İŞLETMELERDE İŞÇİ VE İŞVEREN İLİŞKİLERİNDEN KAYNAKLANAN GÜNCEL SORUNLAR

İşletmelerde hukuki açıdan iş sözleşmesinin kurulmasıyla birlikte işçi ve işveren tarafları arasında sözleşmeden doğan karşılıklı borçlar oluşmaktadır. Çalışma hayatında iş sözleşmesinden doğan bu borçların yerine getirilmesinde yaşanan aksaklıkların yanı sıra günümüzde işletmeler arası artan rekabet, değişen teknoloji ve çalışma şekilleri neticesinde işçi ve işveren ilişkilerinde güncel sorunlar baş göstermektedir. İşin kendisinden ya da örgütten kaynaklanan geleneksel iş stresi kaynaklarından farklı olarak, günümüzde özellikle işverenin iş hayatında eşitlik ilkesinden ve borcundan uzaklaşmasından kaynaklı psikolojik taciz (mobbing), cam tavan ve tükenmişlik sendromları yaşanmaktadır. Ayrıca işçinin sadakat borcunun hukuki çerçevede karşılığı olan, işverenin işçiyi koruma ve gözetme borcunda yaşanan eksiklikler çalışanların iş güvencesizliği ve işgücünün değiştirilen yönü (duygusal emek ve estetik emek) olmak üzere farklı güncel stres kaynakları yaşamalarına da neden olmaktadır. Bu çalışma ile iş sözleşmesinden kaynaklanan tarafların borçları hukuki çerçevesiyle incelenmeye çalışılarak, çalışan açısından yaşanan güncel sorunlar nedenleriyle değerlendirilip farkındalık oluşturmak amaçlanmaktadır.

CURRENT ISSUES RELATING TO WORKER AND EMPLOYER RELATIONS IN ENTERPRISES

With the establishment of the employment contract in legal terms, mutual debts arising from the contract between the workers and employer parties are formed. In addition to the shortcomings in the fulfillment of these debts arising from the employment contract, the current problems arise in the relations between the workers and the employers as a result of the increasing competition between enterprises, changing technology and working methods. Unlike traditional labor stress sources stemming from the work itself or the organization, psychological harassment (mobbing), glass ceiling and burnout syndromes are experienced especially in today's employer's principle of equality and avoidance of debt. Furthermore, the shortcomings of the employer's loyalty debt and the shortcomings in the obligation to protect and protect the worker, which is the equivalent of the loyalty of the worker, cause the employees to experience different sources of up-to-date stress such as job insecurity and the changed direction of the workforce (emotional labor and aesthetic labor). With this study, it is aimed to examine the debts of the parties arising from the employment contract with the legal framework and to raise awareness by evaluating the current problems in terms of the employees.

PDF

___

Bozbel, S. ve S. Palaz (2007), “İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing) ve Hukuki Sonuçları”. TİSK Akademi, Cilt:2, Sayı; 3.
Can, H., Ö. Aşan, E.M. Aydın (2006), Örgütsel Davranış, Arıkan Basım Yayım Dağıtım, İstanbul.
Candan, M.A. (2002), “Ülkemizde İş Güvencesi Tartışmaları Ve İş Güvencesi Yasa Tasarısı Üzerine”, Türk Tabipleri Birliği Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, Sayı:9, ss:7-11.
Cotter, A. D., M. J. Hermsen, S. Ovadia, R. Vanneman (2001), The Glass Ceiling Effect, Social Forces, 80(2).
Çakır, Ö. (2007), “İşini Kaybetme Kaygısı: İş Güvencesizliği, Çalışma Toplum Dergisi, Sayı:1, ss:117-140.
Çetin, C. (2015), “Zabıta Çalışanlarında İş Güvencesizliği İle Tükenmişlik İlişkilerine Yönelik Bir Araştırma”, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:13, Sayı:2, Haziran, ss:73-96.
Çetin, E. (2009), “Çalışma Yaşamında Bedenin Değişen Görünümü”, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1).
Demircioğlu, M. ve T. Centel (1999), İş Hukuku, Beta Basım Yayıncılık, İstanbul.
Freundenberger, H. J. (1974), “Staff Burn-Out”, Journal Of Social Issues, 30(1), 159-165.
Grandey, A. A. (2000), “Emotion Regulation In The Workplace: A New Way To Conceptualize Emotional Labor”, Journal Of Occupational Health Psychology, 5/1, s.97.
Güven, E. ve U. Aydin (2010), Bireysel İş Hukuku, (Yenilenmiş 3. Baskı), Nisan Kitabevi, Eskişehir.
Hochschild, A. R. (1983), “The Managed Heart: Commercialization Of Human Feeling”, University Of California Press.
İncaz, S. (2011), “Cinsiyete Bağlı Yönetsel Farklılıklar ve Ayrımcılık İlişkisi”, Editörler: Demirel, E.T., M. Tikici ve C. Çetin, Türk İş Yaşamında Ayrımcılık, Nobel Yayıncılık.
Kalfa, A. (2009), “Çalışma Yaşamında Beden Denetimi Bağlamında Estetik Emek: Kozmetik Reyonlarında Çalışan Kadınlar”, 11. Ulusal Sosyal Bilimler Kongresi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Kültür Kongre Merkezi, 9-11 Aralık 2009, Ankara, Türk Sosyal Bilimler Derneği.
Kalfa Topateş, A. (2015), “Tüketim Toplumda Tükenen Bedenler Kozmetik Reyonu Çalışanları Ve Estetik Emek”, Çalışma İlişkileri Dergisi, 6(2).
Kaya, P.A. (2013), İş Hukuku, 4. Baskı, Siyasal Kitabevi, Ankara.
Keser, A. (2014), Çalışma Psikolojisi, 4. Baskı, Ekin Kitabevi, Bursa.
Kocabaş, F. (2013), “İş Sözleşmesi, İş Sözleşmesinin Unsurları, Türleri, Yapılması ve İş Sözleşmesinden Doğan Borçlar”, Editörler: Gerek, N., ve F. Kocabaş, “İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku”, Anadolu Üniversitesi, Açık Öğretim Fakültesi Yayınları, Yayın No 1776, Eskişehir.
Lockwood, N. (2004), “The Glass Ceiling: Domestic and International Perspectives”, Society For Human Resource Management.
Maslach, C. ve P. G. Zimbardo (1982), “Burnout- The Cost Of Caring, Prentice-Hall, Inc., Englewood Cliffs, New Jersey.
Önsal, N. (2017), “Endüstri İlişkileri Sözlüğü”, Türk metal Sendikası Araştırma ve Eğitim Merkezi Yayınları-12, Ankara.
Örücü, Edip., R. Kılıç, T. Kılıç (2007), “Cam Tavan Sendromu ve Kadınların Üst Düzey Yönetici Pozisyonuna Yükselmelerindeki Engeller: Balıkesir İli Örneği”, Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, Cilt:14, Sayı:2.
Özbucak Albar, B. (2017), “İş Güvencesizliği ve Tükenmişlik İlişkisi: Ev Hizmetlerinde Çalışan Kadınlara Yönelik Araştırma”, Current Debates in Labour Economics, Demography Gender Studies: Labour Economics Neoliberalism, Labour Markets and Case Studies, IJOPEC Puplication Limited, London.
Özbucak Albar, B. ve G. Ofluoğlu (2017), Çalışma Hayatında Mobbing Ve Tükenmişlik İlişkisi, HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, Cilt:6, Yıl:6, Sayı:16.
Özbucak Albar, B. (2018).”Emeğin Değişen Yüzü: Duygusal ve Estetik Emek”, Current Debates in Labour Economics & Industrial Relations, IJOPEC Puplication Limited, Cilt:22, London.
Özen Çöl, S. (2012), “İşyerinde Psikolojik Şiddet (s.423-453), Editörler: Keser, A., G. Yılmaz Ve S.Yürür , Çalışma Yaşamında Davranış Güncel Yaklaşımlar, Umuttepe Yayınları, Kocaeli.
Seçer, B. (2011), “İş güvencesizliğinin İçsel İşten Ayrılma ve yaşam Doyumuna Etkisi”, İş-Güç Endüstri İlişkileri Dergisi, Cilt:13, Sayı:4.
Seçer, H. Ş. (2016), “Estetik Emek: Çalışan Kadınlara Yönelik Ayrımcılığın Yeni Görünümü”, Karatahta İş Yazıları Dergisi, 5.
Solmuş, T. (2005), “İş Yaşamında Travmalar: Cinsel Taciz Ve Duygusal Zorbalık/Taciz (Mobbing)”, İş Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, Cilt:7, Sayı:2.
Sümer, H. H. (2017), İş Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
Sürgevil Dalkılıç, O. (2014), “Çalışma Hayatında Tükenmişlik Sendromu Tükenmişlikle Mücadele Teknikleri” Nobel Yayınevi, Ankara.
Tinaz, P., F. Bayram ve H. Ergin (2008), Çalışma Psikolojisi ve Hukuki Boyutlarıyla İşyerinde Psikolojik Taciz, Beta Yayınları, İstanbul.
Wirth, L. (2001), Breaking through the Glass Ceiling: Women in Management, Geneva: International Labour Office.
Yirik, Ş., D. Ören ve R. Ekici (2014), “Dört Ve Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Çalışan Personelin Örgütsel Stres Ve Örgütsel Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişkilerin Demografik Değişkenler Bazında İncelenmesi”, Journal Of Yasar University, Sayı:9 (35), ss:6099-6260.
Yürür, Ş. ve O. Ünlü (2011), “Duygusal Emek, Duygusal Tükenme Ve İşten Ayrılma Niyeti İlişkisi”, İş Güç Endüstri İlişkileri Ve İnsan Kaynakları Dergisi, 13(2), ss:81-104.
4857 Sayılı İş Kanunu (2003), http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4857 ,19.06.2018.
6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu (2011), http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6098 ,19.06.2018.