Düzağaç kuvarsit yatağının (Kozan-Adana) cam sanayinde kullanılabilirliğinin araştırılması

Bu çalışmada, Adana M35 c4 paftasında yer alan ve bölgede Şafaktepe formasyonu içerisinde yüzlek veren kuvarsitlerin cam sanayiinde kullanılabilirliliğini araştırılmıştır. Camiş Madencilik A.Ş.’ne ruhsatlanmış alanı da içine alacak şekilde yakın çevrenin ayrıntılı jeolojik incelemesi yapılmış ve ruhsat sahasından alınan kayaç örneklerinin sedimanter petrografik incelemeleri gerçekleştirilmiş ve kuvarsitin formasyon içerisindeki konumu ortaya konmuştur. Bu bölgede Şafaktepe formasyonu, dolomit, kireçtaşı ve yer yer oldukça kalın katmanlı kuvarsit arakatmanlıdır. Formasyonu ifade eden kuvarsit, kireçtaşı ve yer yer dolomit birbiri ile geçişlidir. Taban kesimlerinden başlayıp üst kesimlere kadar orta-kalın katmanlı olarak gözlenen kuvarsit düzeyi, ayrışmış yüzeyi açık gri, tane kırık yüzeyi bej, kirli beyaz, ince-orta kristalen kuvars taneli, seyrek demirli, %1’den az opak mineralli, belirgin orta-kalın tabakalı, yer yer belirgin laminalıdır. Yarıkantitatif element analiz sonuçlarına göre kuvarsitlerden yapılan analiz sonucuna göre, bazı elementlerin bileşimleri; SiO2 % 90,84, Al2O3 %3,69, Fe2O3 % 0,33, TiO2 %0,19, CaO % 0,14, Cr2O3 % 0,0095 olarak belirlenmiştir. Örnekler yüksek alan şiddetli manyetik ayırıcıdan geçirilmiş ve bileşimlerin; SiO2 % 94,56 , Al2O3 % 1,9, Fe2O3 % 0,18, TiO2 % 0,15, CaO % 0,12, Cr2O3 % 0,007 olarak değiştiği gözlenmiştir. Elek analiz sonucuna göre, numunenin %90’ı d(0.90), %50’ si d(0.50), %10’u d(0.10), boyut aralığından geçmiş ve bunlara ait boyut dağılım eğrisi çizilmiştir. Sonuç olarak, Düzağaç kuvarsit yatağının cam sanayinde istenen standartlara manyetik ayırıcıdan sonra uygun olduğu anlaşılmıştır. Diğer yandan basit bir zenginleştirme işlemi (yıkama) sonucunda bile ocaktan çıkarılan kuvarsitin cam sanayinde pencere tipi cam üretiminde kullanılabildiği görülmektedir.

The research of usability in glass industry of Düzagaç quartzite (Kozan-Adana) deposits

The main aim of this study is to research usability of quartzite in glass industry, mostly seen on Safaktepe formation in Adana M35 c4 map. However, the detailed geological, sedimentologic and petrographic rock investigations have been made in Camis Mining Co. licensed area and quartzite position in formation has been clearly determined. Şafaktepe Formation have dolomite, limestone and rare thick layer of quartzite beds in this region. Quartzite, limestone and rare dolomite units have crossing upwards between each other. In this study area Quartzite unit are mainly medium to thick bedded, sometimes laminated, ligt gray-beige coloured, fine-medium quartz grained, rare Fe2O3 and less than 1% opaque minerals from bottom to top. According to results of semi quantitative element analysis, some elements in quartzite are given below; SiO2 % 90,84, Al2O3 %3,69, Fe2O3 %0,33, TiO2 %0,19, CaO % 0,14, Cr2O3 % 0,0095. Later, samples have conducted with high violence magnetic separator and the results have observed; ; SiO2 % 94,56 , Al2O3 % 1.9, Fe2O3 % 0,18, TiO2 %0,15, CaO % 0,12, Cr2O3 % 0,007 . % 90 of samples have sieved in d(0.90), %50 of samples sieved in d(0.50) and at last % 10 of samples have sieved in d(0.10) grain size. Also, grain size curve of these results have been drawn. As a result, Düzagac quartzite deposit may have been reached the available standards in glass industry after conducted with magnetic separator. On the other hand, It is seen that this quartzite type could be use to produce window glass by making only simple mineral processing like washing on raw material in glass industry.

___

  • 1. Taş,A., Öner,F. ve Eren,M., “Aydıncık (İçel) yöresindeki kuvarsitlerin mineralojisi, jeokimyası ve hammadde potansiyeli”, 53. TJK Bildiri Özleri, 50, Ankara, 2000.
  • 2. Kurşun,İ. ve İpekoğlu,B., 'Türkiye Kuvars Kumu Potansiyeline Genel Bir Bakış”, Endüstriyel Hammaddeler Sempozyumu, Nisan 1995, İzmir, 1995.
  • 3. Abdülkadir Ayhan, 1976-1980, MTA Genel Müdürlüğü, Ankara.
  • 4. Güneyli,H., “Horzum (Kozan/Adana) Bölgesinin jeolojisi ve Tektoniği”, Ç.Ü. Müh. Fak. Doktora Tezi, 128 s.,Adana, 1995.
  • 5. Önal,G., “Cevher Hazırlamada Flotasyon Dışındaki Zenginleştirme Yöntemleri”, İ.T.Ü. Yayınları, 1156, İstanbul, 1980.
  • 6. Yalçın,T., Ateşok,G., “Demir Cevherlerinin Zenginleştirilmesi”, Madencilik Dergisi, s.20-32, Ankara, 1979.
Çukurova Üniversitesi Mühendislik-Mimarlik Fakültesi Dergisi-Cover
  • ISSN: 1019-1011
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 1986
  • Yayıncı: ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ