İş Sözleşmesine Konulan Bir Hükümle Yararlılık İlkesinin Bertarafı Mümkün Müdür?

Yararlılık ilkesi, iş hukukunda işçinin daha lehine olan normun uygulanmasını sağlayarak korunmasına hizmet eden genel bir prensiptir. Anayasa hükümleri ile mutlak emredici kanun hükümlerine aykırı olmamak kaydıyla, iş hukukunun farklı seviyedeki düzenleme araçları arasındaki çatışma çözümlenirken yararlılık ilkesinden yararlanılır. 6356 sayılı Kanun m. 36/1’e istinaden yararlılık ilkesi, iş sözleşmesi ile toplu iş sözleşmesi hükümleri arasında bir çatışma söz konusu olduğunda hangi hükmün avantajlı olduğuna karar verme olanağı sağlar. Sendikaya üye olunmasıyla birlikte ücrete dair toplu iş sözleşmesi hükümlerinin uygulanacağı yönündeki bir iş sözleşmesi hükmünün toplu iş sözleşmesi ile iş sözleşmesini ücret bakımından uyumlu hâle getirdiği yönünde yorumlanması, yararlılık ilkesinin uygulanmasını engelleyici bir netice yaratmaktadır.

Is it Possible to Put Aside the Favourability Principle With a Provision Determined in the Individual Labour Contract?

The favourability principle is a general rule that serves to protect the employee by ensuring the application of a rule which is more favourable in labour law. As long as it is not contrary to the Constitution and the mandatory provisions, the favourability principle is used when resolving a conflict between regulatory instruments from different levels of labour law. In accordance with the article 36/1 of the Law No. 6356, this principle gives the opportunity to decide which provision is advantageous in case of conflict between the provisions of the the individual labour contract and the collective labour agreement. The interpretation of an individual labour contract provision that the provisions of the collective labour agreement regarding wages will be applied with the membership of a union, as harmonizing the collective labour agreement and the individual labour contract in terms of wages, creates a result preventing the implementation of the favourability principle.

PDF

___

Aktay, A. N. (2019) Toplu İş Hukuku, Ankara: Lykeion.
Akyiğit, E. (2020) Toplu İş Hukuku, Ankara: Seçkin.
Alpagut, G. (2001) “Toplu İş Hukukunda Yararlılık İlkesi ve Esneklik Çerçevesinde Yeni Eğilimler”, Prof. Dr. Nuri Çelik’e Armağan, Cilt II, İstanbul: Beta, 1493-1544.
Auzero, G., Baugard, D. ve Dockès, E. (2017) Droit du Travail, Paris: Dalloz.
Baycık, G. (2011) İş Hukukunda Yenilik Doğuran Haklar, Ankara: Yetkin.
Bozkurt Gümrükçüoğlu, Y. (2018) Toplu İş Sözleşmesinin Uygulanma Alanı, İstanbul: Vedat Kitapçılık.
Çelik, N., Caniklioğlu, N. ve Canbolat, T. (2020) İş Hukuku Dersleri, İstanbul: Beta.
Dockès, E. (2007) Droit du travail, Paris: Dalloz.
Doğan Yenisey, K. (2011) “İş Hukukunun Kendine Özgü Emredici Doğası: Sosyal Kamu Düzeni Kurallarına Bir Bakış”, Prof. Dr. Sarper Süzek’e Armağan, Cilt I, İstanbul: Beta, 33-82.
Dunand, J.-P. ve Mahon, P. (2013) Commentaire du contrat de travail, Commentaire Stämpfli, Stämpfli Verlag AG.
Ekmekçi, Ö. (1996) Toplu İş Sözleşmesiyle Düzenleme Yetkisi, İstanbul: Banksis Yayınları.
Ekmekçi, Ö. (2018) Toplu İş Hukuku Dersleri, İstanbul: Oniki Levha Yayıncılık.
Engin, M. (1999) Toplu İş Sözleşmesi Sistemi, İstanbul: Galatasaray Üniversitesi Yayınları.
Ergüneş Emrağ, S. (2017) Türk ve Fransız Hukuklarında Karşılaştırmalı Olarak Toplu İş Hukukunda Yararlılık İlkesi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı Yayımlanmamış Doktora Tezi.
Esener, T. (1978) İş Hukuku, Ankara: Sevinç Matbaası.
Eyrenci, Ö. (2019) “Toplu İş İlişkileri”, Yargıtay’ın İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi 2017, İstanbul: Oniki Levha Yayıncılık, 399-460.
Eyrenci, Ö., Taşkent, S., Ulucan, D. ve Baskan, E. (2020) İş Hukuku, İstanbul: Beta.
Favennec-Héry, F. ve Verkindt, P.-Y. (2014) Droit du travail, Paris: LGDJ.
Mathis Zwygart, E. (2012) L’application des conventions collectives de travail aux contrats de travail temporaire, Collection neuchâteloise, Helbing Lichtenhahn - Faculté de droit de l'Université de Neuchâtel.
Mollamahmutoğlu, H. ve Astarlı, M. (2011) İş Hukuku, Ankara: Turhan Kitabevi. Narmanlıoğlu, Ü. (2016) İş Hukuku II, Toplu İş İlişkileri, İstanbul: Beta.
Özdemir, E. (2005) “İş Hukukunda Mutlak Emredici Hükümlerin Yeri”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 54(3), 95-120.
Rehbinder, M. (1979) Droit suisse du travail, Berne: Editions Stämpfli & CIE SA.
Reisoğlu, S. (1975) Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu Şerhi, Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları.
Soyer, P. (1991) Toplu Sözleşme Hukukunda Yararlılık İlkesi, Ankara: DEÜ Hukuk Fakültesi Döner Sermaye İşletmesi Yayını.
Sur, M. (2020) İş Hukuku Toplu İlişkiler, Ankara: Turhan Kitabevi.
Süzek, S. (2020) İş Hukuku, İstanbul: Beta.
Şahlanan, F. (2016) “İşçi Lehine Şart İlkesi (Karar İncelemesi)”, Tekstil İşveren Hukuk, 109, 2-5.
Şahlanan, F. (2017) “İşçi Lehine Şart İlkesi II (Aynı Konuya İlişkin İçtihat Değişikliği Nedeniyle Yeni Bir Karar İncelemesi)”, Tekstil İşveren Hukuk, 116, 2-6.
Şahlanan, F. (2020) “Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin İçtihat Farklılıklarının Giderilmesi Amacıyla 20 Eylül 2020 Tarihinde Aldığı Kararlar (Karar İncelemesi)”, Tekstil İşveren Hukuk, 131, 2-8.
Tuncay, A. C. ve Savaş Kutsal, B. (2019) Toplu İş Hukuku, İstanbul: Beta.
Tunçomağ, K. (1971) “Toplu İş Sözleşmesinin Düzenleyici Kısmı ve İşçiye Yararlılık Esası”, Mukayeseli Hukuk Araştırmaları Dergisi, 5(8), 17-30.