Bilindiği üzere, hukukta yorumla ilgili “lafzi” ve “gaî” olmak üzere iki ana ekol öne çıkar. Maalesef fıkıh usulündeki lafzî mebhas içerisinde yer alan delalet şekilleri ve kıyas bahislerinde -bazı istisnaları dışarıda bırakacak olursak- lafzî/literal yorumun dışına pek çıkılamamıştır. Bu da nasların arkasında maksûd olan hikmet ve gayenin göz ardı edilmesinden kaynaklanmaktadır. Oysa Yüce Allah yaratılışı belli bir hikmete mebni gerçekleştirdiği gibi koyduğu hükümlerde de belli bir gayeyi hedeflemiştir. Bu çerçevede Kur’an ve sünnette yer alan hükümlerde kulların hem ahirete hem de bu dünyaya dönük maslahatları gözetilmiştir. Buna göre dini literatürde makâsıd-ı şeri‘a olarak bilinen dinin korumayı hedeflediği beş esas “canın korunması, malın korunması, neslin/nesebin korunması, dinin korunması ve aklın korunması” şeklinde formüle edilen “tümel gayeleri” içerir. Bu beş esas bir yönüyle Şâri’in hükümlerde gözettiği genel amacı teşkil ederken, bir yönüyle de insanların umumi maslahatlarını ihtiva etmektedir. Diğer taraftan Şârî’nin naslarda yer alan her bir hükümde gözettiği özel gayeler de vardır ki o da söz konusu nasta gözetilen tikel gayeleri oluşturur. Aslında bu gaye belki de o nassın sevk olunuşu ile ilgili güdülen özel amacı teşkil eder. Sonuçta ilgili nassın bu özel gaye ekseninde tümel gayelerle birlikte yorumlanması gerekir. Nasların sınırlı olayların sınırsız olduğu düşünüldüğünde literal yorumun ihtiyacı karşılamayacağı bir gerçektir. Bu nedenle Müslümanların karşılaştığı yeni meselelerde vahiyle ortaya çıkan bu yeni hadiseler arasında sağlıklı bir bağ kurulabilmesi Şârî’nin gözettiği gayelerin dikkate alınmasıyla mümkündür. Şâriin maksûdu olan gâyelere bir şekilde vakıf olunduktan sonra naslar da bu gayelere mütenasip bir şekilde yorumlanabilir. Nitekim Hz. Ömer’in bazı uygulamaları bunun en güzel örneklerini teşkil eder. Onun fethedilen Sevad arazisi/Irak toprakları ile ilgili uygulaması ise gâî yorumun en özgün

As known, there are two main schools of interpretation in law: literal and teleological. Unfortunately, the scholars have almost never gone beyond the literal interpretation to address the issues of implication (delalet) modes under the related chapter and the qiyas subjects in the procedures of Islamic Jurisprudence (Usul al-fiqh), with some exceptions. The reason results in why wisdom (hikmah) and purpose, the essentials in the Islamic Nass, have been neglected. In fact, the Almighty Allah do always have a specific purpose in establishing rules as He builds creation upon certain wisdom. In this context, the worldly and otherworldly goodness of His servants are considered with the provisions of Quran and Sunnah. According to this, in Islamic literature the five essentials that Islam aims to maintain, called the Purposes of Shariah (Maqasid al-Sharia), consist of the “universal goals”, which is briefly defined as “the preservation of life, property, offspring, religion (Islam) and intellect”. These principles, in one respect, constitute the general purpose of the Shariah-maker with provisions and in the other respect, involve the common interests of human beings. However, Allah has particular aims for any provision present in any Islamic Nass. It may actually be the specific purpose related to its delivery of that rule. Consequently the Nass of concern has to be interpreted in line with such a particular aim as well as the universal goals. In consideration that the Nass are limited and yet the cases are unlimited, it is true that the literal interpretation will not meet the requirements. Therefore, for the new challenges facing the Muslims, it is likely to make a reasonable connection between the revelations and these new occurrences, by taking into consideration the purposes of the Shariah Maker, Allah. Once the intent of the Shariah Maker has been recognized anyhow, the Nass may be interpreted in consistency with His purposes. In fact, several actions of his Holiness Caliph Umar are the best practices of this fact. His practice of Sawad land (or Iraqi territory) where the Islamic army conquered at that time is one of the most unique examples in teleological interpretation. The Iraqi lands had been gained through fights with swords by Muslims, and the Sawad land had to be allotted when considering the Ayah 41 Surah Anfal and the practice of the Prophet Mohammad, peace be upon him, regarding the apportionment of Khyber lands as well as the requirement of the apparent truth from the relevant Nass. Whereas, His Holiness Caliph Umar determined that the land properties be left to the current owners without re-allocation of this territory and instead, tributary taxes be collected on the real estates and the income gained from here be spent on public goods. His decision would contribute to a running debate among the Ashab Kiram. On the purpose of paying attention to the likeliness that several adverse outcomes will occur in short and long term if this usual practice remains, our aim in this study is to address and discuss the grounds of His Holiness Caliph Umar, who applied his own discretion to the ruling, in all respects. Furthermore, we will also deal with the reflections into Islamic Law of such a practice made by His Holiness Caliph Umar.