Hamdi ÖZAKTAN, Halil KIRNAK, Serhat UZUN, Hasan Ali IRIK, Mehmet ARSLAN, Mehmet YILMAZ

Bezelyede (Pisum Sativum L.) Farklı Sulama Suyu Düzeylerinin Bazı Morfolojik Özellikler Üzerine Etkisi Ve İlişkisi

Bu çalışma, Kayseri koşullarında bezelye bitkisinin yetiştiriciliği ve sulama suyunun verim/verim öğeleri üzere olan etkisi araştırılması üzerine Erciyes Üniversitesi Tarımsal Araştırma ve Uygulama Merkezi’ne ait merkez kampüsteki deneme arazisinde 2016 yılı vegetasyon süresinde yürütülmüştür. Araştırma konuları farklı sulama suyu uygulama oranları % 0 (I0), % 25 (I25), % 50 (I50), % 75 (I75) ve % 100 (I100 tam sulama) olarak belirlenmiş ve sulamalar 5 günde bir olmak üzere damla sulama sistemiyle uygulanmış ve bitkinin etkili kök bölgesindeki kullanılabilir su kapasitesinin % 40 (±5)’i tüketildiği zaman yapılmıştır. Araştırmada sulama suyu seviyesine bağlı olarak bitki boyu 42.38-62.16 cm, gövde çapı 4.21-4.87 mm, ilk bakla yüksekliği 24.05-27.86 cm, toprak üstü kuru madde 154-286.07 kg/da, bitkide bakla sayısı 3.86-11.06 adet, bakla uzunluğu 7.53-8.86 cm, bakla genişliği 15.49-17.17 mm, bitkide tane sayısı 17.96-57.73 adet, bin tane ağırlığı 144.7-163.2 g, anadal sayısı 1.53-2.56 adet, hasat indeksi %0.38-0.56 ve tanede toplam protein içeriği ise %32.45-34.59 aralığında belirlenmiştir. Sonuç olarak, Kayseri koşullarında bezelye bitkisinde damla sulama sistemi kullanılarak 5 gün aralıklarla I75 seviyesinde sulama yapılabileceği, sulama seviyeleri arttıkça incelenen özelliklerden ilk bakla yüksekliği ve bin tane ağırlığı hariç diğer parametrelerde istatistiksel olarak önemli artışların olduğu ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Bezelye, sulama suyu seviyesi, damla sulama, protein, bitki boyu

PDF

___

Anonim. (2001). Tarımsal Değerleri Ölçme Denemeleri Teknik Talimatı (Yemeklik Tane Baklagiller). T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Koruma ve Kontrol Genel Müd., Tohumluk Tescil ve Sertifıkasyon Merkezi Müdürlüğü, Ankara.
Ashraf, M. I., Pervez, M, A., Amjad, M., Ahmad, M., Ayub, M., (2011). Qualitative and quantitative response of pea (Pisum sativum L.) cultivars to judicious applications of ırrigation with phosphorus and potassium, Pak. J. life soc. Sci., 9(2): 159-164
Biçer, B, T., (1997). Diyarbakır Koşullarında Tane Bezelye Çeşitlerinde Sulama ve Ekim Zamanın Verim ve Verim Unsurlarına Etkisi Üzerine Bir Araştırma, Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. Diyarbakır, 70 s.
Birbal, V.S., Rathore, N. S., Bhardway and N. D. Yadava, (2013). Influence of irrigation methods and mulches on pea in ber based vegetable production system under tropical climate of rajasthan, Agrıcultural Research Communıcatıon Centre, Legume Res., 36 (6) : 557 – 562.
Bozkurt, O., (2003). Kahramanmaraş Koşullarında Bazı Bezelye (Pisum sativum L.) Çeşitlerinin Verim ve Verim Özelliklerinin Tespiti Üzerine Bir Araştırma, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş, 72 s.
Çiftçi, C. Y., Önder, M., Ceyhan, E., Kaya, M., Karaköy, T., Akdoğan, G., Benlioğlu, B., & Özaktan, H. (2020). Yemeklik Baklagiller Üretiminde Mevcut Durum Ve Gelecek. Türkiye Ziraat Mühendisliği IX. Teknik Kongresi Bildiriler Kitabı-1, 395.
Doğan, E., Rat, İ., Kahraman, A., İpek, I. S., (2015). Green pea response to defıcıt ırrıgatıon rates under semı-arıd clımatıc condıtıons, Bulgarian Journal of Agricultural Science, 21 (5): 1005-1011.
FAO, (2021). http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC Erişim tarihi:29.03.2021.
Geren, H., & Özlem, A. L. A. N. (2012). Farklı ekim zamanlarının iki bezelye (Pisum sativum L.) çeşidinde ot verimi ve diğer bazı özellikler üzerine etkileri. ANADOLU Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi, 22(2), 37-47.
Girgel, Ü., (2013). Kahramanmaraş Koşullarında Bazı Kültür ve Yabani Bezelye Çeşitlerinin Agronomik ve Biyolojik Özelliklerinin Belirlenmesi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Kahramanmaraş, 122 s.
Gündoğdu, Y., (2006). Farklı Ekim Zamanlarının Uygulamalarının Bezelye (Pisum sativum ssp. Arvense L.)’de Verim ve Verim Öğelerine Etkisi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Van, 33 s
Hegab, A.S.A., Fayed M.T.B., Maha M.A. Hamada, Abdrabbo M.A.A., (2014). Productivity and irrigation requirements of faba-bean in North Delta of Egypt in relation to planting dates, Annals of Agricultural Science 59(2), 185–193.
İnanç, S., (2007). Farklı Sıra Aralığı Uygulamalarının Bezelye (Pisum sativum spp. Arvense L.)’de Verim ve Verim Öğelerine Etkisi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Van, 38 s
Karakaş, H., (1996). Bursa Yöresinde Yetiştirilen Bezelye (Pisum sativum L.) Çeşitlerinin Morfolojik ve Agronomik Özellikleri, Uludağ Üniversitesi, Fen bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Bursa, 52 s.
Karayel, R., Bozoğlu, H., (2008). Türkiye’nin farklı bölgelerinden toplanan yerel bezelye populasyonunun bazı agronomik özellikleri, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 23(1): 32-38.
Koku, S., (2002). Çukurova Koşullarında Bazı Bezelye (Pisum sativum L.) Çeşitlerinin Tane Verimi ve Verimle İlgili Özelliklerinin Saptanması, Çukurova Üniversitesi, Fen bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Adana, 45 s
Martin, R. J., Tabley, F. J., (1981). Effects of irrigation, time of sowing, and cultivar on yield of vining peas, New Zealand Journal of Experimental Agriculture, Vol. 9: 291-297.
Öz, M., Karasu, A., (2010). Bazı bezelye (Pisum sativum L.) çesitlerinin tohum verimi ve verim komponentlerinin belirlenmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi 5 (1): 44-49.
Rasaei, A., Ghobadi, M., Ghobadi, M., (2012). Effect of supplemental irrigation and plant density on yield and yield components of peas (Pisum sativum L.) in kermanshah region, African Journal of Agricultural Research Vol. 7 (15): 2353-2358.
SAS,(1982). User’s Guide. Statistical Analysis Systems. SAS, Cary, NC,USA.
Stoker, R., (1977). Irrigation of garden peas on a good cropping soil, N.Z. Journal of Experimental Agriculture 5: 233-236
Şehirali, S. (1988). Yemeklik dane baklagiller. Ankara: Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi.
Toğay, N., Toğay, Y., Erman, M., Yıldırım, B., (2006). Kışlık iki bezelye hattı (Pisum sativum ssp. Arvense L.)’nda farklı bitki sıklıklarının bazı tarımsal özellikler üzerine etkisi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi (J. Agric. Sci.), 16(2): 97-103.
Ton, A., (2013). Çukurova Koşullarında Farklı Ekim Zamanlarının Bazı Bezelye (Pisum sativum ssp. sativum. L.) Çeşitlerinde Verim ve Verim Öğelerine Etkisi Üzerine Bir Araştırma, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Adana, 64 s.
Tüik. (2015). http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1001 (Erişim Tarihi: Mayıs 2015).
Wang, S., Sharp, P., Copeland L., (2011). Structural and functional properties of starches from field peas, Food Chemistry Vol. 126: 1546–1552.