Açık Ocak Üretim Planlaması için Örnek Bir Uygulama
Madenler, milyonlarca yılda oluşan, tüketildiğinde yenilenemeyen kaynaklardır. Bu nedenle; ülkenin ihtiyaçları göz önüne alınarak, kaynak kaybına yol açmadan, çevreyle barışık, akılcı, ekonomik kurallara göre ve işçi sağlığı-iş güvenliği esasları çerçevesinde, kamu yararı öncelikli olacak şekilde etkin bir planlama ile üretilmelidir 1]. Etkin bir planlama ise; değişen maliyet ve ürün değerine en hızlı şekilde uyum sağlayarak, rezervden elde edilebilecek net bugünkü değeri en yüksek üretimi sağlamalıdır. Bu çalışmada bir açık ocağın ocak ömrü boyunca maksimum kâr ile üretim yapmasını sağlayacak ilerleme yönleri bilgisayar programı (MICROMINE 11.0 ve SURPAC 6.5.1) yardımıyla araştırılmıştır. Sahada yapılan sondajlardan elde edilen verilerle veri tabanı oluşturulmuştur. Jeoistatistiksel analizler (istatistik ve variogram analizleri) ile tenör-tonaj hesaplamaları yapılmış ve kriging yöntemi ile cevherin yataktaki dağılımı tespit edilmiştir. Kazı ve zenginleştirme aşamaları için öngörülen maliyetler belirlenmiştir. Cevher fiyatı değiştirilerek iç içe ocaklar serisi oluşturulmuş, oluşan ocak sınırlarındaki değişimler incelenerek cevher üretim sırası belirlenmiştir.
A Sample Application for Open Pit Mine Production Planning
Minerals are nonrenewable resources formed over millions of years. Therefore; minerals must be produced with planning efficiently prioritizing the public interest within the frame of principles of occupational health and safety in accordance with environment friendly, rational and economical rules without loss of resource by taking needs of the country into consideration [1]. An effective planning must comply with changing cost and product value in the fastest way possible and yield the highest production with highest current value possible obtained from reserve. In this study, heading directions which make an open pit mine to make production with maximum profit throughout its mine life are examined by means of computer program. A database is set by data acquired from borings made in the field. Grade-tonnage calculations are made by geostatistical analyses (statistical and variogram analyses) and distribution of ore within the mineral deposit is determined by kriging method. Costs estimated for mining and enrichment phases are determined. Nested pit is formed by changing ore price and ore production sequence is determined by examining changes within pit boundaries.
___
- Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği,
https://www.tmmob.org.tr, 15.06.2010 (Erişim
tarihi 14.06.2019).
- Demirbugan, A., 2015. Maden Projelerinin
Değerlendirilmesinde
Optimum
Üretim Miktarlarının Belirlenmesi. Afyonkarahisar
Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 129-146.
- Whittle, J., 1989. The Facts and Fallacies of
Open Pit Optimization. Victoria: Whittle
Programming Pty.
- Özkan, M., 2015. Açık İşletmelerde Optimum
Üretim Planlamasında Yeni Bir Yöntem
Geliştirilmesi, Doktora Tezi, İstanbul Teknik
Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Onur, A. H., 1992. Optimal Open Pit Design and
Planning, Doktora Tezi, University of Leeds,
England.
- Dağdelen, K., Johnson, T. B., 1986. Optimum
Open Pit Mine Production Scheduling by
Lagrangian Parameterization. 19 th APCOM
Symposium of the Society of Mining Engineers,
127-142.
- Roman, R. J., 1974. The Role of Time Value of
Money in Determining an Open Pit Mining
Sequence and Pit Limits. Proceeding of 12 th
APCOM Symposium, Colorado School of
Mines, Golden Co.: 72-85.
- Dowd, P., Onur, A., 1992. Optimising Open Pit
Design and Sequencing. Proc. 23 rd International
APCOM Symposium, 411-422.
- Erarslan, K., Çelebi, N., 2001. A Simulative
Model For Optimum Open Pit Design. Cim
Bulletin, 59-68.
- Matheron, G., 1975. Le Paramétrage des
Contours Optimaux. Technique Notes (401),
19-54.
- Ramazan, S., Dağdelen, K., Johnson, T., 2005.
Fundamental Tree Algorithm in Optimising
Production Scheduling for Open Pit Mine
Design. Mining Technology, 45-54.
- Avşar, M. K., 2006. Tepeoba (Havran-
Balıkesir) Cu-Mo-Au Sahasının Maden
Jeolojisi Raporu. Balıkesir: MTA.
- Yaprak, S., Arslan, E., 2008. Kriging
Yönteminin Geoit Yüzeyi Modellemesinde
Kullanılabilirlik Araştırması. İTÜ Dergisi Seri
D: Mühendislik, 51-62.
- Lerchs, H., Grossman, I. F., 1965. Optimum
Design of Open-Pit Mines. CIM Bulletin, 47-54.