İNSAN KAYNAĞI ÖZGÜLLÜĞÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ: BİR İŞLETMEDE HİZMET İÇİ EĞİTİM YÖNTEMİNİN AHP YÖNTEMİ İLE BELİRLENMESİ

İşlem maliyetleri teorisinde, işlem maliyetini etkileyen faktörler arasında varlık özgüllüğü öne çıkmaktadır. İnsan kaynakları özgüllüğü, Williamson’ın (1981) çalışmalarında yer alan varlık özgüllüğü sınıflandırmasında yer verilen ve üzerinde durulması gereken bir öge olarak ele alınabilmektedir. İnsan kaynakları özgüllüğünün, beşerî unsurları içermesi, bu çalışma için tercih sebebi olarak düşünülebilmektedir. Bu nedenle, kavramsal olarak karşılaştırma yapabilmek için diğer özgüllükler de bu çalışmada ele alınmıştır. Bir başka ifade ile Williamson’ın (1981) ve bu doğrultuda diğer yazarların çalışmalarındaki varlık özgüllüklerinde yer alan insan kaynağı özgüllüğü temel alınarak araştırmanın kapsamı oluşturulmuş, anılan çalışmalarda yer alan yer özgüllüğü ve fiziksel varlık özgüllüğü (ile sınıflandırmadaki diğer özgüllükler), bu çalışmanın kapsamı dışında bırakılmıştır. Ek olarak, çalışmada sadece hizmet içi eğitim yöntemlerinin kullanıldığı söylenebilmektedir. Bu bağlamda, bu noktaların çalışmanın sınırı olduğu söylenebilmektedir. Çalışmanın amacı -çalışmanın başlığı ile ilişkilendirildiğinde- çalışmada odaklanılan insan kaynağı özgüllüğünün değerlendirilmesi konusunda bir işletmedeki hizmet içi eğitim yöntemini temel almaktadır. Bu bağlamda, ele alınan işletme açısından hizmet içi eğitim yönteminin AHP yöntemi ile belirlenmesi gündeme gelmektedir. Dolayısıyla, işletme için hangi eğitim yönteminin uygun olduğunun ortaya konması ile katkı yapılmaktadır. Bu katkının ortaya konmasındaki yöntemin AHP olduğu tekrar vurgulanabilmektedir. Çalışmada, 2019 yılı verileri kullanılarak, dönem açısından da belirli bir zaman diliminin ele alındığı söylenebilmektedir. Çalışma genelinde, örnek olay bazında ele alınan işletmenin açık ismine yer verilmemiştir.

___

  • Akdeniz, Ekin (2019), "İşlem Maliyetleri Kuramı: Varlık Özgüllüğü Dikey Bütünleşmeyi Etkiler mi?”, SOBİDER Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl: 6, Sayı: 38, ss. 139-145. DOI: 10.16990/SOBIDER.5024
  • Aktürk, Büşra (2018). “Sağlık Hizmetlerinin İşlem Maliyeti Yaklaşımı Çerçevesinde İncelenmesi: Aile Sağlığı Merkezleri ile Hastanelerin Karşılaştırılması”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı, İzmir.
  • Anderson, David R., Dennis J. Sweeney, Thomas A. Williams, Jeffrey D. Camm, R. Kipp Martin (2008). Quantitative Methods for Business, 11th Ed., South-Western Cengage Learning.
  • Berçin, Özgür (2016). "Firma Faaliyet Sınırları Problemi için Bütünleşik Bir Yaklaşım Geliştirilmesi", Selçuk Üniversitesi Mühendislik, Bilim ve Teknoloji Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 1, ss. 30-39. DOI: 10.15317/Scitech.2016116093
  • Bingöl, Ahmet (2017). “Üretme veya Satın Alma Karar Etmenlerine Örgüt Kuramları Açısından Bakış: Türk Otomotiv, Gıda ve Beyaz Eşya Üreticilerinde Bir Araştırma”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, Eskişehir.
  • Commons, John R. (1934). Institutional Economics, University of Wisconsin Press, Madison.
  • Düden, Sibel (2012). “Dağıtım Kanalı İşlem Maliyetlerinin Fırsatçılık ve İşbirliği Açısından Değerlendirilmesi: Türkiye Otomotiv Sektörü Dağıtım Kanalı Üzerine Bir Uygulama”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, Antalya.
  • Erdoğan, Dilek (2019). “Sözleşme Süresinin Belirlenmesi: İşlem Maliyeti Teorisi Bakışıyla Yer Hizmeti Sözleşmeleri Üzerine Ampirik Bir Araştırma”, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 18, Sayı: 2, ss. 623-637. DOI: 10.21547/jss.439257
  • Fill, Chris, Elke Visser (2000). "The Outsourcing Dilemma: A Composite Approach to the Make or Buy Decision", Management Decision, Vol: 38, No: 1, pp. 43-50. DOI: 10.1108/EUM0000000005315
  • Furubotn, Eirik G., Rudolf Richter (2005). Institutions and Economic Theory: The Contribution of the New Institutional Economics, Second Edition, The University of Michigan Press, Ann Arbor.
  • Gürçaylılar-Yenidoğan, Tuğba (2013). "Yeni Kurumsal İktisat Geleneğinde İşlem Maliyeti Teorisinin Rolü ve Son Gelişmeler", Business and Economics Research Journal, Cilt: 4, Sayı: 2, ss. 109-134.
  • Hagan, Frank E. (2005). Essentials of Research Merhods in Criminal Justice and Criminology, Pearson Education Inc, Boston, MA.
  • Hwang, C. L., K. Yoon (1981). Multiple Attribute Decision Making, Methods and Applications, Springer, Berlin Heidelberg.
  • Jobin, Denis (2008). "A Transaction Cost-Based Approach to Partnership Performance Evaluation", Evaluation, Vol: 14, Issue: 4, pp. 437-465. DOI: 10.1177/1356389008095487
  • Joskow, Paul L. (1984). "Vertical Integration and Long Term Contracts: The Case of Coal Burning Electric Generating Plants", MIT Working Paper, No: 361, Department of Economics, Cambridge, Massacusetts.
  • Joskow, Paul L. (2008). "Chapter 13 - Vertical Integration", Edited by: Claude Ménard, Mary M. Shirley, Handbook of New Institutional Economics, Springer, Berlin.
  • Kang, D. K. (2002). "Ownership Concentration, Vertical Integration, and its Determinants in the Korean Corporation: How does Chaebol's Organization Affect Ownership Concentration and Vertical Integration", University of Kentucky.
  • Karacasu, Murat (2007). "Kentiçi Toplu Taşıma Yatırımlarının Değerlendirilmesinde Karar Destek Modeli (ELECTRE Yöntemi) Kullanımı", 7. Ulaştırma Kongresi, 19-21 Eylül 2007, Kongre Sempozyum Bildiriler Kitabı, ss. 155-164, TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası, İstanbul.
  • Kartal, Neşe (2001). “İstanbul Deri Sanayi İşletmelerinde Eğitim İhtiyaçlarının Belirlenmesi ve Bir Araştırma”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı, İnsan Kaynakları Yönetimi Bilim Dalı, İstanbul.
  • Klein, Peter G. (2008). "Chapter 17 - The Make-or-Buy Decision: Lessons from Empirical Studies", Edited by: Claude Ménard, Mary M. Shirley, Handbook of New Institutional Economics, Springer, Berlin.
  • Kutlu, Batuhan Safa, Yusuf Alper Abalı, Tamer Eren (2012). "Çok Ölçütlü Karar Verme Yöntemleri ile Seçmeli Ders Seçimi", Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 2, ss. 5-25.
  • Küçükyazıcı, Güneş (2009). “Dikey Bütünleşme Stratejisi ve Belirlenmesi için Bir Yaklaşım”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı, İstanbul.
  • Masten, Scott E. (1986). "The Economic Institutions of Capitalism: A Review Article", Journal of Institutional and Theoretical Economics, Vol: 142, Issue: 2, pp. 445-451.
  • Masten, Scott E., James W. Meehan Jr., Edward A. Snyder (1989). "Vertical Integration in the U.S. Auto Industry: A Note on the Influence of Transaction Specific Assets", Journal of Economic Behavior and Organization, Vol: 12, Issue 2, pp. 265-273. DOI: 10.1016/0167-2681(89)90059-0
  • Masten, Scott E., James W. Meehan Jr., Edward A. Snyder (1991). "The Costs of Organization", The Journal of Law, Economics, and Organization, Vol: 7, Issue: 1, pp. 1-25.
  • Monteverde, Kirk, David J. Teece (1982). "Supplier Switching Costs and Vertical Integration in the Automobile Industry", Bell Journal of Economics, Vol: 13, No: 1, pp. 206-213. DOI: 10.2307/3003441
  • Mroczek, Katarzyna (2014). "Transaction Cost Theory - Explaining Entry Mode Choices", Poznań University of Economics Review, Vol: 14, No: 1, pp. 48-62.
  • Önder, Güler, Emrah Önder (2014). "Analitik Hiyerarşi Süreci", Editörler: Bahadır Fatih Yıldırım, Emrah Önder, Operasyonel, Yönetsel ve Stratejik Problemlerin Çözümünde Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri, 1. Baskı, Dora Basım-Yayın Dağıtım, Bursa.
  • Örücü, Edip, Sedat Yumuşak (2005). "Örgütlerde İşgören Eğitimi Üzerine Bir Alan Araştırması", Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 19, Sayı: 2, ss. 235-246
  • Özgen, Hacer (2002). “İşlem Maliyetleri Teorisi: Sağlık Hizmetleri Sunumunda Sözleşme mi Yoksa Örgüt İçi Yapılanma mı?”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt: 35, Sayı: 2, ss. 49-59.
  • Rindfleisch, Aric (2020). "Transaction Cost Theory: Past, Present and Future", AMS Rev, Vol: 10, Issue: 1-2, pp. 85–97. DOI: 10.1007/s13162-019-00151-x
  • Roy, B. (1968). “Classement et Choix en Presence de Points de vue Multiples (la Methode ELECTRE)”, Revue Française D’informatique et de Recherche Opérationnelle, Vol. 8, pp. 57–75.
  • Sabuncuoğlu, Z. (1997). Personel Yönetimi: Politika ve Yönetsel Teknikler, Ezgi Kitabevi, Bursa.
  • Sevinç, Bilal (2011). "7. Bölüm: Survey Araştırması Yöntemi", Editör: Kaan Böke, Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Alfa Basım Yayım Dağıtım, İstanbul.
  • Scott, W. Richard, Gerald F. Davis (2016). Organizations and Organizing: Rational, Natural, and Open System Perspectives, Routledge, Taylor and Francis Group, London/New York.
  • SuperDecisions (2020). "SuperDecisions", [Çevrim-içi: http://www.superdecisions.com/], Erişim tarihi: 02.09.2020.
  • Şenkayas, Hüseyin, Haluk Hekimoğlu (2013). "Çok Kriterli Tedarikçi Seçimi Problemine PROMETHEE Yöntemi Uygulaması", Verimlilik Dergisi, Cilt: 2013, Sayı: 2, ss. 63-80.
  • Teker, Özge (2012). “Dikey Bütünleşme Stratejisinin Belirlenmesinde İşlem Maliyeti Teorisi ve Kaynak Temelli Yaklaşımın Karşılaştırılması”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı, Mühendislik Yönetimi Bilim Dalı, İstanbul.
  • Vaidya, Omkarprasad S., Sushil Kumar (2006). "Analytic Hierarchy Process: An Overview of Applications", European Journal of Operational Research, Vol: 169, Issue: 1, pp. 1-29. DOI: 10.1016/j.ejor.2004.04.028
  • Williamson, Oliver E. (1975). Markets and Hierarchies: Analysis and Antitrust Implications, New York: Free Press.
  • Williamson, Oliver E. (1981a). "The Economics of Organization: The Transaction Cost Approach", American Journal of Sociology, Vol: 87, Issue: 3, pp. 548-577.
  • Williamson, Oliver E. (1981b). "The Modern Corporation: Origins, Evolution, Attributes", Journal of Economic Literature, Vol: 19, Issue: 4, pp. 1537-1568.
  • Williamson, Oliver E. (1983). "Credible Commitments: Using Hostages to Support Exchange", The American Economic Review, Vol: 73, No: 4, pp. 519-540.
  • Williamson, Oliver E. (1985). The Economic Institutions of Capitalism, The Free Press, The Division of Macmillan Inc., New York.
  • Williamson, Oliver E. (1991). "Comparative Economic Organization: The Analysis of Discrete Structural Alternatives", Administrative Science Quarterly, Vol: 36, Issue: 2, pp. 269-296. DOI: 10.2307/2393356
  • Williamson, Oliver E. (1996). The Mechanisms of Governance, Oxford University Press, New York.