, A. İ. (2001). Çağdaş okul müdürünün liderlik alanları. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 7 (4), 531-548.

JACOBSON, M. G., & Lombard, R. H. (1992). Effective school climate: roles for peers, practitioners, and principals. Rural Research Report, 3 (4), 1-8.

KARASAR, N. (2012). Araştırmalarda rapor hazırlama.Ankara: Nobel.

KARİP, E. ve Köksal, K. (1996). Etkili eğitim sistemlerinin geliştirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 2 (2), 245-257.

KELEŞ, B. (2006). İlköğretim okullarının etkili okul özelliklerine sahip olma dereceleri hakkında öğretmen görüşleri (Çorum ili örneği). (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.

KIRKAYA, D. (2006). İlköğretim okullarındaki öğretmenlerin etkililiğini etkileyen etkenlerin öğretmen görüşlerine dayalı olarak değerlendirilmesi (Ordu ili örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İnönü Üniversitesi, Malatya, Türkiye.

KOÇAK, F. ve Helvacı, M. A. (2011). Okul Yöneticilerinin Etkililiği (Uşak İli Örneği). Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1 (1), 33-55.

KÖSTERELİOĞLU, M. A. ve Argon, T. (2010). Okul yöneticilerinin iletişim sürecindeki etkililiğine ilişkin öğretmen algıları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 11 (1), 1-17.

LEITHWOOD, K. A., & Montgomery, D. J. (1982). The role of the elementary school principal in program improvement. Review Of Educational Research, 52 (3), 309-339. ORAL,

Ş. (2005). İlköğretim okullarının etkili okul kavramı açısından

değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Dicle Üniversitesi,

Diyarbakır, Türkiye.

ÖZDEMİR, S. (2013). Eğitimde örgütsel yenileşme. Ankara: Pegem A.

ÖZDEN, Y. (2013). Eğitimde yeni değerler, eğitimde dönüşüm. (9. Baskı). Ankara: Pegem A.

POYRAZ, H. (2002). İlköğretim okulu müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışlarını gösterme düzeyleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir, Türkiye.

RAJA, A. S., & Palanichamy, P. (2011). Leadership styles of school principals-an examination at maduraidistrict. Global Managemant Review, 5 (4), 48-54.

RECEPOĞLU, E. ve Özdemir, S. (2013). Okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışları ile okulun örgütsel sağlığı arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 19 (4), 629-664.

ROBBINS, S., & Judge, T. (2013). Organisational behaviour. (örgütsel davranış). (14. basımdan Çeviri. Çev. Ed. İnci Erdem). Ankara: Nobel.

SAMMONS, P., Hillman, J., & Mortimore, P. (1995). Key characteristics of effective schools: A revie of school effectiveness research. London: Office for Standarts in Education and Institute of Education.

ŞİŞMAN, M. (2013). Eğitimde mükemmellik arayışı etkili okullar. (4. Baskı). Ankara: Pegem A.

TAHAOĞLU, F. ve Gedikoğlu, T. (2009). İlköğretim okulu müdürlerinin liderlik rolleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 15 (58), 274-298.

TANRIÖĞEN, A. (1988). Okul müdürlerinin etkililiği ile öğretmen morali arasındaki ilişkiler (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara, Türkiye.

UĞURLU, C. T., Beycioğlu, K. ve Özer, N. (2011). Okul müdürlerin eğitim öğretim etkinliklerine yönelik liderlik davranışları. 6. Ulusal Eğitim Yönetimi Kongresi, 16-17 Nisan, KKTC: Eğitim Yöneticileri ve Deneticileri Derneği.

YILMAZ, V. (2006). İlköğretim okullarının etkili okul özelliklerine sahip olma düzeyleri (Düzce ili örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu, Türkiye.