ARKEOLOJİK BULGULAR VE ÇİVİ YAZILI KAYNAKLAR IŞIĞINDA ESKİ MEZOPOTAMYA’DA GİYİM KÜLTÜRÜ

Özet: İnsanoğlu ilk çağlardan itibaren doğa şartlarına karşı koymak ve ahlak kuralları gereğince örtünme ihtiyacı duymuştur. Bu ihtiyaç dokumacılık ve dericiliğin gelişmesini sağlamıştır. Elde edilen dokuma ve deri ürünlerden çeşitli giysiler üretilmiştir. İnce elbiseden mantoya, sandaletten çizmeye kadar birçok giyim ürünü elde edilmiştir. İlk başlarda gayet sade olan kıyafetler zamanla günün modasına uygun olarak şekillenmiştir. Saçak ve ponpon gibi aplike işleriyle giysiler süslenmiştir. Kemer, kuşak, başörtüsü vs. aksesuarlar da giyimi tamamlayan ürünler olarak kullanılmıştır. Ayrıca her döneme özgü üniforma tarzında tek tip askerî kıyafetler de yapılmıştır. Bu çalışmada arkeolojik bulgular ve çivi yazılı kaynakları beraber değerlendirerek Mezopotamya insanının giyim kültürünü ortaya koymaya çalıştık.

Anahtar Kelimeler:

Mezopotamya, Elbise, Ayakkabı

CLOTHING CULTURE IN OLD MESOPOTAMIA IN THE LIGHT OF ARCHAEOLOGICAL FINDINGS AND CUNEIFORM

Abstract: From the earliest times human beings have felt the need to resist the natural conditions and to cover them in accordance with the moral rules. This need has enabled the development of weaving and leather. Various garments were produced from the obtained woven and leather products. From fine dress to jacket, from sandals to garments, many clothing products have been obtained. In the beginning, the clothes which are very plain are shaped according to the fashion of time. Clothes are decorated with applique works such as eaves and pompon. Belt, belt, headscarf etc. accessories were also used as complementary products. In addition, every type of uniform-style military uniforms were made. In this study, we tried to reveal the clothing culture of the people of Mesopotamia by evaluating archaeological findings and cuneiform sources together.

Keywords:

Mesopotamia, Clothes, Shoes,

PDF

___

ALBAYRAK, İrfan. (2002), “Kültepe’den Değişik Bir Masraf Listesi”, Archivum Anatolicum, S. 5, s. 1-11.

ALBAYRAK, İrfan. (2006), Kültepe Tabletleri IV, Ankara: TTK Yayınları.

ALBENDA, Pauline. (2005), Ornamental Wall Painting in the Art of the Assyrian Empire, Leiden-Boston: BRILL.STYX .

BİLGİÇ, Emin. (1941), “Asurca Vesikalar Göre Etilerden Önce Anadolu’da Maden Ekonomisi”, Sümeroloji Araştırmaları, s. 913-950.

BİLGİÇ, Emin. 1951, “Hititlerden Önceki Anadolu Halkının Evlilik Hukukunun Orijinal Tarafları”, AÜDTCF Dergisi, C. IX, S. 1-2, s. 227-250.

BİLGİÇ, Emin. (1953), Kapadokya Metinlerinde Geçen Yerli Appellatifler ve Bunların Eski Anadolu Dilleri İçerisindeki Yeri, Ankara: TTKB.

BİLGİÇ, Emin.-BAYRAM, Sebahattin. (1995), Ankara Kültepe Tabletleri-II (AKT II), Ankara: TTK Yayınları.

BLACK, Jeremy vd. (1999), A Concise Dictionary of Akkadian-CDA, Wiesbaden: Harrassowitz Verlag.

BORDREUIL, Pierre vd. (2015), Tarihin Başlangıçları, (Çev: Levent Başaran), İstanbul: Alfa Yayıncılık.

BOTTÉRO, Jean. (2009), Kültürümüzün Şafağı Babil, (Çev: Ali Berktay), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

BRINKMAN, John A. vd. (1982), The Assyrian Dictionary-CAD (Q), Chicago, Illinois: The Oriental Institute.

CEBESOY, S. Sabâ. (1995), “Kültepe Tabletlerinde Geçen Dokuma Ürünleri”, Anadolu Medeniyetleri Müzesi 1994 Yıllığı, s. 164-188.

CIVIL, Miguel vd. (1973), The Assyrian Dictionary-CAD (L), Chicago, Illinois: The Oriental Institute.

CRAWFOOT, Elisabeth. (1995), “Textiles from Recent Excavation at Nimrud”, Iraq, Vol. 57, pp. 113-118.

CRAWFORD, Harriet. (2010), Sümer ve Sümerler, (Çev: Nihal Uzan), Ankara: Arkadaş Yayınevi.

CRAWFORD Vaughn E. vd. (1980), Assyrian Reliefs and Ivories in the Metropolitan Museum of Art, New York: The Metropolitan Museum of Art.

CURTIS, J. E.-MAXWELL HYSLOP, K. R. (1971), “The Gold Jewellery from Nimrud”, Iraq, Vol. 33, No. 2, pp. 101-112.

ÇEÇEN, Salih. (1996), “ ‘idinnum’ Kelimesinin Anlamı Hakkında Yeni Bir Teklif”, Archivum Anatolicum, S. 2, s. 19-24.

ÇEÇEN, Salih. (1997), “Kaniš Kārum’unun Diğer Kārum ve Wabartumlar’a “KÙ.AN” (amutum) İle İlgili Önemli Talimatları”, Belleten, C. LXI, S. 231, s. 219-232.

EISSER, George-LEWY, Julius. (1930), Die Altassyrischen Pechtsurkunden vom Kültepe (EL), Leipzig: Hinrichs.

ERKUT, Sedat. (2007), “Kültepe Metinlerinde Geçen amūtu(m) Üzerine”, Belleten, C. LXXI, S. 260, s. 1-4.

GELB, Ignaje J. vd. (1956), The Assyrian Dictionary-CAD (G), Chicago, Illinois: The Oriental Institute.

GELB, Ignaje J. vd. (1960), The Assyrian Dictionary-CAD (I-J), Chicago, Illinois: The Oriental Institute.

GELB, Ignaje J. vd. (1965), The Assyrian Dictionary-CAD (B), Chicago, Illinois: The Oriental Institute.

GRAYSON, A. Kirk. (1996), Assyrian Rulers of the Early First Millennium BC II/RIMA 3 (858-745 BC), Toronto-Buffalo-London: University of Toronto Press.

GÜNBATTI, Cahit. (1994), “Kültepe Tabletlerine Göre, Kadınların Ticarî Faaliyetleri Hakkında Bazı Gözlemler”, XI. Türk Tarih Kongresi (5-9 Eylül 1990), I. Cilt.

GÜNBATTI, Cahit. (2012), Kültepe-Kaniş/Anadolu’da İlk Yazı, İlk Belgeler, Kayseri: Kayseri Büyükşehir Belediyesi Kültür Yay.

GÖKÇEK, L. Gürkan. (2004), “Pilah-Ištar Arşivinden Aile Hukukuna Dair Bazı Yazışmalar”, Archivum Anatolicum, S. 7/2, s. 65-75.

GÖKÇEK, L. Gürkan-AKYÜZ, Faruk. (2013), “Asur Ordusu”, Tarih Araştırmaları Dergisi, C. 32, S. 4, s. 42-62.

KIENAST, Burkhart. (1960), Die Altassyrischen Texte des Orientalischen Seminars der Universitat Heidelberg und der Sammlung Erlenmeyer-Basel (ATHE), Berlin: Walter de Gruyter.

KINAL, Füruzan. (1983), Eski Mezopotamya Tarihi, Ankara: A.Ü.D.T.C.F. Yayınları No: 337.

KRAMER, Samuel Noah. (2002), Sümerler, (Çev: Özcan Buze), İstanbul: Kabalcı Yayınevi.

LEGRAIN, Léon vd. (1947), Ur Excavations Texts III: Business Documents of the Thırd Dynasty of Ur, London and Philadelphia: Publications of the Expedition of the Museum and of the Universty Museum; University of Pennsylvania to Mesopotamia.

LYCKOWSKA, Krystyna. (1998), “Some Remarks on Jewellery in the Old Assyrian Texts”, Written on Clay and Stone, Ancient Near Eastern Studies Presented to Krystyna Szarzyńska on the Occasion of her 80th Birthday, pp. 45-53.

MALLOWAN, M. E. L. (1954), “The Excavationa at Nimrud (Kalhu)”, Iraq, Vol. 16, No. 2, pp. 115-163.

MOSCATİ, Sabatino. (1985), Mezopotamya Sanatını Tanıyalım, İstanbul: İnkılap Kitabevi.

OATES, Joan. (2004), Babil, (Çev: Fatma Çizmeli), Ankara: Arkadaş Yayınevi.

ÖZDEMİR, Melda-KAYABAŞI, Nuran. (2007), Geçmişten Günümüze Dericilik, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.

SEVİN, Veli. (2014), Asur Resim Sanatı, Ankara: TTK Yayınları.

ŞAHİN, Hasan Ali. (1997), “Kültepe Metinlerinde Geçen Kumaş İsimleri”, I. Kayseri ve Yöresi Tarih Sempozyumu Bildirileri (11-12 Nisan 1996), s. 313-323.

TOSUN, Mebrure-YALVAÇ, Kadriye. (2002), Sumer, Babil, Assur Kanunları ve Ammi-Şaduqa Fermanı, Ankara: TTK Yayınları.

TÜTÜNCÜLER, Özlem. (2006), “Çorum-Resuloğlu Eski Tunç Çağı Mezarlığı’nda Kumaş Kullanımına İlişkin Yeni Bulgular”, Anadolu/Anatolia, S. 30, s. 137-148.

VEENHOF, Klaas R. (1972), Aspects of Old Assyrian Trade and Its Terminology, Leiden: E. J. Brill.

WOOLEY, Sir Leonard. (2006), Excavations at Ur, London-New York-Bahrain: KEGAN PAUL.

YILDIZ, Nuray. (1993), Eski Çağda Deri Kullanımı ve Teknolojisi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Yayınları No: 540.