AKP ve “İnşaata Dayalı İstihdam”: İnşaat Sektörünün İstihdam ve Büyüme Bağlamında Karşılaştırmalı Bir Analizi, 1923 1923-2015

Türkiye’de inşaat sektörünün bugünü ile ilişkili çok sayıda çalışma göze çarpmaktadır. Özellikle AKP döneminde inşaat sektörü ile ilgili ideolojik, politik iktisadi ve hukuksal alanlardaki eleştirel değerlendirmeler bu alana dair önemli tartışmalar içermektedir. Bu çalışmada ise inşaat sektörünün Türkiye ekonomisinin gelişme sürecindeki yeri, istihdam ve büyümeye etkisi bağlamında karşılaştırmalı bir perspektifle tartışılacaktır. Böylesi bir çalışma ortaya koyacağı bulgular bağlamında yukarıda ifade edilen tartışmaların derinleştirilmesine katkı sunacaktır. Çalışmayı ayırıcı kılan nokta inşaat sektörünü 1923’ten günümüze uzanan bir dönem için analiz etme çabasıdır. Böylesi bir analiz AKP dönemi ile birlikte önemi, etkisi ve popülerliği gittikçe görünür olan inşaat sektörünün önceki dönemlerle karşılaştırılması olanağını sunacaktır. Bu çerçevede öncelikle temel dönüm noktaları itibariyle Türkiye ekonomisinin gelişme seyri ve bu süreçte inşaat sektörünün gelişiminin temel nitelikleri üzerinde durulacaktır. İkinci bölüm inşaat sektörünün büyüme ve istihdama etkisinin hesaplandığı yöntemin tanıtımına ayrılmıştır. Üçüncü bölümde ise bulgular dönemsel olarak karşılaştırılmakta ve değerlendirilmektedir. AKP dönemini tanımlamak için “inşaata dayalı büyüme” kavramı yaygın bir kullanıma sahiptir, bu çalışmanın önemli bulgularından bir tanesi bu dönem için “inşaata dayalı istihdam” kavramının da kullanılabileceğidir.

JDP and “Construction Based Employment”: A Comperative Analysis of The Construction Sector in Turkey in The Context of Employment and Growth, 1923-2015

There are many significant studies focusing on the current situation of construction sector in Turkey. These studies present important debates, which include some critical assessments of construction sector in terms of ideological, legal and political economy, especially in Justice and Development Party-JDP period. In this study the place of the construction sector in the development process of Turkish economy is addressed in a historically comparative perspective in the context of its impact on employment and growth. It is expected that the findings of this study will contribute to aforementioned discussions. Essential distinctive side of this study is the endeavour to analyse the construction sector from 1923 to nowadays. Such an analysis has provided an opportunity to compare the JDP period with the previous periods in terms of the place of the construction sector in the economy. With this purpose, firstly the development process of construction sector in Turkey has been addressed as interrelated with the development process of Turkish economy. Second chapter has focused on the method which measures the impact of the construction sector on employment and growth. In the last part, the findings have been comparatively presented and discussed. The “construction based growth” concept has been used widely for defining the JDP period, one of the most significant findings of this study is the JDP period can also be defined with the “construction based employment” concept.

PDF

___

Ataay, F. (2001) Türkiye Kapitalizminin Mekânsal Dönüşümü, Praksis Dergi, 2, 53-96.
Balaban, O (2011) İnşaat Sektörü Neyin Lokomotifi, Birikim Dergi, 270, 19-26.
Balaban, O (2012) The Negative Effects of Construction Boom on Urban Planning and Environment in Turkey: Unraveling the Role of The Public Sector, Habitat International, 36, 26-35.
Batmaz, E.Ş, K. Emiroğlu, S. Ünsal (2006), İnşaatçıların Tarihi, Türkiye’de Müteahhitlik Hizmetlerinin Gelişimi ve Türkiye Müteahhitler Birliği, Tarih Vakfı. Birinci Baskı.
Batuman, B (2013) Minarets without Mosques: Limits to the Urban Politics of Neo-liberal Islamism, Urban Studies, 50(6), 1097-1113
Bora, T (der) (2016) İnşaat Ya Resulullah, Birikim Yayınları: İstanbul.
Boratav, K (1982) Türkiye’de Devletçilik, Savaş Yayınları.
Çınar, S. (2014) Taşeron Çalışma İlişkilerinde İnşaat İşçileri, Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, Cilt 17, Sayı 2, 37-70.
Eğilmez, M (2015) İnşaata Dayalı Büyüme Modelinin Sonu, http://www.mahfiegilmez.com/2015/08/insaat-onderliginde-buyume-modelinin.html ind. tar: 01.08.2018
Eliçin, Y. (2014) Neoliberal Transformation of the Turkish City Through the Urban Transformation Act, Habitat International, 41, 150-155.
Emek, U., M. Acar (2015) Public Procurement in Infrastructure: The Case of Turkey 84-97 içinde Government Favouritism in Europe, The Anticorruption Report 3. Ed: Alina Mungiu-Pippidi. Barbara Budrich Publishers. Opladen. Berlin. Toronto.
Gülöksüz, E (2009) İnşaat Sanayiinde Uluslararasılaşma ve Sermayeler Arası İlişkiler, Praksis Dergi, 19, 157-189.
Gündoğdu İ. (2009) Kentsel Dönüşüm ve TOKİ: Yeniden Dağıtımcı Kentsel Politikalardan Otoriter-Devletçi Kentleşmeye Geçiş? İktisat 499, ss.70-77.
Gürcanlı, G.E. (2013) Kuralsız ve Baskıcı Emek Rejimine Bakarken: İnşaat Sektöründe İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği, Eğitim Bilim Toplum Dergisi, Cilt 11, Sayı 4, 48-80.
Gürcanlı, G.E, U. Müngen (2013) Analysis of Construction Accidents in Turkey and Responsible Parties, Industrial Health, 51, 581-595.
Gürcanlı, G.E. (2014) İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Mücadelesinde Kavramları Netleştirmek, Kavramlarda Ortaklaşmak, Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 54-55, 77-87.
İslamoğlu, H (1983) Osmanlı Tarihi ve Dünya Sistemi: Bir Değerlendirme, Toplum ve Bilim 23, 9-39
İslamoğlu, H., Ç.Keyder (1977) Agenda for Ottoman History, Review I, 1 31-55.
Karaca, S. (2010) 1994-2010 Yılları Arasında Yaşanan Ekonomik Krizlerin Türk İnşaat Sektörüne Etkilerinin İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü.
Kasaba, R (1993) Osmanlı İmparatorluğu ve Dünya Ekonomisi, Belge Yayınları.
Kazgan, G. (2017) Türkiye Ekonomisinde Krizler 1929-2009, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 4. Baskı.
Koraltürk, M (2011) Ekonominin Türkleştirilmesi, İletişim Yayınları
Kurmuş, O (1982) Emperyalizmin Türkiye’ye Girişi, Savaş Yayınları.
Kuyucu, T., Ö. Ünsal (2010) Urban Transformation as State-Led Property Transfer: An Analysis of Two Cases Of Urban Renewal in İstanbul. Urban Studies 47(7), 1479-1499.
Pamuk, Ş. (1994) Osmanlı Ekonomisinde Bağımlılık ve Büyüme, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2. Baskı.
Pamuk, Ş (2014) Türkiye’nin 200 Yıllık İktisadi Tarihi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Purkis, S (2017) Konut Fazlası mı? Konut Açığı mı? İstanbul Örneği Üzerinden Bir Tartışma, V. Anadolu International Conference in Economics, May 11-13,2017, Eskişehir, Turkey.
Sönmez, M (2015) Ak Faşizmin İnşaat İskelesi, Nota Bene Yayınları.
Şahin, Ç (2015) Türkiye’de Kentsel Dönüşüme Dayalı İnşaat Odaklı Ekonomi Modeli ve Toplumsal Maliyeti: En Temel İnsan Hakları, Sosyal Haklar, Çevre Hakkı ve Kent Hakkı Açısından Eleştirel Bir Değerlendirme, Sosyoloji Konferansları, No:51, 1, 51-81
Günlük-Şenesen, G. (2002) "Budgetary Trade-offs of Security Expenditures in Turkey", Defence and Peace Economics, 13/5,385-403.
Şenesen, Ü; G.Günlük-Şenesen (2015) Türkiye İnşaat Sektörünün Büyüme ve İstihdama Katkısı: 2000'li Yıllar İçin Bir Sorgulama, içinde Tuncer Bulutay’a Armağan, der: N.Yıldırım, s.355-367. Mülkiyeliler Birliği Yayınları.
Günlük-Şenesen, G., T. Kaya, Ü.Şenesen (2013) İnşaat Kesimi İstihdam mı Yaratıyor, Dışalımı mı Uyarıyor?, Ekonomi-tek Cilt 2, No:3, 23-46
T.C Kalkınma Bakanlığı (2015) Ekonomik ve Sosyal Göstergeler 1950-2014. http://www.kalkinma.gov.tr ind.tar. 01.06.2016
Tekeli, İ. (1981) Dört Plan Döneminde Bölgesel Politikalar ve Ekonomik Büyümenin Mekansal Farklılaşması, ODTÜ Gelişme Dergisi, Türkiye’de Planlı Gelişmenin Yirmi Yılı, Planlama Özel Sayısı, 369-390.
Tekeli, İ, S.İlkin (2010) Cumhuriyetin Harcı III, Modernitenin Altyapısı Oluşurken, Bilgi Üniversitesi, İstanbul. İkinci Baskı.
TMMOB, Makine Mühendisleri Odası (2018) İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği, Oda Raporu, MMO/689.
Toprak, Z (1982) Türkiye’de Milli İktisat 1908-1918, Yurt Yayınları.
TÜİK (2014) İstatistik Göstergeler, 1923-2013, Yayın No: 4361.
Türkay, M (2006) Türkiye’de Kapitalist sermaye Birikiminin “Ulusal” Dönüşümü, 19-37, içinde Türkiye’de Kapitalizmin Gelişimi, der: D. Özmen vd. Dipnot Yayınları.
Türkmen, R., G. Akarca (2014) İşin Cinayeti Olur mu? Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 54-55, 66-76.
Wallerstein, I; H. Decdeli, R. Kasaba (1983) Osmanlı İmparatorluğunun Dünya Ekonomisi ile Bütünleşme Süreci, Toplum ve Bilim, 23, 41-54.
Yeldan, E. (2001) Küreselleşme Sürecinde Türkiye Ekonomisi, İletişim Yayınları.
Yeşilbağ, M (2016) Hegemonyanın Harcı: AKP Döneminde İnşaata Dayalı Birikim Rejimi, SBF Dergisi, Cilt 71, No.2, 2016, 593-620.
Yılmaz, K.R (2005) Türkiye’de Kapitalizmin Gelişme Evreleri, Sermaye Birikimi/Sınıf Merkezli Bir Çerçeve, 211-238, içinde, Kapitalizm ve Türkiye I, haz: F.Ercan, Y. Akkaya, Dipnot Yayınları.
Yılmaz, K.R (2011) Türkiye’de Kapitalizmin Gelişme Süreci ve Krizler: Tarihsel Bir Bakış, İktisat Dergisi, 95-109.
www.tuik.gov.tr