A lapis-lazuli cylinder seal found at Oylum Höyük

2010 kazı mevsiminde Oylum Höyük’te Prof. Dr. Ergin Özgen yönetiminde sürdürülen kazılarda (09.08.2010) çok değerli bir buluntu olan lacivert taşından yapılmış bir silindir mühür bulunmuştur. OY 10. Env. 106 envanter numarası verilen mühür ile ilgili Attila Engin’in verdiği bilgilere göre eserin yük. 1.65 cm gen. 1.65 cm ve delik çapı 0.6 cm’dir. ÖBY 97 No. 4 tabakasında L22 açmasında ve buluntu yeri kuzey 5.62 m – batı 0.2 m olan mühür 609.87 konumunda bulunmuştur. Dr. Engin bana göndermiş bulunduğu bilgi notunda, mührün silindirik yapıda olduğunu; her iki kenarın altında yatay olarak düzenlenmiş ikişer sıra ince yiv bulunduğunu ve eserin Erken Demir Çağı’na ait bir çukurun altında, Orta Tunç Çağı II’ye tarihlenen bir kerpiç duvarın batısından, moloz toprağı içerisinde bulunduğunu bildirmiştir. Ayrıca, eseri Orta Tunç Çağı II’ye tarihlemektedir. Mühürün lacivert taşından yapılmış olmasından gelen önemi yanında, 10 satırlık çiviyazılı bir mühür yazısı ihtiva etmesi, mührü çok önemli bir buluntu ve bizi aydınlatan bir kaynak durumuna getirmiştir. Bu nedenle de, mühür kitabesinin çözümü ihtiyacı için eserin yayını bana tevdi edilmiştir. Bu nedenle, Prof. Dr. Engin Özgen’e teşekkürlerimi sunuyorum. Mühürün yazıldığı çiviyazısı karakterleri ve içeriği itibariyle Orta Babil Devri’ne tarihlediğimiz kitabenin çevirisi şöyledir: 1-6) Bitna’nın (katı bir maddeden yapılmış madeni ?) mührü. (Tanrı) Enlil’in rahibi, kralın temsilcisi (üst düzey bir yetkili) 7-10) Tanrıça Bĕltu’nun kölesi, tanrıça Bĕltu’nun gözdesi. Daha serbest bir çeviri ile: Tanrıça Bĕltu’nun sevgili kölesi, kralın temsilcisi (üst düzey bir yetkili), (Tanrı) Enlil’in rahibi Bitna’nın (katı bir maddeden yapılmış) mührü olarak da ifade edilebilir.
Anahtar Kelimeler:

Kilis

___

Balkan, K. 1955 Kaniš Kārumunun Kronoloji Problemleri Hakkında Müşahedeler/ Observations on the Chronological Problems of the Kārum Kaniš, Türk Tarih Kurumu Yayınları VII. Seri-No.28, Ankara.

CDA 1999 A Concise Dictionart of Akkadian, J. Black – A. George – N. Postgate (eds.), SANTAG Arbeiten und Untersuchungen zur Keilschriftkunde, Wiesbaden.

Blocher, F. 1987 Untersuchungen zum Motiv nackten Frau in der altbabylonischen Zeit, Münchener vorderasiatischen Studien, Bd.4, B. Hrouda (ed.), München Wien.

Colbow, G. 1995 Die Spätaltbabyloniche Glyptik Südbabyloniens. Münchener vorderasiatische Studien; Bd. 17, B. Hrouda (ed.), München Wien.

Menzel, B. 1981 Assyrische Tempel Band I, Untersuchungen zu Kult, Administration und Personal, Studio Pohl: Series Maior 10/I, Rome.

1981 Assyrische Tempel Band II, Anmerkungen, Textbuch, Tabellen und Indices, Studio Pohl: Series Maior 10/II, Rome.

Grayson, A. K. 1987 Assyrian Rulers of the Third and Second Millennia BC (to 1115 BC), The Royal Inscriptions of Mesopotamia. Assyrian Periods/Volume 1, Toronto, Buffalo, London.

Özgüç, N. – Ö. Tunca 2001 Kültepe-Kaniš, Mühürlü ve Yazıtlı Bullalar Sealed and Inscribed Clay Bullae.

Özkan, S. 2010 “Kaniš’te Mühür Sanatı”, F. Kulakoğlu – S. Kangal (eds.), Anadolu’nun Önsözü Kültepe-Karumu Asurlular İstanbul’da, Kayseri: 148-153.