ANDRAGOJİK AÇIDAN BİR DEĞER OLARAK SALİH AMEL

Andragoji, yetişkinlerin öğrenme özelliklerine odaklanan eğitim yaklaşımlarından biridir. Çocukların öğrenmelerine rehberlik etme pedagoji, yetişkinlere öğretme metodu için de andragoji kavramı kullanılmaktadır. Her yaşın öğrenme ihtiyaç ve özellikleri birbirinden farklı olduğu için geleneksel pedagojiden ayrı olarak andragojik ilkelerin de dikkate alınması önemlidir. Burada andragoji ile yetişkinler kastedilmektedir ki, bu grup aynı zamanda dini açıdan vahye muhatap olan hedef kitledir. Değerler açısından bir analiz yapıldığında, İslam’ın çok geniş bir değerler manzumesine sahip olduğu, insanın iyi niyetle, iyi işler yapmasının Allah’a kul olma (ibadet) ile eşitlendiği görülecektir. İslam'da değerlerin kaynağı Kur'an ve Sünnettir. Namaz, zekat, hac vb birçok ibadet değerlerle yüklüdür. Ayrıca İslam her türlü kötülüğü ve ahlaksızlığı yasaklamaktadır. Böylece insan, bir yandan amaçlı ve anlamlı eylemler yapmaya teşvik edilmekte, diğer yandan da her türlü kötülüğü işlemekten uzak durmaya davet edilmektedir. Bu aynı zamanda, toplumdaki aksiyolojik kapasiteyi yükselten ve kötülüğün iyilik karşısında mevzilenmesine de engel oluşturacak çok temel bir yaklaşımdır. Vahiy ekseninde temellenen değer anlayışına göre, insanın kendi iç dünyasındaki değişmelerle, toplumsal değişim arasında doğrudan bir ilişki vardır. İnsanın ebedi kurtuluşu, onun için bir hak değildir. Bu değere ulaşması için kişisel çaba ve mücahede etmesi gerekir. Bunun yolu ise iman ve salih ameldir. Buna göre, insanın, eylem ve davranışlarında inanca dayalı bir seçim yaparak ahlaki bir toplum inşa etmesi mümkündür ve inanan her insan bundan sorumludur. Burada belirleyici olan Allah’ın vahyettiği yol gösterici ilkelere bağlı kalmaktır. Yukarıda söz edilen bağlamlar eşliğinde, bu araştırmada iki temel amaç üzerinde durulmaya çalışılmıştır. Bunlardan biri, toplumda yeniden yapılandırılan temel insani değerlerin oluşmasını değişimle ilişkilendirerek açıklayan bir model olarak İslam’ın değerler eğitimi anlayışına vurgu yapmak, diğeri de somut bir değer eylemi olarak salih amelin, İslam’ın açıkladığı “iyilik yolu” ile insanı bütünleştirdiğine dikkatleri çekmektir.

GOOD DEEDS AS A VALUE IN TERMS OF ANDRAGOGY

Andragogy is one of the educational approaches that focuses on adults learning characteristics. Pedagogy means guidance of the art and science of teaching children while andragogy means helping adults learn. Since the learning needs and traits of all ages are different from each other, it is important to consider andragogical principals that differ from those of the classical pedagogy. In this context, it is the adults that are meant by andragogy; these very same group of people are also the target group who are ecclesiastically the object of revelations. When analysed concerning values, it is seen clearly that Islam has a very extensive set of values and human’s making good things with goodwill is parallel with being a servant of the God (Allah). The source of values in Islam is Qur’an and Mitzvah. So many worship such as praying, charity, pilgrimage are loaded with value. Islam also forbids all kinds of evil and immorality. Thus, people are encouraged to engage in purposeful and meaningful actions while on the other hand he is invited to avoid any evil. This also a very basic approach that raises axiological capacity in the community and prevents the stationing of good against evil. According to the understanding of the values rooted in revelation axis, there is a direct relationship between social change and ones in their inner world. The eternal salvation of mankind is not right for him. It is required for people to have personal effort and combat for reaching this value. This way passes from faith and righteous deeds. Accordingly, for the human, it is possible to build a society based on moral choice by faith and believe in the actions and each faithful body is responsible for this. Here, which is decisive is to remain faithful to the principles that Allah has revealed. According to the above mentioned context, the main aims are adopted in the study. One of them is to emphasize to understanding of Islam's values education as a model describing the formation of basic human values associated by changing in the community. Other one is to call attention to good deeds, as a concrete action value, which integrate people with “good way” in Islam.

PDF

___

Abdü’l-Bakî, M. F. (1982), el-Mu‘cem’ül-Müfehres li Elfazi'l-Kur'ânil-Kerim, İstanbul, ElMektebet’ü-l İslamiyye.
Adler, A. (1997), İnsan Tabiatını Tanıma, (Yörükan. A. Çev), İstanbul: İş Bankası Yay,.
Akay C.- Ültanır, E. (2010), “Andragojik Temellere Dayalı Kolaylaştırılmış Okuma-Yazma Eğitimi (KOYE) Sürecine Yönelik KOYE Eğiticilerinin Görüşleri”, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, C. 6, S.2, Aralık 2010, s.75-88
Akın, G. (2014), “Andragoji Kavramı ve Andragoji ile Pedagoji Arasındaki Fark”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, C.47, S.1,s. 279-300.
Albayrak, K. (2002), “Dinlerde Günah Kavramı ve Kurtuluş Yolları”, Dini Araştırmalar, OcakNisan 2002, C.4, S.12, s.87-107.
Attas, S, N. (1991), İslami Eğitim –Araçlar ve Amaçlar-, İstanbul: Endülüs yayınları
Attas, S, N. (2003), İslam, Sekülerizm ve Geleceğin Felsefesi, (M. E. Kılıç, Çev.) İstanbul: İnsan yayınları
Aydın, A. A. (1981), “Kur'an-ı Kerim’den İki İlahi Esas İman ve Salih Amel” Diyanet İlmi Dergi [Diyanet Dergisi], 1981, sayı: Hicret özel sayısı, s. 181-203.
Aydın, M. A., (1985), İslam-Osmanlı Aile Hukuku, İstanbul: Marmara Üniv İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
Cihan, A. K. (2014), “İslam Ahlakının Temel İlke ve Değerleri”, İslam Ahlak esasları ve Felsefesi (Ed. Saruhan, M. S.) İçinde, s.57-69, Ankara: Grafiker Yayınları.
Çağrıcı, M. (2014), İslam Düşüncesinde Ahlak, İstanbul: DEM Yay.
Çalışkan, İ. (2006), Yetişkinlik Dönemi Eğitimine ve Kur’an Perspektifinden Bir Yaklaşım. Yetişkinlik Dönemi Eğitimi ve Problemleri İSAV içinde (s.335-357). İstanbul: Ensar Neşriyat.
Çetintaş, İ. (2014), İslam Düşüncesinde Değerler Metafiziği, Ankara: Elis Yay.
Demir, Ö. (2013), Dini Kavramlar ve Öğrenme Ortamları: Salih Amel Örneği, Ankara: Doktora Tezi AÜSBE (Basılmamış).
Draz, A.(1983), Kur’an’ın Anlaşılmasına Doğru, (S. Akdemir, Çev.) Ankara: Mim Yay,.
Düzgün, Ş. A. (2005), “İnsanın Yetkinliğini Teolojik Olarak Temellendirmenin İmkanı” , AÜİFD, XLVI S. II, s. 13-42
el-Cabiri, M. A. (2015), Arap Ahlaki Aklı. (M. Çelik, Çev.) İstanbul: Mana Yay,.
el-Mâturîdî, Ebu M.M.(2017). Te’vîlâtu’l-Kur’ân (I-XVIII), (B. Toplaoğlu-Yavuz, Y.Ş Terc), İstanbul: Ensar Yay
Fahri, M. (2014), İslam Ahlak Teorileri, İstanbul: Litera Yay.
http: //dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/40/1917/20122.pdf (Erişim, 12 Ağustos 2016)
http://www.yetiskinokulu.com/index.php?option=com_content&view=article&id=63: yetikin-eitimi-nedir&catid=1: son-eklenenler&Itemid=27 (Erişim 10 Eylül 2016)
Izutsu, T. (2013). Kuran’da Dini ve Ahlaki Kavramlar, (S. Ayaz, Çev.) İstanbul: Pınar Yayınları.
İbn Manzûr, C. (1119/1707), Lisânu’l-Arab, (Tah., el-Kebîr, A.A.- Hasbullah, M.-eş-Şâzelî, H.M.) Dâru’l-Meârif, Kahire, II/3107.
İkbal, M. (1984), İslam’da Dini Düşüncenin Yeniden Doğuşu, (N. A. Asrar, Çev), İstanbul: Bir Yayıncılık.
İlhan, A. (1991), “Aslah”, DİA, İstanbul, C.III, s.495-496.
İsfahani, R. (1986). el-Müfredat fi ğarib’i-l Kur’an. İstanbul: Karaman Yayınları.
Karagöz, İ. (1997), “Kur’an’da Salih Amel Kavramı ve Muslih İnsanların Özellikleri”, Diyanet İlmi Dergi, C. 33, S.2, Nisan-Mayıs-Haziran 1997, Ankara, s.59-72.
Keskin, H. (2009), “Fâtir Suresi 10. Âyeti Bağlamında Tevhid Sözü İle Sâlih Amel İlişkisi Üzerine Bazı Değerlendirmeler”, C.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, XIII/2, s.117-129
Kılavuz, M. A. (2002), “Yetişkin ve Yaşlılık Dönemlerinde Eğitim ve Din Eğitimin Önemi”, Uludağ Univ. İlahiyat Fakültesi Dergisi, XI/2, Bursa: 59-72.
Kıllıoğlu, İ. (1988), Ahlak-Hukuk İlişkisi, İstanbul: İlahiyat Fakültesi Yayınları.
Kırca, C. (1997), “Din” mad., İslami Kavramlar, Ankara: Sema Yazar Gençlik Vakfı Yay., s.185. Knowles, M. S., Holton III, E. F., Swanson, R. A. (2015), Yetişkin Eğitimi, (O. Gündüz Çev) İstanbul, Kaknüs Yay.
Köylü, M. (2006), “Yetişkinlik Dönemi Eğitimi ve Öğretiminin Problemleri”, Yetişkinlik Dönemi Eğitimi ve Problemleri, İSAV, içinde, s.85-112. İstanbul: Ensar Neşriyat.
Macit, F. (2014), İslam Ahlak Teorileri, (M. İskenderoğlu-A.Arkan, Çev.) İstanbul: Litera Yay.
Macit, N. (2015), Dünya Kurmak Eylem ve Değişim, İstanbul: Ötüken Yay.
Malkoç, G. (1989), “Androgoji” M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi Yıl: 1989, Sayı.1, s. 88-95.
Merad, A. (1999), “Islah”, DİA, İstanbul, C.XIX, s.143-156.
Öncül, R. (2000): Eğitim ve Eğitim Bilimleri Sözlüğü, İstanbul: MEB Yay.
Öztürk, M. (1999), Din ve Fıtrat (Yaratılış), İstanbul: Yeniboyut Yay.
Öztürk, M. (2006), “Kurʹanʹın Değer Sisteminde Dünya ve Dünyevi Hayatın Anlamı”, Tasavvuf: İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, Yıl: 7, S.16, s.65-86.
Rahman, F. (1987), Ana Konularıyla Kur’an, (A. Açıkgenç, Çev.) Ankara: Fecr Yayınları.
Saruhan, M. S. (2014), “İslam Düşüncesinde Ahlâk İlmi”, Eskiyeni Anadolu İlahiyat Akademisi Araştırma Dergisi, S.28, Bahar, 2014, s.53-66.
Selçuk, M. (2005), “Din Öğretiminde Etik”, Erdem, AKMD, C.15, S.44, (Eylül 2005), Ankara: 2013-212.
Sherıff, V. F (2015), “Islam As A Framework for Establishing Values in Society”, İnsani Değerlerin Yeniden İnşası Sempozyumu, (19-21 Haziran 2014), Erzurum: 315-327.
Şahin, H. (1988), “Abd” maddesi. Kur’an-ı Kerim Ansiklopedisi-I, s. 5-6, İstanbul: Tercüman Tesisleri
Şahin, H. (1988), “Akıl” maddesi. Kur’an-ı Kerim Ansiklopedisi-I, s. 20-21, İstanbul: Tercüman Tesisleri
TDK, (1988), Türkçe Sözlük, I-II, Ankara, Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Toksarı, A. (1997), “Amel” mad., İslami Kavramlar, Ankara: Sema Yazar GVY., s.56.
Topaloğlu, B. (1989), “Allah”, DİA, İstanbul, C.II, s.471-498.
Tuğral, S. (2005), Kur’an’da Değerler Sistemi, Ankara; Doktora Tezi AÜSBE (Basılmış).
Uludağ, S. (1991) ''Amel'', DİA, İstanbul, C. III, s.13-16
Uyanık, M-Akyol, A, (2015), “Hakk’ın ve Hayr’ın Bilgisine Sahip Olmak: Muhsinî Tavır-Cibril Hadisinin İslam Ahlak Felsefesi Bağlamında Değerlendirilmesi”, İnsani Değerlerin Yeniden İnşası Sempozyumu, (19-21 Haziran 2014), Erzurum: 89-111.
Ülken, H. Z. (1981). Aşk Ahlakı. İstanbul: Ülken Yayınları.
Ülken, H. Z. (2016). Ahlak. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
Yalçın, B. M-, Dikici,M. F.-Yalçın, E.-Bek, Demet, (2005), “Malcolm Shepherd Knowles ve Erişkin Eğitimi”, Tıp Eğitimi Dünyası Sayı: 19 Nisan 2005. http: //dergipark.ulakbim.gov.tr/ted/article/view/5000140379/5000128438 (Erişim, 02 Ekim, 2016)
Yazar, T. (2012), “Yetişkin Eğitiminde Hedef Kitle”, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Nisan 2012, Yıl-4, Sayı-7, s.21-30.
Yazır, E. H. (1979), Hak Dini Kuran Dili (I-IX), İstanbul: 3. Baskı, Eser Neşriyat ve Dağıtım.