Tuşpa Sitadeli’nden Yeni Bir Kaya Mezarı: BG 90

Urartu krali mezar geleneğinin önemli örnekleri Van Kalesi kayalığının güney yamaçları boyunca yer almaktadır. Bu kaya mezarlarında kayalık yüzeyin düzeltilmesiyle birer anıtsal cephe oluşturulmuş- tur. Böylece çok odalı olarak planlanan mezarlar kapı girişi ve cephe ile birlikte anıtsal bir görünüme kavuşmuşlardır. Ancak Van Kalesi’nde bilinen çok odalı kaya mezarlarından farklı olarak 2016 yılında yeni bir kaya mezarı ortaya çıkarılmıştır. Dromos biçimli bir ön oda ve arkadaki ana odadan oluşan bu kaya mezarı yine kayalığın güney yamaçlarında yer almaktadır. Çok odalı kaya mezarlarından farklı olarak bu mezar kayalık zemin oyularak tasarlanmıştır. Yer altına planlanan ve bir kapı ile ana odaya geçilen söz konusu mezar bu açıdan sitadeldeki anıtsal cepheli bir girişe ve kapıya sahip çok odalı mezarlara geçiş aşamasının öncülü gibi durmaktadır.

Important examples of Urartian royal tombs are located along the southern slopes of the rocky terrain of the Van Fortress. The rocky surfaces of these tombs are smoothed to form monumental façades. These multi-roomed rock-cut tombs thus attain a monumental appearance with their entrances and façades. However, a new rock-cut tomb that is different from the multi-roomed rock-cut tombs has been une- arthed at Van Fortress in 2016. This rock tomb consists of an antechamber in the form of a dromos and a main room behind it, and is also located on the southern slopes of the rocky terrain. Unlike the mul- ti-roomed rock-cut tombs, it was prepared by carving the rocky ground. It is planned as an underground tomb, the main room of which is accessed through a door, and thus appears to be a precedent of the multi-roomed tombs with monumental entrances and doors on the citadel. This tomb type, examples of which are known to have been constructed under the ground at sites such as Karagündüz and Altıntepe in the Lake Van basin, is notably more royally designed at Van Fortress. It provides new ideas about the development of royal tomb-cut tradition in particular.

PDF

___

Belli, O. – E. Konyar 2001 “Excavations at Van-Yoncatepe Fortress and Necropolis”, Tel Aviv 28/2: 169-212.

Çavuşoğlu, R. – H. Biber 2012 “A mysterious archaeological site in the vicinity of the Urartian capital Tuşpa: Van/Kalecik”, Archäologische Mitteilungen aus Iran und Turan 44: 329-342.

Çavuşoğlu, R. – H. Biber – F. Başar 2009 “2004-2007 Yılları Van-Kalecik Kazıları”, Kazı Sonuçlan Toplantısı 30/1: 269-290.

Çilingiroğlu, A. 1986 “Van - Dilkaya Höyük, 1985”, Anatolian Studies 36: 216-218.

Çilingiroğlu, A.1997 Urartu Krallığı Tarihi ve Sanatı, İzmir.

Erzen, A. 1964 “Toprakkale, Çavuştepe ve Ünseli (Ernis) Kazıları”, Belleten XXVIII/ 111: 568-572.

Genç, B. 2015 “Urartu ve Assur Arasındaki Kültürel İlişkiler ve Urartu’nun Dönüşümünde Assur Etkisi”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, ftarmara Üniversitesi Tarih Anabilim Dalı-Eski Çağ Tarihi Bilim Dalı, İstanbul: ftarmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Işık, K. – B. Genç 2012 “The Location of URU Tuspa and A New Inscribed Column Base Belonging to Ispuini, King of Urartu”, Aramazd/Armenian Journal of Near Eastern Studies VII/1: 72-79.

Kleiss, W. 1976 “Urartäische PIätze im Iran (Stand der Forschung Herbst 1975)”, Archäologische Mitteilungen aus Iran 9: 19-43.

Konyar, E. 2011 “Urartuda ftezar Tipleri ve Gömü Âdetleri/ Tomb Types and Burial Traditions in Urartu”, K. Köroğlu – E. Konyar (eds), Urartu: Doğu’da Değişim/ Transformation in the East, İstanbul: 206-231.

Köroğlu, K. 2008 “Urartu Kaya ftezar Geleneği ve Doğu Anadolu’daki Tek Odalı Kaya ftezarlarının Kökeni”, Arkeoloji ve Sanat Dergisi 127: 21-38.

Piotrovsky, B. B. 1966 Il Regno di Van: Urartu, Roma: Roma, Edizioni dell’Ateneo.

Sevin, V. 2012 Van Kalesi: Urartu Kral Mezarları ve Altıntepe Halk Mezarlığı, İstanbul.

Sevin, V. – E. Kavaklı 1996a “Van/Karagündüz Erken Demir Çağı Nekropolü”, Belleten 227: 1-20.

Sevin, V. – E. Kavaklı 1996b Bir Erken Demir Çağ Nekropolü Van/Karagündüz, İstanbul.