Doğumhanede tıp etiği: bir alan çalışması

Amaç: Kendine özgü bir tıbbi birim olarak doğumhanede, diğer birimlerde olduğu gibi, tıp etiği ile ilgili-bağlantılı kimi durumlar ortaya çıkmaktadır. Çalışmamızın amacı bu durumların karşılaşılma sıklıklarını ve önemsenme derecelerini saptamak; dolayısıyla doğumhanenin tıp etiği açısından nasıl bir çalışma ortamı olduğunu ve bu birimde çalışanların nasıl bir mesleki değer sistemine sahip bulunduğunu belirlemektir.Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı tipteki araştırmamız üç resmi hastanenin doğumhanelerinde aktif olarak görev yapan çalışmaya katılmayı kabul eden, ebe, hemşire, uzman ya da uzmanlık öğrencisi hekim toplam 87 kişi üzerinde yürütülmüştür. Katılımcılardan veri toplama formunda yer alan 18 ifadenin her biri için karşılaşma-karşılaşmama durumlarını ve 10 üzerinden puan vererek önemseme derecelerini belirtmeleri istenmiştir.Bulgular: Doğumhanede en sık karşılaşılan sorunlar, gebe-lohusanın tıbbi uygulamayı reddetmesi, ekip içi yetki-işbölümü çatışmalarının yaşanması ve kıdemsiz çalışanlara “angarya” yüklenmesidir. En fazla önemsenen sorunlar ise yenidoğana gereksinim duyduğu tıbbi olanakların sağlanamaması, tıbbi işlemlerin eksik ya da yanlış uygulanması şeklinde malpraktis yapılması ve gebe/lohusanın hayati tehlikesi varken taburcu edilme talebidir.Sonuç: Doğumhanelerde en sık yaşanan sorun kategorisi özerklik çatışmaları olup yarar sağlayama üzerinde oluşan ikilemler görece daha az ancak yine de dikkate değer sayıdadır. Doğumhanede çalışanlar özerkliğe saygı konusunda belli bir duyarlılıkları bulunmakla birlikte kimi zaman paternalizme eğilim göstermektedir. Adalet ilkesi ile ilgili- bağlantılı sorunlar sık yaşanmamakta ancak bu ilke önemli bir referans kabul edilmektedir.

Ethical issues in the delivery room: a field study

Purpose: Like other departments, some cases related-connected to medical ethics emerge in the delivery room, which is a specific medical unit. The purpose of this study is to identify the prevalence of these cases and the level of importance given to them, thus to describe what kind of a working environment the delivery room is in terms of medical ethics, and to find out what kind of a professional value system persons working in this unit have.Materials and Methods: The descriptive study was conducted with 87 participants with midwives, nurses, resident and specialist physicians. The participants were asked to specify the prevalence of the 18 cases in the form through 3-point Likert scale and indicate the importance they give to these cases by scoring them out of 10 points.Results: The most frequently encountered problems in the delivery room include rejection of the medical application by the pregnant-puerperal women, conflicts of authority and/or division of labour in the team, and chores given to inexperienced workers. The problems which were given most importance are that not providing newborns with the medical opportunities they need, malpractice due to applying deficient or incorrect medical practices, and demand for discharge when the patient's life is in threatening.Conclusion: The most frequently encountered problem category in the delivery room is the autonomy conflict; the dilemma concerning inability to provide benefit and/or to avoid maleficence is relatively less, but it is worth noting. Although they are sensitive about respect for autonomy, they sometimes show a tendency to paternalism. Related-connected problems are not experienced much, but the principle of justice is accepted as an important reference.

___

  • 1. Öztürk M. Doğum odasının tıp tarihi sahnesine çıkışı ve evrimleşme süreci. I. Uluslararası Türk Tıp Tarihi Kongresi Kitabı. 20-24 Mayıs 2008, Konya. 2008:124-126.
  • 2. Can R, Öztürk M, Kadıoğlu S. Farklı sağlık uğraşları ve uygulamaları özelinde tıp etiği. Balkan Tıp Tarihi ve Etiği Kongresi Kitabı. 11-15 Ekim 2011, İstanbul. 2011:542-545.
  • 3. SPSS Inc. SPSS for Windows. Version 11.5, Chicago: SPSS Inc. 2000.
  • 4. Sümbüloğlu K, Sümbüloğlu V. Biyoistatistik. 8. Baskı. Ankara, Şahin Matbaası. 1998.
  • 5. Sümbüloğlu K, Sümbüloğlu V. Araştırma Yöntemleri. 3. Baskı, Ankara, Sistem Ofset, 2000.
  • 6. Işık T. Gebelik sürecinde tıbbi aydınlatma (Doktora tezi). Adana, Çukurova Üniversitesi , 2010.
  • 7. Lothian JA. Do not disturb: the importance of privacy in labor. J Perinat Educ. 2004;13:4-6.
  • 8. Beauchamp TL, Childress JF. Principles of Biomedical Ethics, 4th edition, New York, Oxford University Press, 1994.
  • 9. Simmonds AH. Autonomy and advocacy in perinatal nursing practice. Nurs Ethics. 2008;15:360-70.
  • 10. Gürel SA, Gürel H, Balcan E. Doğum öncesi bakım esnasında gebelik, doğum ve doğum sonu döneme ilişkin bilgi edinme durumu. Perinatoloji Dergisi. 2006;14:90-95.
  • 11. Kaya F, Serin Ö. Doğum öncesi bakımın bakımların niteliği. Journal of Turkish Obstetric and Gynecology Society. 2008;5:28-35.
  • 12. Kırımlıoğlu N. Gebelik ve doğum sürecinin hasta sağlık ekibi arasındaki iletişim temelinde incelenmesi. (Doktora tezi). Eskişehir, Osmangazi Üniversitesi, 2003.
  • 13. Sayın SD. Perinatal hizmetlerde mahremiyet algısı. (Doktora tezi). İstanbul, Marmara Üniversitesi, 2013.
  • 14. Uzun E, Güney M, Oral B, Özsoy M, Mungan T. Kadın hastaliklari ve doğum servisi: verilen hizmetlerle ilgili hasta memnuniyeti ve etki eden faktörler. Uzmanlık Sonrası Eğitim ve Güncel Gelişmeler Dergisi. 2006;3:167-71.
  • 15. Güngör İ. Doğumda anne memnuniyetini değerlendirme ölçeğinin geliştirilmesi (Doktora tezi). İstanbul, İstanbul Üniversitesi, 2009.
  • 16. Lavender T, Walkinshaw SA, Walton I. A prospective study of women’s views of factors contributing to a positive birth experience. Midwifery. 1999;15:41-6.
  • 17. Fenwick J, Hauck Y, Downie J, Butt J. The childbirth expectations of a self-selected cohort of Western Australian women. Midwifery. 2005;21:23-35.
  • 18. Harriott EM, Williams TV, Peterson MR. Childbearing in U.S. military hospitals: dimensions of care affecting women's perceptions of quality and satisfaction. Birth. 2005;32:4-10.
  • 19. Hildingsson I, Thomas JE. Women's perspectives on maternity services in Sweden: processes, problems, and solutions. J Midwifery Womens Health. 2007;52:126-33.
  • 20. Rudman A, El-Khouri B, Waldenström U. Women's satisfaction with intrapartum care - a pattern approach. J Adv Nurs. 2007;59:474-87.
  • 21. Abushaikha L, Sheil EP. Labor stress and nursing support: how do they relate. J Int Womens Stud. 2006;7:198-208.
  • 22. Douglas S, Cervin C, Bower KN. What women expect of family physicians as maternity care providers. Can Fam Physician. 2007;53:875-9.
  • 23. Hasta Hakları Yönetmeliği, Resmi Gazete Tarihi: 01.08.1998, Resmi Gazete Sayısı: 23420. (Erişim 10.04.2015)
  • 24. Tıbbi Deontoloji Tüzüğü, Resmi Gazete Tarihi:19.02.1960, Resmi Gazete No:10436 (Erişim 23.06.2011).
  • 25. Çobanoğlu N. Tıp Etiği. Ankara, Eflatun Yayınevi, 2009.
  • 26. Dünya Hekimler Birliği, Tıp Etiği Elkitabı. (Çeviren Civaner M). Ankara, Türk Tabipler Birliği Yayınları. 2005.
  • 27. Elçioğlu Ö. Demirhan Erdemir A. Klinik uygulamalarda her durumda ortaya çıkan etik yükümlülükler. In Klinik Etik (Editör: AS Erdemir A, NY Oğuz, Ö Elçioğlu, H Doğan):104-48.. İstanbul, Nobel Tıp Kitabevleri, 2001.
  • 28. Büken E, Büken Örnek N. Tıpta Malpraktis ve Etik Yönleri. Ankara Tabip Odası Etik Komisyonu. Yaşama Dair Etik Bir Bakış. Ankara, Tabip Odası Yayınları, 2002.
  • 29. Büken E, Büken Örnek N. Yasal ve etik yönleriyle Türkiye’de tıbbi malpraktis. In Çağdaş Tıp Etiği (Eds AD Erdemir, Ö Öncel, Ş Aksoy). İstanbul, Nobel Kitapevleri, 2003.
  • 30. Harris J. Hayatın Değeri; Tıp Etiğine Giriş. (Çeviren: Sertabipoğlu S.) İstanbul, Ayrıntı Yayınları, 1999.
  • 31. Doktorluk, hemşirelik, ebelik, diş hekimliği, veterinerlik, eczacılık ve mimarlık eğitim programlarının asgari eğitim koşullarının belirlenmesine dair yönetmelik. Resmi Gazete Tarihi: 02.02.2008, Resmi Gazete Sayısı: 26775. (Erişim 10. 04. 2015)
  • 32. Tababet ve Şuabatı San'atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun. Kanun Kabul Tarihi: 11.04.1928, Kanun Numarası: 1219. (Erişim 13.07.2014)
  • 33. Internatıonal Code of Ethics for Mıdwıves. http://www.internationalmidwives.org/ Portals/5/Code%20of%20Ethics%20Long%20versi on-ENG.2003.doc (Erişim 02.07.2009)
  • 34. The ICN Code of Ethıcs for Nurses. Geneva, International Council of Nurses. 2012.
  • 35. Hekimlik Meslek Etiği Kuralları. Ankara, TTB Yayınları, 2002.
  • 36. Adams JL, Garber S. Reducing medical malpractice by targeting physicians making medical malpractice payments. J Empir Leg Stud. 2007;4:185–222.
  • 37. Büken E, Örnek Büken N, Büken B. Obstetric and gynecologic malpractice in Turkey: incidence, impact, causes and prevention. J Clin Forensic Med. 2004;11:233-47.
  • 38. Gündoğmuş ÜN, Özkara E, Mete S. Nursing and midwifery malpractice in Turkey based on the higher health council records. Nurs Ethics. 2004;11:489-99.
  • 39. Elbüken B. Sağlık profesyonellerine yönelik tıbbi uygulama hata iddiası ile yüksek sağlık şurasına gönderilen olguların irdelenmesi (Yüksek lisans tezi). İstanbul, Marmara Üniversitesi, 2010.
  • 40. Özkaya N, Elbüken B, Özkaya H. Hemşirelikte ve Ebelikte Malpraktis. In Biyoetik Araştırmaları. (Eds YI Ülman, ŞV Genç):221-6. İstanbul, Türkiye Biyoetik Derneği, 2012.
  • 41. Akgül A. Yargı kararları işığında, gebelik ve doğum sürecinde sağlık hizmet kusurundan kaynaklanan tam yargı davaları. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi. 2012;3:485-98.
  • 42. Stevenson DK, Goldworth A. Ethical dilemmas in the delivery room. Semin Perinatol. 1998;22:198-206.
  • 43. Proctor S. What determines quality in maternity care? comparing the perceptions of childbearing women and midwives. Birth. 1998;25:85-93.
  • 44. Elçioğlu Ö, Kırımlıoğlu N. Tıp Etiği İlkeleri. In Çağdaş Tıp Etiği (Eds AD Erdemir, Ö Öncel, Ş Aksoy):26-40. İstanbul, Nobel Kitapevleri, 2003.
  • 45. Nuffield Council on Bioethics, Critical Care Decisions in Fetal and Neonatal Medicine: Ethical Issues. London, Latimer Trend, 2006.
  • 46. Bilgen H, Topuzoğlu A, Kuşçu K, Altuncu E, Ozek E. End-of-life decisions in the newborn period: attitudes and practices of doctors and nurses. Turk J Pediatr. 2009;51:248-56.
  • 47. Özcan Şenses M. Yenidoğan yoğun bakım ünitelerinde yaşam sonu kararlarına ilişkin hekim ve hemşirelerin tutumları. (Doktora tezi). Kocaeli, Kocaeli Üniversitesi. 2009.
  • 48. Çavuşoğlu H. Neonatology and ethics: a word from Turkey. J Clin Ethics. 2001;12:315.
  • 49. İncedere A, Öztürk S, Er R. İnsan onuruna saygılı hemşirelik bakımı: hemşirelerin bakış açısıyla bir değerlendirme. In Değişen Dünyada Biyoetik. (Eds YI Ülman, F Artvinli):200-7. İstanbul, Türkiye Biyoetik Derneği Yayını, 2012.
  • 50. Kadıoğlu FG, Can R, Okuyaz S, Yalçın SÖ, Kadıoğlu S. Klinisyenlerin etik danışmanlık alma konusundaki tutumları. In Uluslararası Katılımlı 5. Tıp Etiği Kongresi Bildiri Kitabı (Eds YI Ülman, T Başağaç Gül, F Kadıoğlu, G Yıldırım, Z Edisan):53-54, Ankara: Türkiye Biyoetik Derneği Yayını, 2009.
  • 51. Çalışır HC, Şahinoğlu S. Tıpta konsültasyon olgusu. In Yaşama Dair Etik Bir Bakış. Ankara, Tabip Odası Yayınları, 2002;178-186..
  • 52. Alan S. Adana’da eğitim hastanelerinde sağlık hizmetini alanlar ile verenlerin hasta özerkliğine saygı ve paternalizme yatkınlıkları. (Doktora tezi). Adana, Çukurova Üniversitesi, 2005.
  • 53. Oğuz NY. Özerkliğe saygı ilkesi. In Deontoloji (Eds B Arda, Y Oğuz, PS Şahinoğlu). Ankara, Antıp Yayınları, 1999.
  • 54. Aydın E. Tıp etiğinde hasta özerkliğine saygı ilkesi. Erciyes Tıp Dergisi. 2003;25:92-7.
  • 55. Altuntuğ K, Ege E. Sağlık eğitiminin annelerin taburculuğa hazır oluş, doğum sonu güçlük yaşama ve yaşam kalitesine etkisi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi. 2013;15:45-56.
  • 56. Atıcı İ. Doğum sonu erken taburculukta lohusalara verilecek sağlık eğitimi ve evde bakımın postpartum komplikasyonlar ve anksiyete düzeyine etkisi. (Yüksek lisans tezi). Erzurum, Atatürk Üniversitesi, 2000.
  • 57. Dağ H, Er Güneri S, Kavlak O, Şirin A. Doğum yapan kadınların doğum sonu öğretim ihtiyaçları ve taburculuğa hazır oluşluğunun belirlenmesi. Uluslararası Hakemli Akademik Spor Sağlık ve Tıp Bilimleri Dergisi. 2014;4:26-38.
  • 58. Büyükkayacı Duman N. Postpartum erken taburculuk sonrası evde bakım. TAF Preventive Medicine Bulletin. 2009;8:73-82.
  • 59. Turla A, Karaaslan B, Kocakaya M, Pekşen Y. Hastalara yeterince aydınlatma yapılıp yapılmadığı ve onam alınması durumunun saptanması. Türkiye Klinikleri Adli Tıp Dergisi. 2005;2:33-8.
  • 60. Yıldırım G, Bilgin İ, Tokgöz H. Cerrahi kliniklerdeki sağlık çalışanlarının aydınlatılmış onam hakkındaki görüşleriyle uygulamaları örtüşüyor mu?. Cumhuriyet Tıp Dergisi. 2014;36:451-8.
  • 61. Ergün YA. Hastanelerde hekim-hemşire ilişkilerinde yaşanan çatışma kaynaklarının belirlenmesi ve çözüm önerileri. (Doktora tezi). İstanbul, İstanbul Üniversitesi, 1999.
  • 62. Akca C, Erigüç G. Hastane çalışanlarının yöneticileri ve çalışma arkadaşları ile yaşadıkları çatışma nedenlerine yönelik bir araştırma. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 2006;9:126-53.
Cukurova Medical Journal-Cover
  • ISSN: 2602-3032
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 1976
  • Yayıncı: Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi