Roma Dönemi Yüzük Taşları Üzerinde Tanrıça Ma Betimlemeleri ve Yayımlanmış Bazı Eserlerdeki Ma İkonografisi İçin Yeni Öneri ve Değerlendirmeler

Bu yayınımızın konusunu Anadolu Medeniyetleri Müzesi teşhirinde bulunan 4 adet, Erimtan Arkeoloji ve Sanat Müzesi koleksiyonunda 4 adet ve Ankara’da Mehmet Durmaz koleksiyonunda 1 adet olmak üzere Ma betimli 9 adet yüzük taşı oluşturmaktadır. Tanrıça Ma, 2. binden itibaren Anadolu topraklarında tapınım gören yerel bir tanrıçadır. Tanrıçanın Anadolu’daki başlıca tapınım merkezleri Şar Köyü’ne Tufanbeyli, Adana lokalize edilen Kappadokia Komana’sı ile Gümenek Mevkii’nde Tokat bulunan Komana Pontika’dır. Tanrıça Ma’nın betimlendiği az sayıda eser günümüze kalabil

Anahtar Kelimeler:

Yüzük Taşları, Ma, Enyo, Komana Kappadokia, Komana Pontika

This publication concerns four gems on display in Ankara at the Anatolian Civilizations Museum, four gems in the collection of the Erimtan Archaeology and Art Museum and one gem in Mehmet Durmaz’s private collection which contain depictions of the goddess Ma. Ma is a regional goddess who had been worshiped in Anatolia since the 2nd millennium bc. The main cult centers for Ma in Anatolia were Cappadocian Comana which is located at Şar village-Tufanbeyli, Adana , and Comana Pontica at Gümenek village Tokat . Few artifacts depicting Ma remain today. In Anatolia, the goddess is depicted on coins minted at Comana Pontica, shown with her club, shield, and a radial crown; her most distinctive attribute. Because she is depicted on only a small amount of archaeological material, the description of the goddess is unfamiliar. The figures depicted on the nine gems in this study consistently display the goddess’s iconography and identify these figures as Ma. The appearance of this mysterious and little-known goddess of Anatolia on Anatolian gems is documented here for the first time.

Keywords:

Roman Gems, Ma, Enyo, Comana Cappadocia, Comana Pontika,

PDF

___

Antik Kaynaklar Cass Dio. (= Cassius Dio, Rhomaika). Roman History. With an English translation by E. Carry I-IX. London 1914-1927 (The Loeb Classical Library). Plinius, NH
Plinius, Naturalis Historia. Plut. (=Plutarkhos, Bioi Paralleloi). Sull. (= Sulla). Plutarch’s Lives. With an English translation by B. Perrin I-XI. London, New York 1959 (The Loeb Classical Library). Strabo.
(=Strabon, Geographika). Geografika, (Çev.) Pekman, A., Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 2015. Magie, D. 1950
Roman Rule in Asia Minor, New Jersey. Mentesidou, E. T. 2015 “Komana: A New Find from Hamamtepe and a Preliminary Study on Sanctuary’s Cults”, (Ed.) Erciyas, D. B., Tatbul, M. N., Komana Ortaçağ Yerleşimi, 209-226. Michel, S. 2001
Bunte Steine – Dunkle Bilder: “Magische Gemmen”, München. Moga, I. 2010 “Le Culte Indigene de la Bellone Micrasiatique”, Classica et Christiana 5/2, 369-393. Morkholm, O. 1991
Early Hellenistik Coinage, Cambridge. Mutlu, S. 2016 “Tanrıça Ma (Mᾶ) ve Kappadokia Komana’sı”, Phaselis II, 311-322.
Özen, S. - Işık, C. 2017 “Eleuthera aus Kaunos”, (Eds.) Doyran, M., Özen-Kleine, B., Çörtük, U., Özen, S., Uluslararası “Anadolu’da Demeter ve Diğer Ana Tanrıça Kültleri” Sempozyumu, 85-102.
Öztürk-Dönmez, F. 2006 Roma Çağı Küçükasya Kentleri Arasında Homonoia Anlaşmaları, İstanbul. Popko, M. 1995 Religions of Asia Minor, Warsaw.
Price, M. J. - Trell, B. L. 1977 Coins and their Cities. Architecture on the ancient coins of Greece, Rome, and Palestine, London.