DEXA Çekimlerinde Tc-99m Radyonüklidinin Gama Işınlarının Kemik Mineral Yoğunluğu Ölçümlerine Etkisi: Fantom Çalışması
Giriş ve Amaç: Bu çalışmada, aynı gün içinde aynı hastaya kemik sintigrafisi ve kemik yoğunluğu ölçümlerinin yapılabilme koşullarının araştırılması amaçlandı.
Gereç ve Yöntem: Çift X-ışınlı Absopsiyometri (DEXA) çekimlerinde, lomber L1-L4 vertebraları taklit eden DEXA kalite kontrol fantomu ve içi su dolu bir tank kullanıldı. Su tankı içine 0.5-4.5 mCi (37-166.5 MBq) arasında değişen aktivite miktarlarında Tc-99m radyoizotopu konuldu. DEXA çekimlerinin birinci aşamasında saçılmasız hava ortamında sadece kalite kontrol fantomunun görüntüsü alındı. İkinci aşamada su tankının üzerine kalite kontrol fantomu konuldu. Aynı geometrik koşullarda farklı Tc-99m aktiviteleri etkisinde 9 adet çekim yapıldı. Çekimlerden kemik mineral yoğunlukları (KMY) hesaplandı.
Bulgular: Saçılmasız ortamda alınan ortalama KMY değeri 1.011 gr/cm2 bulundu. Saçılmalı ortamda farklı Tc-99m aktiviteleri etkisinde ölçülen KMY değerlerinin ortalamaları (gr/cm2): L1: 0.98±0.01, L2: 1.00±0.02, L3: 1.02±0.02 ve L3: 1.06±0.02 bulundu.
Sonuç: Çekim sonuçlarına göre; Tc-99m radyonüklidinin KMY ölçümlerine önemli bir etkisinin bulunmadığı, aynı gün içinde hem kemik sintigrafisinin hem de DEXA çekiminin yapılabileceği belirlendi.
The Effect of Gamma Rays Emitted from Tc-99m on Bone Mineral Density Measured by DEXA Scans: Phantom Study
Objective: The aim of this study was to investigate the possibility of performing bone scintigraphy with Tc-99m and bone density scan at the same day.
Material and Methods: Dual energy X-ray absorptiometry (DEXA) quality control phantom with imitating lumbar vertebrae L1-L4 and water-filled tank were used in DEXA scan. Tc-99m was injected in the water tank with varying amounts of activity between 0.5-4.5 mCi (37-166.5 MBq). In the first DEXA scan, only the quality control phantom was imaged in a scatter free environment. Then, the quality control phantom was placed on the water tank containing different Tc-99m activities and 9 scans were acquired under the same geometric conditions. Bone mineral density (BMD) was calculated from the acquired scans.
Results: The average BMD value in the non-scattering environment was 1.011 g/cm2. The BMD measurements in the scattering environment with different Tc-99m activities were: L1: 0.98±0.01, L2: 1.00±0.02, L3: 1.02±0.02 and L4: 1.06±0.02 gr/cm2.
Conclusion: In consequence, Tc-99m had no significant impact on the BMD measurements, and both bone scintigraphy and DEXA scan can be performed in the same day.
___
- Ersalcan T, Özen A, Yüksel D, D Altun G, Öztürk E, Balcı T A, Karayalçın B. Procedure Guideline for Bone Density Measurement. Turkish Journal Nuclear Medicine, 2009, 18(1), 31-40.
- Sindel D, Gula G. Osteoporozda kemik mineral yoğunluğunun değerlendirilmesi. Turkish Journal of Osteoporosis,2015, 21 (1), 23-29.
- Demir M, Nükleer Tıp Fiziği ve Klinik Uygulamaları, İstanbul: AB Ofset Ankara, 2014;pp:360-364
- Atlıhan Gündoğdu E, Özgenç E, Ekinci M, Özdemir D, Aşıkoğlu M. Radyofarmasötikler Radiopharmaceuticals Used İn İmaging and Treatment in Nuclear Medicine. Journal of Literature Pharmacy Sciences,2018, 7 (1), 24-34.
- Liang-Jun Xie, Jian-Fang Li, Feng-Wei Zeng, Hang Jiang, Mu-Hua Cheng and Yi Chen .Is Bone Mineral Density Measurement Using Dual-Energy X-Ray Absorptiometry Affected By Gamma Rays?. Journal of Clinical Densitometry: Assestment & Management of Musculoskeletal Health,2013, 16(3), 275-278.
- Yıldız M, Çiçek E, Çerçi S , Süslü H, Özbek M., Tc-99m-MDP nin Kemik mineral yoğunluğu Değerlerine Etkisi, Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 2006, 13 (3), 9-11.
- Campbell A, McCarthy M, Blake M, Roff G. Effect of Tc-99m-MDP administration on dual-energy X-ray absorptiometry bone mineral density measurements, Journal of Clinical Densitometry, 2005, 8(1), 14-17.
- Meuller B., O’Connor MK., Effects of radioisotopes on the accuracy of dual-energy X-ray absorptiometry for bone densitometry, Journal of Clinical Densitometry, 2002, 5(3), 283-287.
- Gumuser G, Parlak Y, Topal G, Aras F, Ruksen E and Sayit E. Effects of Tc-99m MIBI and Tc-99m MDP administration on Dual Energy x-ray absorptiometry bone mineral density measurements. Nuclear Medicine Communications, 2009, 30(6), 445-446.
- Metler FA, Guiberteau MJ, Essentials of Nuclear Medicine Imaging. Cahapter 8 Skeletal System 6th ed. Elsivier Inc 2012, 274-314.
- İlçe H T, Radyoaktif iyot tedavisi uygulanan hipertiroidili hastalarda kemik mineral yoğunluğunun dansitometre ile değerlendirilmesi [Tıpta Uzmanlık Tezi].Düzce, Türkiye: Düzce Üniversitesi 2009.
- Koloni PF, Omedei MS, Nahas-Neo J, et al. Prevalence of low bone mineral density in post menopausal breast cancer survivors. Revista Brasileira de Ginecologia e Obstetrícia, 2015, 37(1), 30-35.
- Demir M, Özmen Ö, Uslu İ. Kemik Mineral Yoğunluğu Ölçümlerine Tc-99m Tüm Vücut Kemik Aktivitesinin Etkileri. Cerrahpaşa Medical Journal, 2000, 31 (4), 196-201.