Total larenjektomili hastalara verilen eğitimin öz bakım gücüne etkisi

Amaç: Bu çalışma, total larenjektomili hastalara verilen eğitimin öz-bakım gücüne etkisinin değerlendirilmesi amacı ile planlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Çalışma, Mart 2011-Aralık 2015 tarihleri arasında Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Balcalı Hastanesi Kulak Burun Boğaz Kliniği’nde larenks kanseri nedeniyle yatarak tedavi gören, total larenjektomi yapılan 50 kontrol, 50 deney olmak üzere toplam 100 hasta ile yarı deneysel olarak yürütülmüştür. Veriler, “Hasta Tanıtım-Bilgi Formu”, “Hasta Ön Test- Son Test Formu”, “Öz Bakım Gücü Ölçeği”, “Hastalara Yönelik Özel Periyodik Eğitim Planı” ve hasta memnuniyetini belirlemek amacıyla “Görsel Analog Skala” formunun uygulanması ile elde edilmiştir. Bulgular: Her iki grupta da başlangıç bilgi düzeylerinin birbirlerine denk olduğu saptanmıştır. Ancak, eğitim verilen deney grubunun bilgi düzeylerinin istatistiksel olarak anlamlı düzeyde arttığı saptanmıştır. Veriler analiz edildiğinde, kontrol grubu hastaların, öz-bakım gücü puan ortalaması 76.515.3 iken; deney grubu hastaların öz-bakım gücü puan ortalaması 120.012.2 olarak belirlenmiş olup, verilen eğitimin, istatistiksel olarak anlamlı fark oluşturduğu saptanmıştır.Sonuç: Bu çalışma sonucunda, hastalara verilen eğitimin etkili olduğu, verilen eğitim ile hastaların tedavi ve bakım ile ilgili bilgi düzeylerinin, öz-bakım güçlerinin ve memnuniyetlerinin anlamlı şekilde arttırdığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Hasta Eğitimi, Hemşirelik, Larenks Kanseri, Öz-Bakım Gücü, Total Larenjektomi

The effect of education given to patients with total laryngectomy on self-care

Purpose: This study aimed to evaluate the effect of education on self-care agency given to the patients with total laryngectomy.Material and Methods: The study utilised a quasi-experimental design; it was conducted with 100 patients with total laryngectomy, 50 controls and 50 experimental group patients, who received inpatient treatment for larynx cancer at Otorhinolaryngeology Service in Balcalı Hospital of Çukurova University Faculty of Medicine between March 2011 and December 2015. Data were collected using the “Patient Identification-Information Form”, “Patient Pre-Test and Final-Test Form”, “Self-care Agency Scale”, “Special Periodic Education Plan for Patients”, and “Visual Analog Scale” form to detect patient satisfaction. Results: Initial knowledge level of both groups was found to be equivalent to each other. However, a statistically significant increase was found in the knowledge level of the experimental group provided with education. Analysis of the data showed that the mean score of the self-care agency was 76.5±15.3 for the control group patients while it was 120.0±12.2 for the experimental group patient. It was found that the education made a statistically significant difference. Conclusion: Results of this study indicated that the education given to the patients was effective, and significant increases were detected in the patients knowledge level about treatment and care, self-care agency, and satisfaction.

Keywords:

Nursing, Patient Education, Larynx Cancer, Self-Care Agency,

PDF

___

1. Aba N, Tel H. Diabetes mellituslu hastalarda depresyon ve öz bakım gücü. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi, 2012;1:18-23.
2. Akduman S, Bolışık B, Sönmez S. Sağlıklı ergenlerin öz bakım güçlerinin incelenmesi. Hemşirelik Forumu. 2004;7:17-21.
3. Babadağ K, Kanan N. Öz bakım kuramının cerrahi hemşireliğine uyarlanması. Şişli Etfal Hastanesi Hemşirelik Dergisi. 1996;1:80-90.
4. Nahcivan N. A Turkish language equivalence of the Exercise of Self-Care Agency Scale. West J Nurs Res. 2004;26:813-24.
5. Bakoğlu E, Şekerci K, Yaman S, Çevik M. Periton diyalizli hastalarda öz-bakım gücü. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi. 2009;4:65-78.
6. Bakoğlu E, Yetkin A. Hipertansiyonlu hastaların özbakım gücünün değerlendirilmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2000;4:41-9.
7. Gürel DK. ÇÜTF Balcalı hastanesi erişkin onkoloji, hematoloji kliniklerinde kemoterapi uygulanan hastaların yaşam kalitesi ve bunu etkileyen faktörlerin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Adana, Çukurova Üniversitesi, 2007.
8. Üstündağ H, Zengin N. Baş Boyun kanseri nedeni ile cerrahi girişim geçiren hastaların öz bakım gücünün değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2008;11:63-8.
9. Nahcivan N. Sağlıklı gençlerde öz bakım gücü ve aile ortamının etkileri. (Doktora Tezi). İstanbul, İstanbul Üniversitesi, 1993.
10. Pasinlioğlu T. Gebelerin öz-bakım gücü ve öz bakım gücünü artırmada hemşirenin eğitici rolünün etkisi. Uluslararası Katılımlı 5. Ulusal Hemşirelik Kongresi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir, 2-4 Temmuz 1997;135-49.
11. Fındık Yıldız Ü. Ampütasyon uygulanan hastalarda eğitimin hastalığı değerlendirme ve öz-bakım gücü kazanma yetisine etkisi. (Doktora tezi). İstanbul , İstanbul Üniversitesi, 1999.
12. Kalpalp B. Adölesan annelerine verilen eğitimin öz güven ve öz bakım güçlerine etkisinin incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). İzmir, Ege Üniversitesi, 2006.
13. Kaya H, Acaroğlu R. Omurilik yaralanması olan hastalarda hemşirelik bakımı ve eğitimin bağımlılıkbağımsızlık ve öz-bakım gücü üzerine etkisi. Türk Nöroşirürji Dergisi. 2005;15:56-68.
14. Taşkın Ünal E. Total diz protezi uygulanan hastalara ameliyat öncesi ve sonrası verilen danışmanlığın öz bakım gücü, fonksiyonel durum ve ağrıya etkisi. (Yüksek lisans tezi)i İzmir, Dokuz Eylül Üniversitesi, 2011.
15. Mehanna HM. What has quality of life research done for the head and neck cancer patient? Department of Otolaryngology Head and Neck Surgery, University Hospital Coventry&Warwickshire. 2007;1:17-9.
16. Trzcieniecka Gren A, Bargiel Matusiewicz K, Borczyk J. Quality of life of patients after laryngectomy. J Physiol Pharmacol. 2007;58:699-704.
17. BuckleySpaulding M. Recent advances in the treatment of head and neck cancer: a patient care perspective. ORLHead Neck Nurs. 2002;20:9-15.
18. Zıegler L, Newell R, Stafford N, Lewin R. A literature review of head and neck cancer patients information needs, experiences and views regarding decisionmaking. Eur J Cancer Care. 2004;13:119–26.
19. Woodard TD, AgnesOplatek A, Guy J. Petruzzelli GJ. Life after total laryngectomy-a measure of long-term survival, function, and quality of life. Arch Otolaryngol Head Neck Surg. 2007;133:526-32.
20. Ünalan D, Şenol V, Öztürk A, Erkorkmaz Ü. Meslek yüksekokullarının sağlık ve sosyal programlarında öğrenim gören öğrencilerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve öz-bakım gücü düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2007;14:101-9.
21. Gül A, Üstündağ H, Zengin N. Böbrek nakli yapılan hastalarda öz-bakım gücünün değerlendirilmesi. Genel Tıp Dergisi. 2010;20:7-11.
22. Altay B, Avcı Aydın İ. Huzurevinde yaşayan yaşlılarda özbakım gücü ve yaşam doyumu arasındaki ilişki. Dicle Tıp Dergisi. 2009;36:275-82.
23. Ünsal E, Kızılcı S. Diyabetli bireylerin bilgi düzeyi özbakım gücü ve A1c düzeyi arasındaki ilişki. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi. 2009;2:16-26.
24. Kıyak E, Ergüney S. Hemodiyaliz hastalarının özbakım gücünün değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2002;5:38-44.
25. Düzöz Türkcan G, Çatalkaya D, Uysal Demir D. Tip 2 diabetes mellituslu hastaların öz-bakım gücünün değerlendirilmesi. Yeni Tıp Dergisi. 2009;26:210-13.
26. Kearney B Y, Fleisher B J. Development of an instrument to measure exercise of self-care agency. Res Nurs Health. 1979;22:25-34.
27. Pınar R. Diyabetes mellitus’lu hastaların yaşam kalitesi ve yaşam kalitesini etkileyen faktörlerin incelenmesi. Doktora Tezi. İstanbul, İstanbul Üniversitesi, 1995.
28. Nahcivan N. Geçerlik ve güvenirlik çalışması: ÖzBakım Gücü Ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması. Hemşirelik Bülteni. 1994;7(33). Erişim::
29. Kaya H. Sağlık hizmetlerinde hasta eğitimi ve hemşirenin sorumlulukları. Türkiye Klinikleri J Nurs. 2009;1:19-23.
30. Çelik A, Yıldırım Y. Orem öz bakım eksikliği hemşirelik kuramı’ na göre vazovagal senkop’ u olan hastanın hemşirelik bakımı: olgu sunumu. Journal of Cardiovascular Nursing, 2016;7:182-6.
31. Öztürk H, Çilingir D, Hintistan S. Hastaların dahiliye ve cerrahi kliniklerinde hemşirelerin yaptığı hasta eğitimlerini değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi. 2011;4:153-8.
32. Yıldız E, Erci B. Öz-bakım gücü modeline göre verilen bakımın hipertansiyonlu hastaların kan basıncı düzeyine ve öz-bakım gücüne etkisi. 13. Türk Kalp ve Damar Cerrahisi Kongresi - Hemşirelik ve Fizyoterapist Poster Bildirileri, 2014;525-42.
33. Aylaz R, Erci B. Sürekli ayaktan periton diyalizi hastalarına evde verilen bakımın ve izlemin hastaların öz-bakım gücüne ve diyalize bağlı enfeksiyonlardan korunmalarına etkisi. İ.Ü. Florence Nıghtıngale Hemşirelik Dergisi. 2010;18:40-6.
34. Oliver M J, Quinn R R, Richardson E P, Kiss A J, Lamping D L, Manns B J. Home care assistance and the utilization of peritoneal dialysis. Kidney Int. 2007;71:673-8.
35. Manns B J, Taub K, Vanderstraeten C, Jones H, Mills C, Visser M, Mclaughlin K.The impact of education on chronic kidney disease patients’ plans to initiate dialysis with self-care dialysis: a randomized trial. Kidney Int. 2005;68:1777-83.
36. Mohammadpour A, Rahmati Sharghi N, Khosravan S, Alami A, Akhond M. The effect of a supportive educational intervention developed based on the orem’s self care theory on the self care ability of patients with myocardial infarction: a randomised controlled trial. J Clin Nurs. 2015;24:1686-92.
37. Çulha İ. Hemşirelik eğitiminin kolostomi ve ileostomi açılan hastalarda öz-bakım gücüne olan etkisinin değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi 2014.
38. Akay B, Akyol Durmaz A. Kronik kalp yetersizliği olan hastalarda tele izlem yönteminin özbakım gücüne olan etkisinin incelenmesi. Türk Kardiyoloji Derneği Kardiyovasküler Hemşirelik Dergisi. 2014;5:75-88.
39. Muz G, Eğlence R. Hemodiyaliz uygulanan hastalarda öz bakim gücü ve öz yeterliliğin değerlendirilmesi. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi. 2013;2:15-21.
40. Alemdar H, Pakyüz Çınar S. Hemodiyaliz hastalarında öz bakım gücünün yaşam kalitesine etkisinin değerlendirilmesi. Nefroloji Hemşireliği Dergisi. 2015;2:19-30.