TÜRKİYE’DE DÖVİZ KURU POLİTİKALARININ OLASI ETKİLERİ

Öz Türkiye’nin dış ticaret hacmi son yıllarda önemli gelişmeler kaydetmekle birlikte ticaret açığında önemli artışlar yaşanmakta ve bu durum dış ticaretin döviz kurlarından etkilenip etkilenmediği sorusunu da gündeme getirmektedir. Bu çalışma, 1980 sonrası Türkiye ekonomisi için dış ticaret dengesi ile döviz kuru politikaları arasındaki ilişkinin yönünü ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu nedenle 1995 - 2015 yılları arası dış ticaret açığı, reel döviz kuru, Türkiye’nin ve OECD ülkelerinin yurt içi gayri safi hasıla değişkenlerine ait çeyrek dönemli veriler ile zaman serisi yöntemlerinden yararlanılmış ve uzun dönemli ilişkinin varlığı ARDL yaklaşımı ile analiz edilmiştir. Elde edilen analiz sonuçları göstermektedir ki; dış ticaret dengesi ile reel döviz kuru, Türkiye ve OECD ülkelerinin GSYİH’sı arasında uzun dönemli bir ilişki söz konusu olmakla birlikte, reel döviz kurunun katsayısı istatistiksel olarak anlamsız bulunmuştur. Türkiye ve OECD ülkelerinin GSYİH katsayıları ise, istatistiksel olarak anlamlı ve iktisadi olarak ilişkinin yönü anlamlı bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Dış ticaret açığı, Reel döviz kuru, ARDL yaklaşımı

PDF

___

Akbostancı, E. (2004). Dynamics Of The Trade Balance: The Turkish J-Curve, Emerging Markets Finance and Trade, 40(5), 57-73.
Aktaş, C. (2010). Türkiye’de Reel Döviz Kuru İle İhracat ve İthalat Arasındaki İlişkinin VAR Tekniğiyle Analizi, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 6 (11), 123-140.
Arize, A. C. (1994). Cointegration Test Of A Long-Run Relation Between The Real Effective Exchange Rate and The Trade Balance, International Economic Journal, 8 (3), 1-9.
Ata, H. A. ve Arslan, İ. (2009). Döviz Kuru ve Piyasa Dinamikleri İlişkisi (Türkiye Ekonomisi İçin Ampirik Bir Çalışma), Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (34), 51-67.
Bahmani-Oskooee, M. ve Alse, J. (1994). Short-Run Versus Long-Run Effects Of Devaluation: Error-Correction Modeling and Cointegration, Eastern Economic Journal, 20 (4), 453-464.
Barışık, S. ve Demircioğlu, E. (2012). Türkiye’de Döviz Kuru Rejimi, Konvertibilete, İhracat-İthalat İlişkisi (1980-2001), 17. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 2 (3), 71-84.
Bilgin, H. M. (2004). Döviz Kuru İşsizlik İlişkisi: Türkiye Üzerine Bir İnceleme, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (2), 80-94.
Boratav, K. ve Yeldan, E. (2001). Financial Liberalization, Macroeconomic (In) Stability,and Patterns of Distribution, Working Paper, Bilkent University.
Boratav, K. (2016). Türkiye İktisat Tarihi 1908-2009, 22.Baskı, Ankara: İmge. Brada, J. C., Kutan, A. M. ve Zhou, S. (1997). The Exchange Rate and The Balance Of Trade: The Turkish Experience, The Journal of Development Studies, 33 (5), 675- 692.
Çağlayan, E. ve Saçaklı, İ. (2006). Satın Alma Gücü Paritesinin Geçerliliğinin Sıfır Frekansta Spektrum Tahmincisine Dayanan Birim Kök Testleri İle İncelenmesi, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(1), 121-137.
Felderer, B. ve Homburg, S. (2010). Makro İktisat ve Yeni Makro İktisat (Çev. Osman Aydoğuş ve N. Oğuzhan Altay), Ankara: Efil.
Fisunoğlu, M. ve Oransay, G. (2014). Cari Açığın Sürdürülebilirliğinde Varlık Talebi Yaklaşımı, Internatıonal Conference On Eurasian Economies
Göçer, İ. ve Elmas, B. (2013). Genişletilmiş Marshall-Lerner Koşulu Çerçevesinde Reel Döviz Kuru Değişimlerinin Türkiye’nin Dış Ticaret Performansına Etkileri: Çoklu Yapısal Kırılmalı Zaman Serisi Analizi, BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar, 7 (1), 137-157.
Gujarati, D. N. (2004). Basic Econometrics. New York: McGraw Hill.
Gül, E. ve Ekinci, A. (2015). Türkiye'de Reel Döviz Kuru İle İhracat ve İthalat Arasındaki Nedensellik İlişkisi: 1990-2006, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16 (16).
Hasan, M. A. ve Khan, A. H. (1994). Impact of Devaluation on Pakistan’s External Trade: An Econometric Approach, The Pakistan Development Review, 33 (4), 1205- 1217.
Johansen, S. (1988). Statistical Analysis of Cointegration Vectors, Journal of Economic Dynamics and Control, 12 (2), 231-254.
Kasman, A. ve Kasman, S. (2005). Exchange Rate Uncertainty In Turkey and Its Impact On Export Volume, METU Studies in Development, 32 (1), 41.
Kızıltan, A. ve Ciğerlioğlu, O. (2008), Türkiye’de Reel Döviz Kuru Değişmelerinin İhracat ve İthalata Etkisi, EKEV Akademi Dergisi, 36, 49-50.
Kwiatkowski, D., P.C.B. Phillips, P. Schmidt ve Y. Shin (1992). Testing the Null Hypothesis of Stationarity Against the Alternative of A Unit Root, Journal of Econometrics, 54, 159-178.
Mishkin, F. S. (2004). The Economics of Money, Banking, and Financial Markets. USA, Pearson Addison Wesley.
Özçam, M. (2004). Döviz Kuru Politikaları ve Türkiye’de Döviz Kuru Oynaklığının Etkileşimleri, Sermaye Piyasası Kurulu, Araştırma Raporu.
Özmen, M.ve Koçak, F. İ. (2012). Enflasyon, Bütçe Açığı ve Para Arzı İlişkisinin ARDL Yaklaşımı İle Tahmini: Türkiye Örneği, Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(1).
Peker, O. (2008). Reel Döviz Kurunun Ticaret Dengesi Üzerindeki Etkileri: Türkiye Örneği, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22 (2).
Pesaran, M. H., Shin, Y. ve Smith, R. J. (2001). Bounds Testing Approaches To The Analysis of Level Relationships, Journal Of Applied Econometrics, 16(3), 289- 326.
Sivri, U. ve Usta, C. (2001). Reel döviz kuru, ihracat ve ithalat arasındaki ilişki, Uludağ Üniversitesi İİBF Dergisi, 19(4), 1-9.
Şimşek, M. (2004). Türkiye’de Reel Döviz Kurunu Belirleyen Uzun Dönemli Etkenler, C.Ü İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, ISSN 1303-1279, Cilt.5, Sayı.2
Tarı, R. ve Yıldırım, Ç. D. (2009). Döviz kuru belirsizliğinin ihracata etkisi: Türkiye İçin Bir Uygulama, Yönetim ve Ekonomi Dergisi. 16 (2), 95-105.
Wilson, P. (2001). Exchange Rates and the Trade Balance for Dynamic Asian Economies: Does the J-Curve Exist for Singapore, Malaysia and Korea? Open Economies Review, 12(4), 389-413.
Yılmaz, Ö. ve Kaya, V. (2007). İhracat, ithalat ve reel döviz kuru ilişkisi: Türkiye için bir VAR modeli, İktisat İşletme ve Finans, 22 (250), 69-84.
Yılmaz, S., Özaytürk, İ. ve Oransay, G. (2017). Testing the Hypothesis of J Curve for Turkish Economy. Chinese Business Review, 16(9), 419-428