Lise öğrencisi ergenlerin ruhsal hastalıklara yönelik inanç ve sosyal mesafelerini etkileyen faktörler
Amaç: Çalışma lise öğrencisi ergenlerin ruhsal hastalıklara yönelik inanç ve sosyal mesafelerini etkileyen faktörleri belirlemek amacı ile kesitsel olarak yapılmıştır. Gereç ve Yöntem: Batıda bir ilin bir ilçesinde İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı dört lisesinde 2014-2015 öğretim yılının bahar yarıyılında gerçekleştirilen araştırmanın evrenini ilçede öğrenim gören 727 lise öğrenci, örneklemini ise 480 kişi oluşturmuştur. Araştırmada ilgili literatür bilgisi doğrultusunda oluşturulan anket formu, Ruhsal Hastalığa Yönelik İnançlar Ölçeği ve Sosyal Mesafe Ölçeği kullanılmıştır. Bulgular: %97,7’sinin ailesinde ruhsal hastalığı olan birinin olmadığı, %49’unun ruhsal hastalığı akli dengesi bozulmuşluk olarak tanımladığı bulunmuştur. Öğrencilerin Ruhsal Hastalığa Yönelik İnançlar Ölçeği puan ortalamasının 54,17±16,56; Sosyal Mesafe Ölçeği puan ortalamasının ise 68,11±20,89 olduğu belirlenmiştir. Erkeklerde, daha önce ruhsal hastalıklara yönelik tedavi almamış olanlarda, ruhsal hastalığa sahip bireylerin toplumla iç içe olmaması gerektiğini düşünenlerde ve ruhsal hastalık deyince aklına ilk gelen tanımlamanın akli dengesini yitirmiş ve delilik olduğunu belirtenlerde ruhsal hastalıklara yönelik inancın daha olumsuz olduğu bulunmuştur. Sonuç: Daha önce ruhsal hastalıklara yönelik tedavi almamış ve ruhsal hastalığa sahip bireylerin toplumla iç içe olmaması gerektiğini düşünen öğrencilerde hem ruhsal hastalıklara yönelik olumsuz inancın hem de ruhsal hastalıklara yönelik sosyal mesafe koyma eğiliminin daha fazla olduğu bulunmuştur.
Factors affecting the beliefs toward mental illnesses and social distances of high school students
Purpose: This study was conducted as a descriptive one for the purpose of determining the factors affecting the beliefs and social distances of adolescent high school students for mental illnesses.Materials and Methods: Research that conducted in the spring semester of the 2014-2015 academic year at four high schools of the District Directorate of National Education in a district in the West, the target population of the study consisted of 727 high school students and research sample consisted of 480 students. In the research, a questionnaire form which were prepared in accordance with the literature information, Beliefs Scale Toward Mental Illness and a Social Distance Scale were used. Results: 97.7% of students had no mental illnesses in their families, 49% of them defined mental illness as mental disorder. The point average of Beliefs Scale Toward Mental Illness was 54.17 ± 16.56; the point average of Social Distance Scale was found to be 68.11 ± 20.89. Beliefs toward mental illness were found more negative in males, in those who did not have received treatment for mental illness before, those who think that individuals with mental illness should not be intertwined with the public and those who associate mental illness as losing mental balance and definition of madness. Conclusion: Students who did not receive treatment for mental illnesses and who thought that individuals with mental illness should not be intertwined with the society, were found to have a higher tendency to both negative belief in mental illnesses and social distance to mental illnesses.
___
- 1. Sevim Y. Antrenman Bilgisi. Pelin Ofset Tipo Matbaacılık Sanayi ve Tic. Ltd. Şti. Ankara, 2010;33- 53.
- 2. Oban G, Küçük L. Damgalama erken yaşlarda başlar: Gençlerde ruhsal hastalıklara yönelik damgalamayla mücadelede eğitimin rolü. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi. 2011;2:141-48.
- 3. Del Casale A, Manfredi G, Kotzalidis GD, Serata D, Rapinesi C, Caccia F et al. Awareness and education on mental disorders in teenagers reduce stigma for mental illness: a preliminary study. Journal of Psychopathology. 2013;19:208-12.
- 4. World Health Organization (WHO). Mental Health: New Understanding; New Hope. Geneva, WHO, Geneva. 2001.
- 5. Bostancı N. Ruhsal bozukluğu olan bireylere yönelik stigma ve bunun azaltılmasına yönelik uygulamalar. Dusunen Adam. 2005;18:32-8.
- 6. Lauber C, Rössler W. Stigma towards people with mental illness in developing countries in Asia. Int Rev Psychiatry. 2007;19:157-78.
- 7. Aker T, Özmen E, Ögel K, Sağduyu A, Uğuz Ş. Tamar D ve ark. Birinci basamak hekimlerinin şizofreniye bakış açısı. Anadolu Psikiyatri Derg. 2002;3:5-13.
- 8. Üçok A. Şizofreni: Damga, mitler ve gerçekler. Psikiyatri Dünyası. 1999;3:67-71.
- 9. World Health Organization (WHO). Adolescent Sexual and Reproductive Health, (2007). Available from http://www.who.int/reproductivehealth/adolescent/. Accessed 19.10.2008.
- 10. Kocabaşoğlu N, Aliustaoğlu S. Stigmatizasyon. Yeni Symposium. 2003;41:190-2.
- 11. Alataş G, Kahiloğulları AK, Yanık M. T.C Sağlık Bakanlığı Ulusal Ruh Sağlığı Eylem Planı (2011-2023). Ankara, Sağlık Bakanlığı, 2011.
- 12. Bahar A. Şizofreni ve damgalanma. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi. 2007;2:101-10.
- 13. Schulze B, Angermeyer MC. Subjective experiences of stigma. A focus group study of schizophrenic patients, their relatives and mental health professionals. Soc Sci Med. 2003;56:299-312.
- 14. Kassam A, Glozier N, Leese M, Loughran J, Thornicroft G. A controlled trial of mental illness related stigma training for medical students. BMC Med Educ. 2011;11:51.
- 15. Bilge A, Çam O. Ruhsal hastalığa yönelik damgalama ile mücadele. TAF Prev Med Bull. 2010;9:71-8.
- 16. Hirai M, Clum GA. Development, reliability, and validity of the beliefs toward mental illness scale. J Psychopathol Behav Assess. 2000;22:221-36.
- 17. Bilge A, Çam O. Ruhsal hastalığa yönelik inançlar ölçeğinin geçerliliği ve güvenilirliği. Anadolu Psikiyatri Derg. 2008;9:91-6.
- 18. Arkar H. Akıl hastasının sosyal reddedilimi. Dusunen Adam. 1991;4:6-9.
- 19. Byrne P. Stigma of mental illness and ways of diminishing it. Adv Psychiatr Treat. 2000;6:65-72.
- 20. Corrigan PW, Lurie BD, Goldman HH, Slopen N, Medasani K, Phelan S. How adolescents perceive the stigma of mental illness and alcohol abuse. Psychiatr Serv. 2005;56:544-50.
- 21. Oban G, Küçük L. Ergenlerde ruhsal hastalıklara yönelik damgalamayı etkileyen etmenler. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi. 2011;2:31-9.
- 22. Tarım HŞ. Sağlık alanında öğrenim gören üniversite öğrencilerinin ruhsal hastalığa yönelik inançları (Yüksek lisans tezi). Lefkoşa, Yakın Doğu Üniversitesi, 2017.
- 23. Günay S, Bekitkol T, Beycan Ekitli G, Yıldırım S. Bir hemşirelik fakültesindeki öğrencilerin ruhsal hastalığa yönelik inançlarının belirlenmesi. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi. 2016;7:129-34.
- 24. Akgün Çıtak E, Budak E, Kaya Ö, Öz Ş, Şahin S, Taran N et al. Başkent Üniversitesi’nde öğrenim gören hemşirelik öğrencilerinin ruhsal hastalıklara karşı inançlarının belirlenmesi. Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi. 2010;68-73.
- 25. Ünal S, Hisar F, Çelik B, Özgüven Z. Üniversite öğrencilerinin ruhsal hastalığa yönelik inançları. Dusunen Adam. 2010;23:145-50.
- 26. Taşkın EO, Özmen E. Sosyodemografik etmenlerin ruhsal hastalıklara yönelik tutumlara etkileri. 3P Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji Dergisi. 2004;12:13-24.
- 27. Taşkın EO. Ruhsal hastalıklara yönelik tutumlar ve damgalamayı etkileyen etmenler. In Stigma Ruhsal Hastalıklara Yönelik Tutumlar ve Damgalama. (Ed EO Taşkın):73-114. İzmir, Meta Basım, 2007.
- 28. Neff JA, Husaini BA. Lay images of mental illness: Social knowledge and tolerance of the mentally ill. J Community Psychol. 1985;13:3-12.
- 29. Sağduyu A, Aker T, Özmen E, Ögel K, Tamar D. Halkın şizofreniye bakışı ve yaklaşımı üzerine bir epidemiyolojik araştırma. Turk Psikiyatri Derg. 2001;12:99-110.
- 30. Ersoy MA, Varan A. Ruhsal hastalıklarda içselleştirilmiş damgalama ölçeği Türkçe formunun güvenilirlik ve geçerlik çalışması. Turk Psikiyatri Derg. 2007;18,163-71.
- 31. Özmen E, Özmen D, Taşkın EO, Demet MM. Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin depresyona yönelik tutumları. Anadolu Psikiyatri Derg. 2003;4:87-97.
- 32. Yanık M, Şimşek Z, Katı M, Nebioğlu M. Tıp Fakültesi öğrencilerinin şizofreniye karşı tutumları ve psikiyatri eğitiminin etkisi. Yeni Symposium. 2003;41:194-99.
- 33. Dessoki HH, Hifnawy T. Beliefs about mental illness among university students in Egypt. Eur J Psychol. 2009;1:1-19.
- 34. Penn DL, Kommana S, Mansfield M, Link BG. Dispelling the stigma of schizophrenia: II. The impact of information on dangerousness. Schizophr Bull. 1999;25:437-46.
- 35. Olson JM, Zanna MP. Attitudes and attitude change. Annu Rev Psychol. 1993;44:117-54.
- 36. Morrison M, de Man AF, Drumheller A. Correlates of socially restrictive and authoritarian attitudes toward mental patients in university students. Soc Behav Pers. 1993;21:333-38.
- 37. Aghanwa HS. Attitude toward and knowledge about mental illness in Fiji Islands. Int J Soc Psychiatry. 2004;50:361-75.
- 38. Savrun BM, Arikan K, Uysal O, Cetin G, Poyraz BC, Aksoy C et al. Gender effect on attitudes towards the mentally ill: A survey of Turkish university students. Isr J Psychiatry Relat Sci. 2007;44:57-61.
- 39. Javed Z, Naeem F, Kingdon D, Irfan M, Izhar N, Ayub M. Attitude of the university students and teachers towards mentally ill in Lahore, Pakistan. J Ayub Med Coll Abbottabad. 2006;18:55-8.
- 40. Riana AR, Osman CB, Ainsah O. Psychiatric morbidity and attitudes towards mental illness among patients attending primary care clinic of Hospital University Kebangsaan Malaysia. Malaysian Journal of Psychiatry. 2008;17:30-43.
- 41. Akdede BBA, Alptekin K, Topkaya ŞÖ, Belkız B, Nazlı E, Özsin E et al. Gençlerde şizofreniyi damgalama düzeyi. Yeni Symposium. 2004;42:113-7.
- 42. Angermeyer MC, Matschinger H. Public beliefs about schizophrenia and depression: Similarities and differences. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol. 2003;38:526-34.
- 43. Özmen E, Ögel K, Boratav C, Sağduyu A, Aker T, Tamar D. Depresyon ile ilgili bilgi ve tutumlar: İstanbul Örneği. Turk Psikiyatri Derg. 2003;14:89- 100.
- 44. Doğan O, Kılıçkap Z, Çelik G, Çorapçıoğlu A. Psikiyatri stajının tıp fakültesi öğrencilerinin ruh hastalarına karşı tutumlarına etkisi. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 1994;16:206-10.
- 45. Küey L, Aksakoğlu G, Amato Z. Affektif bozukluklara ilişkin tutumlar. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 1989;4:68-77.
- 46. Arslantaş H, Dereboy İF, Aştı N, Pektekin Ç. Yetişkinlerde profesyonel psikolojik yardım arama tutumu ve bunu etkileyen faktörler. Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2011;12:17-23.
- 47. Birsöz S. Günümüzde psikiyatristin yeri, rolü ve önemi. Türkiye’de Psikiyatri. 2000;1:59-63.
- 48. Taşkın EO, Şen FS, Özmen E, Aydemir Ö. Kırsal kesimde depresyonlu hastalara ilişkin tutumlar: sosyal mesafe ve etkileyen etmenler. Türkiye’de Psikiyatri. 2006;8:11-7.
- 49. Taşkın EO, Sen FS, Aydemir O, Demet MM, Ozmen E, Icelli I. Public attitudes to schizophrenia in rural Turkey. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol. 2003;38:586-92.
- 50. Arikan K, Uysal O, Cetin G. Emotional reactions to the mentally ill are positively influenced by personal acquaintance. Isr J Psychiatry Relat Sci. 1999;36:100- 4.
- 51. Arıkan K, Çetin G, Uysal Ö, Aydın S. Farklı kültürel ortalama göç stigmatizasyonu etkiler mi? Dusunen Adam. 2000;13:222-24.