Tekirdağ Yöresi Oligosen-Miyo-Pliyosen Çökellerinin (Hacusungur Sondajı) Ostrakod Faunası ve Ortamsal Özellikleri

Bu çalışma, Hacusungur Köyü (Tekirdağ)'nde MTA tarafından kömür arama amaçlı açılmış sondajdaki örneklerin mikropaleontolojik incelemesi amacıyla yapılmıştır. Mikropaleontolojik incelemeler, yapılan sondajla üst seviyeden tabana doğru Miyo-Pliyosen ve Oligosen yaşlı çökellerin kesildiğini göstermiştir. İstif tavandan tabana doğru sarımsı renkli kille başlayıp, linyit bantlı-organik izli kil, laminalı-yeşilimsi gri renkli silt, ince kum bantlı-organik boyamalı kil, bitki izli silt ile devam etmekte, kil-kömür ardalanımı, silttaşı, kumtaşı, balık pulu fosili içeren kiltaşı istifi ile sona ermektedir. Ostrakod faunasına dayalı ayrıntılı inceleme sonucunda sondajdan alınan yıkama örneklerinde Cytheromorpha zinndorfi (Lienenklaus), Cladarocythere apostolescui (Margerie), Hemicyprideis montosa (Jones&Sherborn), H. elongata Keen, Cytheridea pernota Oertli ve Keij, Loxoconcha aequapuncta Deltel, Ilyocypris boehli Triebel, Candona (Pseudocandona) sp., Cypridopsis soyeri (Margerie), Cypria sp. gibi ostrakod faunası yanında Avimactra, Viviparus, Valvata, Modiolus, Planorbis, Potamides gibi mikro mollüskler tanımlanmıştır. Cladarocythere brahik, Cytheromorpha, Hemicyprideis, Loxoconcha brahik-litoral, Cytheridea brahik-epineritik, Ilyocypris, Candona, Candona (Pseudocandona), Cypridopsis, Cypria oligohalin tuzluluk-tatlısu; Avimactra brahik; Viviparus, Valvata, Modiolus, Potamides, Planorbis tatlısu koşullarına işaret eden ostrakod, pelesipod ve gastropod cinsleridir. Bu sondajda tanımlanan fauna ile linyitli düzeylerin çökelme ortamının, lagün-litoral koşulların yanı sıra ortama tatlı su gelişinin de devam etmesi sonucunda oluşan lagün ve göl alanları olduğu gözlenmektedir.

Environmental Properties and Ostracod Fauna of Oligocene-Mio-Pliocene Sediments in the Tekirdağ (HacusungurDrill) Region

This micropaleontological research has been carried out by MTA in order to analyse the samples of the borehole which was opened for the coal investigation in the Hacusungur Village. The results of the micropaleontological research show that Pliocene and Oligocene has been drilled from top to bottom. The succession starts with yellowish clay, which passes to lignite-banded organic tape clay, laminated greenish silt, fine sand with organic painted clay, herb-banded silt and ends with alternations of clay-coal, siltstone, sandstone, claystone including the fish scale. After a detailed examination of samples obtained from drilling, the ostracod fauna has been obtained; Cytheromorpha zinndorfi (Lienenklaus), Cladarocythereapostolescui(Margerie),Hemicyprideis montosa(Jones&Sherborn), H. elongata Keen, Cytheridea pernotaOertli&Keij, LoxoconchaaequapunctaDeltel, Ilyocypris boehliTriebel, Candona (Pseudocandona)sp., Cypridopsis soyeri(Margerie), Cypriasp. and apart fromostracod fauna there are some micro-mollusks identified such as Avimactra, Viviparus, Valvata, Modiolus,Planorbis, Potamides.Among the ostracod, pelecypod and gastropod species obtained, Cladarocythere brackish, Cytheromorpha, Hemicyprideis, Loxoconcha indicate brakish-lithoral, Cytheridea indicates brackish-epineritic,Ilyocypris, Candona, Candona (Pseudocandona), Cypridopsis, Cypriaoligohaline salinity-fresh water: Avimactraindicates brackish;Viviparus, Valvata, Modiolus, Potamides, Planorbis indicate fresh water conditions: The fauna recovered from this drilling suggest that the deposition of the layers with lignite occurred in lagoonal-littoral conditions and took place in lagoon and lake areas that were formed by continued influx of fresh water.In addition to the previous studies conducted in the study ares, the findings were compared with the other ostracod studies carried out in the northwest Europe and Paris-Akiten Basin, and similar results were obtained.

PDF

___

1.Rückert-Ülkümen, N.,1960.Trakya ve Çanakkale Mıntıkalarında Bulunan Neojen Balıkları Formasyonları Hakkında, İ.Ü.F.F. Monografileri, 16, 80s.
2.Sönmez, N., 1963.Deux nouveaux genres d'Ostracodes du Paléogéne de Thrace (Turquie). Revue de Micropaléontologie, V. 6, no. 2, Paris.
3.Sönmez-Gökçen, N., 1964. Notice sur le Nouvel Age Determine Par Les Ostracodes de la Serie A Congeria du Neogene des Environs de Çatalca (Thrace). MTA Bulletin, No. 63, Ankara.
4.Sönmez-Gökçen, N., 1973.Etude Paléontologique (Ostracodes) et Stratigraphique de Niveaux du Paléogéne du Sud-Est de la Thrace, MTA Yayınlarından, No.147, Ankara.
5.İlhan, E.,1965.Korudağ, Gelibolu Yarımadası ve Çanakkale Yakasında Yapılmış olan Jeolojik Etütler Hakkında Rapor. TPAO Rapor no: 331, Ankara.
6.Gökçen, S.L., S., 1967.Eocene-Oligocene Sedimentation in the KeşanArea, SW Turkish Thrace, Bulletin of the Mineral Research and Exploration Institute of Turkey, No. 69, Ankara.
7.Gökçen, N., 1975.Pınarhisar Formasyonu'nun Yaşı ve Ortam Şartlarında Görülen Yanal Değişmeler (Kuzey, kuzeydoğu Trakya), Cumhuriyetin 50. Yılı Yerbilimleri Tebliğleri, s. 128-142, Ankara.
8.Keskin, C., 1966.Pınarhisar Resif Karmaşığı Mikrofasiyes İncelemesi, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Dergisi, Seri B, 31, 109-146.
9.Keskin, C., 1974.Kuzey Ergene Havzasının Stratigrafisi, Türkiye II. Petrol Kongresi Tebliğleri.
10.Lebküchner, R.F., 1974. Orta Trakya Oligoseninin jeolojisi Hakkında, MTA Rap., No. 2983, Ankara.
11.Saltık, O., 1974.Şarköy-Mürefte Sahaları Jeolojisi ve Petrol Olanakları. TPAO, Report no: 879, Ankara.
12.Şenol, M.,1980. Keşan (Edirne) ve Marmara Ereğlisi (Tekirdağ) Yörelerinde Oligosen Yaşlı Birimlerin Çökel Ortamları ve Linyit Oluşumları, TJK Bülteni, C. 23, 133-140, Ankara.
13. Kasar, S.,Bürkan, K., Siyako, M.,Demir, O.,1983.Tekirdağ-Şarköy-Keşan-Enez Bölgesinin Jeolojisi ve Hidrokarbon Olanakları, TPAO Arama Grubu, Arşiv no:1771, Ankara.
14.Umut, M., Kurt, Z., İmik, M., Özcan, I., Sarıkaya, H.,Saraç G.,1983. Tekirdağ, Silivri(İstanbul), Pınarhisar Alanının Jeolojisi, MTA Derleme Rapor no: 7349 (Yayımlanmamış).
15.Sümengen, M., Terlemez I., Şentürk, K., Karaköse, C., 1987. Gelibolu Yarımadası ve Güneybatı Trakya Tersiyer Havzası'nın Stratigrafisi, Sedimantolojisi ve Tektoniği, MTA Rapor No: 8128.
16. Sümengen, M., Terlemez, İ., 1991.Güneybatı Trakya Yöresi Eosen Çökellerinin Stratigrafisi, Maden Tetkik Arama Dergisi, 113, 17-30, Ankara.
17. Şentürk, K.,Karaköse, C., 1987.Çanakkale Boğazı ve Dolayının Jeolojisi, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (Yayımlanmamış), Rapor No. 371, 207s.
18.Siyako, M., Bürkan,K.A., Okay, A.İ.,1989. Biga ve Gelibolu Yarımadaları'nın Tersiyer Jeolojisi ve Hidrokarbon olanakları, TPJD Bülteni, C:1/3, S: 183-199.
19.İslamoğlu, Y., Taner, G., 1995.Pınarhisar (Kırklareli) ve Çevrasinin Tersiyer Mollüsk Faunası ve Stratigrafisi, MTA Dergisi, 117, 149-169, Ankara.
20.Taner, G., 1996. Batı Trakya Havzası'nın Egeriyen Mollusk Faunası, TPJD Bülteni, C. 8, S.1, 66-81, Ankara.
21.Aksoy, M. Z., 1998.Trakya Havzası Oligosen Yaşlı Deltayik İstifinin Yer Altı Verileri Kullanılarak Ayrıntılı Sedimantolojik İncelenmesi, Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü,Doktora Tezi, 200 s.
22.Ünal, A.,Tunoğlu, C.,2001. The Upper Miocene Ostrocoda Fauna of Gelibolu Peninsula (NW Turkey). 3rd European Osracodologists Meeting Abstracts p23, Biervielle, Paris.
23.Atalay, Z.,2002. Trakya Bölgesindeki Linyit Formasyonların (Danişmen ve Ağaçlı Formasyonları) Stratigrafisi Fasiyes ve Çökelme Ortamı Özellikleri, Cumhuriyet Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, Seri-A Yerbilimleri C. 19, S. 1, 61-80, Sivas.
24.Şentürk, K., 2002.Güney Trakya-Marmara Havzası Neojen Çökelleri, Türkiye Stratigrafi Komitesi Çalıştayı, Trakya Bölgesinin Litostratigrafi Adlamaları, Özler, MTA Genel Müdürlüğü, s. 11, Ankara.
25.Yüzbaşıoğlu, P., 2004.Tekirdağ-Malkara Yöresine ait Kömür Karotlarının Mikropaleontolojik Açıdan İncelenmesi ve Ortamsal Yorumu, Ç. Ü. Fen Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 76 s., (Yayımlanmamış ), Adana.
26.Şafak, Ü.,2008. Malkara (Tekirdağ) Yöresi Erken/Alt Oligosen Çökellerinin Ostrakod Faunası ve Ortamsal Özellikleri, Ç.Ü. Yerbilimleri Dergisi, Sayı:52, 263-282, Adana.
27.Şafak, Ü., 2010b.Pınarhisar-Vize/Kırklareli (KB Anadolu) Yöresi Oligosen Yaşlı Linyitli Çökellerin Ostrakod Faunası ve Ortamsal Özellikleri, TPJD Bülteni, Cilt:22, Sayı:2, 11-29, Ankara.
28.Sissingh, W., 1972.Late Cenozoic Ostracoda of the South Aegean Island Arc, Utrecht Micropaleontological Bulletins, 6: 1-187.
29.Hartmann, G.,Puri, H.,1974.Summary of Neontological and Paleontological Classification of Ostracoda, Mitteilungen aus dem hamburgischen Zoologischen Museum und Institut, 70, 7-73.
30.Morkhoven, F.P.C.M., 1963.Post-Palaeozoic Ostracoda, V.II, 478 p., Newyork.
31.Witt, W., 2011.Mixed Ostracod Faunas, Co-Occurrence of Marine Oligocene and Non- Marine Miocene Taxa at Pınarhisar, Thrace, Turkey, Zitteliana, A51, 237-254.
32.Rückert-Ülkümen, N., Özkar-Öngen, İ., Çevik-Öner, B., 2009.Doğu Paratetis'in Ergene Havzası'ndaki Paleobiyocoğrafik Özellikleri, İstanbul Yerbilimleri Dergisi, C. 22, sayı:2, 119-140.
33.Freels, D.,1980.Limnische Ostrakoden aus jungtertiar und Quartarder Turkey. Geologisches Jahrbuch Reihe B, Heft 39, 172 s., Hannover.
34.Athersuch, J., Horne, D.J., Whittaker, J.E., 1989.Marine and Brackish Ostracods, Synopses of the British Fauna (N.S.), 43.
35.Remane, A., 1958. Die Biologie des Brackwassers. in: THIENEMANN, A: Die Binenge Wasser, Einzeldarstellungen aus der Limnologie und Ihren Nachbagebieten, 22: 1-348.
36.Wenz, W.,1922.Zur Nomenklatür tertiärer Land und Süsswassergastropoden, Senkenbergiana, Bd. IV, Heft 5, 2, 75-86, Frankfurt.
37.Taner, G., 1980.Das Neogen der Umgebung Yalova, Communications de la Faculté des Sciences de l'Université d'Ankara, Série C1, Géologie, Tome 23, Ankara.
38.Sayar, C., 1991.Paleontoloji Omurgasız Fosiller, İstanbul Teknik Üniversitesi Kütüphanesi Sayı: 1435, İstanbul.
39.Türkecan, A., Yurtsever, A., 2002.İstanbul Paftası, 1:500000 Ölçekli Türkiye Jeoloji Haritası Serisi, Maden TetkikArama Genel Müdürlüğü, Ankara.
40.Siyako, M., 2002.Trakya Havzası Tersiyer Kaya Birimleri, Trakya Bölgesi Litostratigrafi Birimleri, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Stratigrafi Komitesi Litostratigrafi Birimleri Serisi-2, 43-77, Ankara.
41.Esso Standard, 1960.1 sayılı Marmara petrol bölgesi AR/EST/105, 106, 108 ve 109 Hak Sıra Numaralı Sahalara ait Terk Raporu, TPAO Arama Grubu Arşivi (Yayımlanmamış) Rapor No. 1031, Ankara.
42.Holmes, A.W., 1961.A Stratigraphic Review of Thrace, TPAO Arama Grubu Arşivi, (Yayımlanmamış) Rapor No. 368, Ankara.
43.Ünal, O.T., 1967.Trakya Jeolojisi ve Petrol İmkanları, TPAO Arama Grubu Arşivi, (Yayımlanmamış) Rapor No, 391, 80 s., Ankara.
44.Boer, N.P.,1954. Report on Geological Reconnaissance in Turkish Thrace. G.A. Reportno:25373, Petrol Dairesi, the Hague, February
45.Bear, H., Wright J.A., 1960. Stratigraphy of the Ganosdağ, Korudağ and Keşan Hills District I, (Thrace), TPAO Arşiv No: 736, Ankara (Unpublished).
46.Kemper, E., 1961.The Kırklareli Limestone (Upper Eocene) of the Northern Basin Rim. G. Deilman Bergbau GMBH Jeolojik Raporu, T37.
47.Ozansoy, F., 1962.Doğu Trakya Alt Oligosen Antrakoterienleri, Maden Tetkik Arama Enstitüsü Dergisi, 58, 85-96, Ankara.
48.Saraç, G., 1987.Kuzey Trakyabölgesinde Edirne-Kırklareli-Saray-Çorlu-Uzunköprü Dereikebir Yörelerinin Memeli Paleofaunası, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Müh. Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi (Yayımlanmamış), Ankara.
49.Şafak, Ü., Güldürek, M., 2014.KB Trakya Eosen-Oligosen Geçişinin Ostrakod Topluluğu: Kırklareli Edirne yöresi/KB Türkiye, 67thTürkiye Jeoloji Kurultayı Bildiri Özleri Kitabı, 726-727, Ankara.
50.Kasar, S.,Eren, A., 1986.Kırklareli-Saray-Kıyıköy bölgesinin jeolojisi, TPAOArama Grubu Arşivi, (Yayımlanmamış) Rapor No, 2208, 45s., Ankara.
51.Batı, Z., Alişan, C., Ediger, V. Ş., Teymur, S., Akça, N., Sancay, H., Ertuğ, K., Kirici, S., Erenler, M.,Aköz, Ö., 2002.Kuzey Trakya havzasının Palinomorf, Foraminifer ve Nannoplankton Biyostratigrafisi, Türkiye Stratigrafi Komitesi Çalıştayı (Trakya Bölgesi'nin Litostratigrafi Adlamaları) Özleri, s. 14.
52.Alişan, C., 1985.Trakya ''I'' Bölgesi'nde Umurca-1, Kaynarca-1, Delen-1 Kuyularında Kesilen Formasyonların Palinostratigrafisi ve Çökelme Ortamlarının Değerlendirilmesi, TPAO Araştırma Grubu Arşivi, (yayımlanmamış) rapor no, 386, 60s., Ankara.
53.Gerhard, J.E.,Alişan, C., 1987.Palynostratigraphy, Paleoecology, and Visual Organic Geochemistry Turgutbey-2, Değirmencik-3 and Pancarköy-1, Thrace Basin, Turkey, TPAO AraştırmaMerkezi Grubu Arşivi, (Yayımlanmamış), Rapor No:983, 33s., Ankara.
54.Batı, Z., Erk, S.,Akça, N., 1993.Trakya Havzası Tersiyer Birimlerinin Palinomorf, Foraminifer ve Nannoplankton Biyostratigrafisi, TPAO Araştırma Grubu Arşivi, (yayımlanmamış) RaporNo, 1947, 92s., Ankara.
55.Turgut, S., Siyako, M., Dilki, A., 1983.Trakya Havzasının Jeolojisi ve Hidrokarbon Olanakları, TürkiyeJeoloji Kongresi Bülteni, 4, 35-46.
56.Şentürk, K., Sümengen, M., Terlemez, İ., Karaköse, C., 1998a.Çanakkale-d3 Paftası, 1:100000 Ölçekli Açınsama Nitelikli Türkiye Jeoloji Haritaları, 63. Maden Tetkik ve Arama Müdürlüğü, Ankara.
57.Şentürk, K., Sümengen, M., Terlemez, İ., Karaköse, C., 1998b.Çanakkale-d3 Paftası, 1:100000 Ölçekli Açınsama Nitelikli Türkiye Jeoloji Haritaları, 64. Maden Tetkik ve Arama Müdürlüğü, Ankara.
58.Keij, A., 1957.Eocene, Oligocene Ostracoda of Belgium, Institut Royale Science Naturelles Belgique, Brussels, Mémoires No. 136:1-210.
59.Lienenklaus, E., 1905.Die Ostrakoden des Mainzer Tertiärbeckens, Abhandlungen der Senckenbergischen Naturforschenden Gesellschaft, 1-67.
60.Apostolescu, V., 1964.Répartition Stratigraphique Générale des Ostracodes du Paléogene des Bassins de Paris et Bruxelles, Collogue Paléogene, Mémoires. B.R.G.M., no. 28.
61.Estéoule-Choux, J., Margerel, J-P., Guernet, C. et Rivoalland, H., 1986.Données sur Lle Bassin Stampien de Quessos (Massif Armoricein), Etude Sédimentologique et Micropaléontologique du Gisement du Moulin de Boguet, Revue de Micropaléontologie, V. 28, N. 4, 243-254, Paris.
62.Şafak, Ü., 2010a.Güney-Buldan-Babadağ-Yenicekent-Kale (Denizli, GB Anadolu) Çevresi Tersiyer Çökellerinin Ostrakod Topluluğu ve Ortamsal Özellikleri, KSÜ Mühendislik Bilimleri Dergisi, 13 (2), 44-62.
63.Şafak, Ü., 1997. Bakırköy Havzası (İstanbul) Tersiyer Çökellerinin Ostrakod Faunası, Yerbilimleri, 30, 255-285.
64.Oertli, H.J., 1956.Ostrakoden aus der oligozänen und Miozänen Molasse der Schweiz. Abhandlungen der Schweizerischen Paläontologischen Gesellschaft, 74:1-119, Basel.
65.Haskins, C.W., 1969.Tertiary Ostracoda from the Isle of Wight and Barton, Hampshire, England, Revue de Micropaléontologie, Part IV, N. 3, Paris.
66.Oertli, H.J., 1985.Atlas des Ostracodes de France. Bull. Centres Rech. Explor.-Prod. Elf-Aquitaine,Mem. 9. Pau 1985. Mémoires Elf-Aquitaine,9, p.17-311 Paléogéne.
67.Şafak, Ü., 1990.Malatya Kuzeybatısının (Medik-Ebreme yöresi) Üst Lütesiyen Ostrakod Faunası, Ç.Ü. Müh-Mim Fak. Dergisi, Cilt 5, Sayı 1, 135-149, Adana.
68.Nazik, A., 1993. Darende Havzası Tersiyer İstifinin Mikropaleontolojik (Ostrakod ve Foraminifer) İncelenmesi, TJK Bülteni, Cilt 36, Sayı 1, Ankara.
69.Şafak, Ü., Ocakoğlu, F., Açıkalın, S., 2013. Ostracod Associations and Depositional Environments of Eocene Sections in the Central Sakarya Region (NW Anatolia). 17 th International Symposium on Ostracoda, IL Naturalista Siciliano Vol. XXXVII, N.1, pp.333-334, Roma, Italy.
70.Keen, M.C., 1972.The Sannoisian and Some other Upper Palaeogene Ostracoda from North-west Europe, Palaeontology, V.15, Part 2, London.
71.Monostori, M.,1983, Ostracodes of Eocene/Oligocene Boundary Profiles in Hungary, Annales Universitaties Scientiarum Budapestinensisde Roland, Eötvös Nominatae Sectio Geologica tomus XXV.
72.Jiricek, R., 1983.Redefinition of the Oligocene and Neogene Ostracod Zonationof the Paratethys, Knihovnicka Zemniho Plynu a nafyt (Nr.4) pp. 195-236/6, Hodonin.
73.Tanar, Ü.,Gökçen, N., 1990. Mut-Ermenek Tersiyer İstifinin Stratigrafisi ve Mikropaleontolojisi,Maden Tetkik Arama Enstitüsü Dergisi, 110, 175-181, Ankara.
74.Şafak, Ü., 1993. Karsantı Yöresinde (KKD Adana) Yüzeyleyen Tersiyer İstifinin Ostrakod Dağılımı ve Ortamsal Özellikleri, Türkiye Jeoloji Bülteni, c.36 s. 1.
75. Şafak, Ü., Kelling, G., Gökçen, N.S., Gürbüz, K., 2005.The Mid-Cenozoic Succession and Evolution of the Mut Basin, Southern Turkey, and its Regional Significance, Sedimantary Geology, 173, p. 121-150.
76. Triebel, E.,1963. Ostrakoden aus dem Sannois und Jungeren Schichten des Mainzer Beckens: 1. Cypritidae, Senckenbergiana, Bd. 44, Frankfurt.
77. Carbonel, G.,Ritzkovski, S.,1969. Ostrokodes Lacustres de l'Oligocene (Melanienton) de la Hesse (Allemagne). Arch.Sc., Geneve, 22:1, 55-82.
78. Carbonel, G., Weidmann, M., Berger, J.P., 1985. Les Ostrakodes Lacustres et Saumatres de la Molassede Suisse Occidentale. Revue de Paleobiologie, 4:2, 215-251.
79.Ünlügenç, U.C., Demirkol, C.,Şafak, Ü., 1991. Adana Baseni K-KD'nda Yer Alan Karsantı Baseni Çökellerinin Stratigrafik-Sedimantolojik Nitelikleri, A. Suat Erk Jeoloji Simpozyumu (2-5 Eylül 1991), Bildirileri, 1993, s. 215-227, Ankara.
80.Şafak, Ü., Özsarı, F.,Yıldız, C.E., 2015.Tekirdağ Yöresi Oligosen Çökellerinin (Hacusungur Sondajı) Ostrakod Faunası ve Ortamsal Özellikleri, 68thTürkiye Jeoloji Kurultayı Bildiri Özleri Kitabı, 552-553, Ankara.
81.Stchepinsky, A., 1960.Etude des Ostracodes du Sannoisien d'Alsace, Bulletin Service. Carte Geologique Alsace Lorraine, 16, 3, 151-174, 1 pl.